نقد به طور کلی عبارتست از نظارت و ارزیابی رفتار و عملکرد شخص، سازمان و یا چیزی. در این ارزیابی اگر قواعد اخلاقی و حرفه ای آن رعایت بشود زمینه توسعه و پیشرفت وجود دارد. برای پی بردن به نتایج و پیامدهای آن باید دید که نقد و یا انتقاد چه نیست و چه هست؟
انتقاد مساوی با مچ گیری نیست چنانچه نقد شونده احساس کند که طرف مقابل قصد تخریب و مچ گیری دارد به جای توجه به نقد در مقابل آن جبهه گیری خواهد کرد. نقد یا انتقاد مجادله نیست که در آن فرد ملزم باشد و خود را مقید بداند که جواب نقد را بدهد. در بعضی موارد سکوت و تفکر در زمینه موارد نقد شده نتیجه مثبت تری در برخواهد داشت تا جواب دادن.
نقد می تواند یک بحث منطقی و دو طرفه باشد که اگر اصول آن رعایت گردد آیینه ای برای رفتار و گفتار و کردار آدمیان، سازمان ها و مسئولین خواهد بود. پس اعتماد بین انتقاد شونده و انتقاد کننده زمینه را برای اثرات مثبت نقد فراهم می سازد. امر به معروف و نهی از منکر که خود از ارکان اساسی نظارت همگانی می باشد جز با وجود اعتماد بین افراد به دست نمی آید. افراد بایستی این حس را داشته باشند که هدف از انجام امربه معروف و نهی از منکر و یا به نقد کشیدن اصلاح است نه تخریب.
اگر در نقد شائبه بدخواهی باشد، نقد زمینه ای برای دشمنی خواهد بود ولی اگر در آن احساس خیرخواهی دیده شود زمینه را برای پیشرفت مهیا می سازد. برای نقد سازنده بایستی مراودات و ارتباطات صحیح و دو طرفه بین افراد برقرار شود. یعنی هم زبان برای گفتن و هم گوش برای شنیدن داشته باشند.
استادیار دانشکده جامعه شناسی دانشگاه تبریز
/30118
نظر شما