در طرح تحولات اقتصادی، نظام مالیاتی بحق به عنوان یکی از محورها تعیین شده است. انتظار می‌رود با بررسی همه جانبه نظام مالیاتی کشور و رفع کاستی‌های آن، بتوان گام اساسی در به ثمر رسیدن تحول اقتصادی در کشور برداشت.
هر نظام مالیاتی در جهان امروز وظایف متعددی را به عهده دارد که تأمین هزینه‌های دولت، تنها یکی از وظایف آن محسوب می‌شود.
از مهم‌ترین وظایف نظام‌های مالیاتی، هدایت اقتصاد در مسیر درست آن است. در واقع اهرم مالیات یکی از مؤثر‌ترین حربه‌ها در هدایت اقتصاد کشور به شمار می‌رود که کشورهای غربی با استفاده درست از آن توانسته‌اند به پیشرفت‌های اقتصادی بزرگی نائل آیند.
در واقع دولت‌ها با استفاده از نظام مالیاتی، حاکمیت خود را در کشور اعمال کرده و به اقتصاد کشور برای رسیدن به هدف‌های ملی جهت می‌دهند.
با به کارگیری اهرم‌های هدایت اقتصاد در نظام مالیاتی، می‌توان بر بسیاری از مشکلات اقتصاد کشور فائق آمد و به کارگیری درست این حربه، می‌تواند در موفقیت دولت‌ها در به سامان رساندن اقتصاد نقشی اساسی داشته باشد.
نظام‌های مالیاتی، نرم‌افزار دولت‌ها برای ارشاد و هدایت اقتصاد کشور برای بهره‌گیری از تمام توان اقتصاد است و می‌تواند در صورت برنامه‌ریزی و تدوین درست آن، با توجه به هدف‌ها و نیازها و همچنین چشم‌انداز آینده، با نگرش به روند‌های موجود در جهان، اقتصاد کشور را به صورت آرام، متین و قانونمند به سوی پیشرفت و تعالی سوق دهد.
نظام‌های مالیاتی همچنین قادرند که در حل و تخفیف مسائل و مشکلات کوتاه مدت و بلند مدت اقتصادی و اجتماعی کشورها، کمک‌های بسیاری انجام دهند.
متأسفانه نظام مالیاتی ایران، با وجود پیشرفت‌های دهه اخیر نسبت به قبل از آن، هنوز به عنوان یک منبع درآمد برای دولت‌ها عمل می‌کند و سایر جنبه‌های آن، از جمله هدایت اقتصاد، مورد توجه نبوده است.
اصلاح نظام مالیاتی منوط به اجرای طرحها و پروژه‌هایی است که کارایی این نظام را افزایش دهند. در تمام کشورهای جهان نظام مالیاتی ابزار مهمی برای هدایت اقتصاد به شمار می‌رود، اما متأسفانه در ایران هدایت اقتصاد با استفاده از مالیات در اولویت دوم پس از درآمدزایی قرار دارد. تا امروز اکثر کشورهای جهان این نظام مالیاتی را اعمال می‌کنند.
در این راستا یکی از مهم ترین وظایف نظام مالیاتی کشور حمایت از بخشهای صنعتی است، با این حال شاهد هستیم که در ایران از بخش صنعت، مالیات بیشتری اخذ می‌شود به همین دلیل با سایر مشکلات موجود در بخش صنعت در نهایت اشتغال و تولید کاهش می‌یابد. دولتمردان نباید با سنگ‌اندازی مانع پیشرفت صنعتگران شوند بلکه باید مانند مابقی کشورها حامی صنعتگران شوند. یکی از مباحثی که کشوری را از ورطه نابودی و جهان سوم بودن نجات می‌دهد حضور پررنگ صنعتگرانش است.
همچنین، نظام مالیاتی باید سازوکاری برای اخذ مالیات از خرده‌فروش‌ها طراحی کند. بخش عمده‌ایی از فعالیت‌های اقتصادی در بخش خرده فروشی صورت می‌گیرد با این وجود نظام مالیاتی سازوکار نظارتی دقیقی بر درآمد این قشر از فعالان اقتصادی و اخذ مالیات از آنان ندارد.
تنها با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌توان این قشر از فعالان اقتصادی را تحت نظارت نظام مالیاتی برد و فشار را از بخش صنعتی کاست.
یکی دیگر از مباحثی که باید به آن پرداخته شود اهمیت پروژه‌های مالیاتی در اصلاح نظام مالیاتی کشور است. اصلاح این قانون منوط به اجرای طرحها و پروژه‌هایی است که کارایی این نظام را افزایش می‌دهند. اما متأسفانه تاکنون در این راستا اقدام چشمگیری انجام نشده است و شاید یکی از دلایل آن عدم فرهنگ‌سازی مناسب در میان آحاد جامعه بوده اما متأسفانه تاکنون نشانه‌هایی از اجرای پروژه‌های مالیاتی در جامعه نبوده است. یکی دیگر از مباحثی که دارای اهمیت است پروژه‌های مکانیزه نقل و انتقال املاک است. این پروژه به دلیل شفاف‌سازی در نقل و انتقال املاک و تسریع خدمت‌رسانی به مؤدیان مالیاتی اهمیت بالایی دارد. قانون مالیات بر ارزش افزوده به عنوان روش عملی و منطقی و تجربه شده در کشورهای دیگر در جهت شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی و تعمیم عدالت حمایت می‌کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
نظر شما