بی اعتمادی به رسانه، اَبَر بحرانی که با آن روبه رو هستیم

مهسا بهادری: این روزها که ایران با بحران بزرگی به نام ویروس کرونا روبه‌رو شده و همه نهادها و سازمان‌ها در همه جای کشور مشغول مبارزه با این بیماری هستند، رسانه‌ها و مردم علاوه بر اینکه با این بیماری خطرناک دست و پنجه نرم می‌کنند با دو معضل بزرگ رسانه‌ای یعنی شایعه‌های موجود در فضای مجازی و بی‌اعتمادی نسبی مردم نسبت به رسانه‌ها نیز مواجه هستند.

شایعه همیشه در جامعه وجود دارد اما این روزها به شدت بازار داغی پیدا کرده است و یکی از منابع سود جوییِ سودجویان به شمار می‌آید. شایعه‌هایی که گاهی مهر تایید روی آن زده می‌شود و چند دقیقه بعد یک تکذیبیه دنبال آن راه می‌افتد و شایعاتی که نه تنها تشخیص آن از اخبار صحیح بسیار سخت است بلکه ایجاد ترس و واهمه و تشویش اذهان عمومی را هم در پی دارد اما سوالی که وجود دارد این است که چه کسی مسئول پخش این اکاذیب است؟

مجید رضائیان، استاد دانشگاه و پژوهشگر و روزنامه‌نگار در گفت‌وگو با خبرآنلاین رسانه‌های رسمی را مسوول کاهش یا افزایش شایعه‌ها می‌داند و می‌گوید: اگر رسانه‌ها دنبال اخبار تولیدی باشند و اخبار را به درستی به اطلاع مردم برسانند خود به خود مشکل شایعه بر طرف می‌شود و احتیاجی نیست مردم برای کسب خبر به فضای مجازی مراجعه کنند. 

اکبر نصراللهی، رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه هم تقریبا با این نظر موافق است و عقیده دارد مردم باید خبرهایی را که از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دریافت می‌کنند، اول با عقلشان تطبیق دهند، بعد از یک منبع موثق پیگیری کنند سپس درباره آن بخوانند تا از این طریق جعلی بودن یا واقعی بودن یک خبر را تشخیص دهند.

 طاهره سوری، معاون درمان بیمارستان رازی تهران اما معتقد است، مردم باید صحیح‌ترین اطلاعات را تنها از رسانه‌های معتبر داخلی پیگیری کنند، چون این رسانه‌ها صلاح مردم را می‌خواهند.

به بحث شایعه‌های موجود در جامعه و بازار داغ آن پرداخته شد و اصلی‌ترین سوالی که در رابطه با این شایعه‌ها مطرح می‌شود این است که اخبار کذب چه تاثیراتی روی سلامت روان جامعه می‌گذارد؟ و پرسش مهم‌تر اینکه رسانه‌ها چه وظیفه‌ای در برابر شایعات دارند؟ قطعا این اخبار آسیب‌های روحی فراوانی به همراه دارد. علاوه بر این موارد باعث می‌شود مردم از اصل ماجرا دور شوند و بحران واقعی به چشمشان نیاید. 

رضائیان، در زمینه حرکت رسانه‌ها برای انتشار اخبار و منتشر شدن شایعه‌ها؛ بر این باور است که رسانه یا خبرنگار، باید وظیفه آگاه‌سازی را در پیش بگیرد و به مردم آرامش دهد چرا که شایعه از کرونا هم کشنده‌تر است.

اعتماد به رسانه یا بی اعتمادی به آن؟ مسئله این است!

اما بحثی که بیش از همه مطرح می‌شود موضوع بی اعتمادی است، بی اعتمادی که مشخص نیست سر منشا آن داخلی است یا خارجی؟  

مجید رضائیان، یکی از آخرین علل بی اعتمادی مردم به رسانه‌های داخلی عدم خبررسانی درباره حمل مسافران چینی توسط شرکت هواپیمایی ماهان می‌دانند که در ابتدا از جانب مسئولین پنهان می‌شد. 

اکبر نصراللهی هم معتقد است این بی اعتمادی مردم به برخی رسانه‌ها و مسئولان به مرور زمان و به واسطه عملکرد گذشته‌شان در مسائلی مثل اتفاقات مربوط به گرانی بنزین و سایر ماجراها اتفاق افتاده است.

پیام روشنفکر عضو گروه جامعه‌شناسی پزشکی و استادیار سلامت و رفاه اجتماعی در دانشگاه بهزیستی، اما از یک منظر دیگر به موضوع نگاه می‌کند و علت اصلی این بی اعتمادی‌ها را چند مورد می‌داند که یکی از آنها جناح بندی سیاسی رسانه‌ها در شرایط فعلی است.

258 ۲۴۵