آیا موشک اسکندر و هواپیمای ‌اف ۱۶ راه حل قراباغ است؟ 

همه کشورها و سازمانهای بین المللی دو طرف مناقشه را به آتش بس دعوت کردند. تنها کشوری که صراحتا حمایت خود را از یک طرف مناقشه اعلام کرد ترکیه بود. سوال این نوشته این است که  حمایت لفظی ترکیه به نفع آذربایجان بود؟ در حالی که درگیری بین نظامیان دو طرف در روزهای اخیر منجر به تلفات جانی و مالی فراوانی شد، افکار عمومی جهان بیشتر به سمت حمایت ترکیه از آذربایجان سوق داده شد  و اخبار زیادی درباره آن تولید ومنتشر شد.

ترکیه در سه روز نخست درگیری در همه سطوح سیاسی و نظامی اقدام به صدور بیانیه و حمایت لفظی از آذربایجان کرد تا هم از فرصت درگیری برای جلب افکار عمومی آذربایجان استفاده کند هم بهره هایی در رابطه با تحولات داخلی ترکیه ببرد.

متاسفانه رسانه های بی تدبیر مانند ینی شفق و ت.ار.ت اینترنشنال که منصوب به دولت ترکیه هستند بدون توجه به جایگاه خود اقدام به اتهام زنی به ایران کردند. این در حالی بود که نماینده مجلس ترکیه خبر اعزام مزدور از شمال سوریه به آذربایجان را خبری کرده بود.  ‌

 و رسانه های رسمی ارمنی توجه جامعه جهانی را به سمت خود جلب کردند. ارمن پرس خبرگزاری رسمی ارمنستان   خبر انتقال ۴۰۰۰ مزدور به  آذربایجان و خبر ساقط شدن یک فروند سوخو ۲۵ ارمنستان توسط هواپیمای اف ۱۶ ترکیه را منتشر کرد. مهمترین محور دیپلماسی رسمی و عمومی ارمنستان بزرگنمایی خطر ترکیه در جنگ قراباغ و احتمال مداخله این کشور از طریق نخجوان بود. سفیر ارمنستان در مسکو ۲۸ سپتامبر در مصاحبه با ریانوستی  اعلام کرد "درصورت آغاز استفاده ترکیه از جنگنده های اف-16 در قرا باغ کوهستانی، ارمنستان تمامی تدابیر لازم از جمله استفاده از موشک های اسکندر را اتخاذ خواهد کرد و ارتش ارمنی برای تامین امنیت، مجبوراً از تمامی مهمات خود استفاده خواهد کرد."   

الهام علیف رئیس جمهور آذربایجان با درک تاثیر مخرب حمایتهای لفظی  ترکیه از آذربایجان در روند قراباغ از روز ۲۸ سپتامبر در مناسبتهای مختلف از جمله در مصاحبه با رسانه های روسبه صراحتا مداخله ترکیه و پشتبانی از آذربایجان را رد کرد و تاکید کرد "این مناقشه تنها دو طرف دارد."

در عین حال معارضین ملی گرا در  آذربایجان که تحت حمایت برخی احزاب تندرو ترکیه هستند برنامه ریزی جدی برای استفاده از فرصت درگیریهای نظامی در جبهه قراباغ برای تحریک اجتماعی با هدف سرنگونی الهام علیف کردند. اعلام حکومت نظامی در باکو و ۲۱ شهر بخشی از پاسخ دولت آذربایجان به آنها بود. حتی برخی از کارشناسان قفقاز احتمال وقوع کودتا علیه الهام علیف در صورت تشدید درگیری در قراباغ را مطرح می کنند.

به این ترتیب یک بار دیگر ثابت شد مداخله یکجانبه طرف سوم در مساله قره‌باغ هزینه های زیادی روی دست آذربایجان خواهد گذاشت و کار را به تهدید استفاده از موشکهای مخرب  کشانده است.  برای نخستین بار مقامات رسمی دو طرف یکدیگر را به استفاده از موشکهای مخرب و انتقال جنگ به حوزه های فراتر از جبهه قرا باغ  تهدید کردند. به این ترتیب مشخص گردید منطقه قفقاز به دلیل ماهیت پیچیده و امنیتی به سرعت به آستانه نابودی می رسد. دو طرف درگیر و سایر طرف ها باید مسئولانه از هرگونه اقدام که ممکن است دستاوردهای کوتاه مدت نزد افکار عمومی در مقابل پیامدهای سنگین بلند مدت  به همراه بیاورد پرهیز کنند.

جمهوری اسلامی ایران به همین دلیل به عنوان کشوری که با آذربایجان و مناطق قراباغ و نخجوان و همچنین ارمنستان مرز دارد همواره تلاش کرده مناقشه را به دو طرف محدود و آنها را به مذاکره دعوت نماید. فعلا این مهمترین شیوه حمایت از صلح و ثبات در منطقه است. علیرغم اتهامات کذب و خصمانه ای که رسانه های ترکیه و آذربایجان با هدف ایران ستیزی درج می کنند، ایران  سعی کرده موضع اصولی خود را که حل مسالمت آمیز مناقشه با کمترین هزینه  است پیگیری کند. به نظر می رسد برخی  نیروهای فرا منطقه ای نیز در صدد درگیر کردن کشورهایی هستند که انتظار می رود تکیه گاه صلح در منطقه باشند.

کشورهای ایران، ترکیه و روسیه می توانند با استفاده از تجارب موفق خود با اتخاذ موضع سازنده گام به گام به سمت حل و فصل مناقشه قراباغ  حرکت کند.  

2323