در دنیای امروز صادرات موتور توسعه اقتصادی کشورها محسوب می شود و هرچه اقتصاد کشوری پیشرفته تر، قدرت بهره وری آن بالاتر و توانمندی رقابت آن در عرصه بین المللی بیشتر باشد سهم بیشتری از تجارت جهانی را به خود اختصاص خواهد داد. سهم تجارت خارجی در تولید ناخالص دنیا در حال حاضر بیش از 32 درصد است. این موضوع به خوبی نشان می دهد که تا چه حد اقتصاد جهانی به گسترش تجارت و توسعه صادرات وابسته است.
به طور کلی تقریبا تمامی دولتها، صادرات را موردحمایت خود قرار می دهندچراکه اولا صادرات مهمترین منبع درآمد ارزی کشورهای دنیا و تامین کننده نقدینگی برای اجرای برنامه های توسعه اقتصادی و فراهم کننده نیازهای وارداتی آنهاست .ثانیاصادرات موجب ارتقای کیفیت کالاهای تولیدی می شود که مصرف کننده داخلی نیز از نتیجه آن بهره مند می گردد .
تا زمانیکه واحدهای تولیدی صرفاً به بازارهای داخلی متکی هستند نیازی به بهبود کیفیت محصولات خود احساس نمی کنند اما در یک بازار بین المللی ناگزیرند که با دهها تولید کننده به رقابت بپردازند . بدیهی است که کالاهای نامرغوب شانسی برای موفقیت در بازارهای هدف ندارند .ثالثا توسعه صادرات به ایجاد فرصتهای شغلی جدید منجر می شود . برای کشور ما که با نرخ عدم اشتغال نسبتا قابل توجهی مواجه است و این عدم اشتغال در برخی از گروههای سنی یا در برخی از استانهای کشور به مراتب بالاترست توسعه صادرات از نهایت اهمیت برخوردار است . با این نگاه باید اذعان داشتاز توانمندیهای برخی از رشته ها مانند صنعت گردشگری ، ترانزیت ، خدمات فنی و مهندسی و صنعت ITC در کشور به خوبی می توان برای ایجاد اشتغال و فرصتهای شغلی جدید کمک گرفت .
از سوی دیگر ذکر این نکته ضروری است که صادرات به سبب گسترش بازارها موجبات تولید انبوه و بهره گیری از صرفه جوییهایی مقیاس Economy of scale را فراهم می کنند که نتیجه آن کاهش قیمت تمام شده هر واحد از کالاهای تولیدی و افزایش بهره وری است . بدین ترتیب در دراز مدت صادرات به کاهش قیمتها کمک می کند و موجبات رفاه مصرف کننده را فراهم می نماید .
تحلیل ساختار اقتصادی ما نشان می دهد،افزایش حجم صادرات غیرنفتی، اقتصاد کشور را از حالت تک محصولی بودن نجات می دهد که رفاه نسلهای آتی را در پی خواهد داشت چراکه ثروتهای تجدید ناشدنی تنها به نسل فعلی تعلق ندارند همچنین توسعه صادرات، جایگاه و اعتبار کشور را در سطح بین المللی افزایش می دهد . همه قدرتهای بزرگ دنیا، قطبهای مهم تجاری نیز هستند و بالاترین رتبه ها را در صادرات به ویژه صدور کالاهای دانش پایه در اختیار دارند . در این میان هر کشوری متناسب با ویژگیهای خاص تولیدی و صنعتی و درجه نیاز به منابع ارزی یا ضرورت تسلط بر بازارها از روشهای خاصی استفاده می کنند اما مهمترین روشهای شناخته شده برای تشویق صادرات عبارتند از
الف ) اعطای معافیتهای مالیاتی به درآمدهای حاصل از صادرات
ب) معاف کردن صادرکنندگان یا تولیدکنندگان کالاهای صادراتی از پرداخت هرگونه عوارض
پ) بازپرداخت حقوق گمرکی یا سود بازرگانی که صادرکنندگان برای ورود مواد اولیه مورد مصرف در ساخت کالاهای صادراتی پرداخت کرده اند .
ت) اعطای تسهیلات اعتباری به صادرکنندگان با نرخها یا کارمزدهایی پایین تر از تسهیلات متعارف
ث) پرداخت بخشی از هزینه های بازاریابی صادرکنندگان یا هیاتهای بازرگانی که سفر آنها با موفقیت توام بوده و به انعقاد قراردادهای تجاری ارزشمند منجر شده باشد .
ج) پرداخت جایزه و یارانه به واحدهای تولیدی یا صادراتی که کالاهای آنان از ارزش افزوده تناسبی برخوردار بوده و قیمتهای صادراتی آنها اختلاف فاحشی با قیمتهای بین المللی یا بازارهای هدف نداشته باشد .
چ) اعطای اعتبار به کشورهای خریدار کالاهای صادراتی بر طبق ضوابط و معیارهای مشخص
ح) پرداخت بخشی از هزینه های پروژه های تحقیق و توسعه (R&D) برندسازی (BRANDINC) ایجاد شعب نمایندگی خارجی ، برپایی نمایشگاههای برون مرزی ، طراحی WEB ، تولید کالاهای جدید ، دستیابی به بازارهای جدید و نظایر آنها
اینکه در کشورما به چه میزان ،چگونه و با چه کیفیتی از صادرات حمایت می شود،مبحثی طولانی است که در بخشهای آینده به آن می پردازیم.
*رییس سابق سازمان توسعه تجارت ایران
/36
نظر شما