توافق شکننده

توافقی که از سوی دستگاه تبلیغاتی جمهوریخواهان، "قرارداد تاریخی" خوانده شد. زلمی‌ خلیل‌زاد،‌ نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان و ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان در حضور مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، این توافق را امضا کردند.
بر اساس این قرارداد می بایست ظرف چهارده ماه آینده، نیروهای آمریکا از خاک افغانستان خارج شده و پایان جنگ در این کشور اعلام شود. در عین حال آمریکا هم باید این اطمینان را داشته باشد که هیچ تهدید تروریستی در افغانستان وجود ندارد.
امضای این توافق یک حرکت تاکتیکی از سوی دولت آمریکا برای پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری در آمریکاست و به دلایل زیر نمی توان به موفقیت آن خوش بین بود.

1- راهبرد جمهوریخواهان که سال گذشته توسط دونالد ترامپ اعلام شد، تداوم حضور ارتش و پایگاه های نظامی آمریکا در افغانستان بود و تنها ممکن است آمریکا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری با یک حرکت نمایشی ، تعدادی از نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کند. در حال حاضر حدود ۱۳ هزار نظامی آمریکایی در خاک افغانستان مستقر هستند و هدف آمریکا از حضور نظامی در افغانستان،محاصره روسیه، تهدید ایران و جلوگیری از نفوذ چین است و آمریکا از این اهداف چشم پوشی نخواهد کرد. لذا بعید است شرط اول توافق آمریکا و طالبان که خروج نیروهای آمریکائی و تعطیلی پایگاه های نظامی این کشور است،محقق گردد.

2- امروز گروه تروریستی داعش با حمایت سیاسی و امنیتی آمریکا، حمایت مالی عربستان ، در افغانستان حضور دارد و به نوعی عامل بی ثباتی در این کشور است. لذا امکان مرتفع شدن تهدیدات تروریستی که در قرارداد آمریکا و طالبان آمده، با توجه به حضور داعش، وجود ندارد. در داخل آمریکا بسیاری از مقامات حزب دموکرات و حتی حزب جمهوری خواه، خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان را موجب تقویت داعش و جناح افراطی طالبان دانسته و معتقدند با خروج آمریکا از افغانستان؛ گروه‌های تروریستی فرصت بیش‌تری برای تداوم اقدامات خشن پیدا می کنند. دموکراتها قویا اعتقاد دارند که ترامپ، توافق با طالبان را با هدف پیروزی در انتخابات دنبال می‌کند و این مساله به نفع منافع ملی آمریکا نیست.

3- رویکرد تمامیت خواهانه طالبان و اندیشه تاسیس امارت اسلامی ، نحوه تعامل این کشور با دولت اشرف غنی و چگونگی اشتراک در قدرت را نامشخص ساخته است. مضاف بر اینکه توافق صلح دولت ترامپ و رهبران طالبان در قطر، بدون حضور دولت قانونی افغانستان انجام شده و ضمانتی برای اجرای آن وجود ندارد. در عین حال، دیگر اقوام افغانستان از جمله ازبک‌ها، شیعیان و تاجیک‌ها که خود را برای دریافت پست های دولتی و اشتراک در مدیریت کشور، محق می دانند نیز نمی توانند توافقات یکجانبه طالبان با آمریکا را بپذیرند و امکان ایجاد درگیری‌های مسلحانه میان اقوام در افغانستان وجود دارد. لذا توافق آمریکا و طالبان موجب کاهش خشونت و استقرار صلح در افغانستان نخواهد شد.

4- واقعیت این است که برقراری صلح و ثبات و امنیت در افغانستان، در سایه گفتگو‌های گروه‌های افغانی با یکدیگر و عدم دخالت نیرو‌های بیگانه ممکن خواهد گردید. اقدامات مشکوک آمریکا در افغانستان نمی‌تواند موجب نابودی تروریسم بوده و توافق شکننده با طالبان تنها با هدف پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری بوده و به جائی نخواهد رسید.
البته جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای حامی صلح از طریق مذاکرات بین الافغانی، باید تحرکات آمریکا در افغانستان را رصد کرده و در مشورت با دولت افغانستان و همسایگان این کشور، تدابیر لازم را برای تامین منافع ملی ایران اتخاذ نماید.