مواد روانگردان صنعتی با ادبیاتی دیگر و روش مصرفی متفاوت، رشد نگران‌کننده‌ای در جامعه ایران امروز دارد. دکتر محمدرضا قدیرزاده، مشاور رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور، درباره این مواد، علل و ریشه‌های الگوی تغییر مصرف از مواد مخدر سنتی به مواد رونگردان محرک صنعتی توضیح می‌دهد.
چه اتفاقی در ایران افتاد که مصرف از مواد سنتی به سمت مواد صنعتی تغییر یافت؟
این اتفاق در کل دنیا در حال رخ دادن است و تنها به ایران مربوط نمی‌شود. با تغییر جوامع و نگرش انسان‌ها نسبت به زندگی، نحوه مصرف مواد نیز تغییر کرده است. در گذشته مصرف مواد مخدر به مصرف‌کنندگان احساس تنبلی می‌داد و آنها بیشتر خموده و خمار بودند، اما با مصرف مواد محرک و روانگردان، فرد دچار بی‌خوابی بیشتری می‌شود و در مصرف‌کننده احساس انرژی زیاد همراه با نوعی برانگیختگی پدید می‌آید. شاید به این دلیل که در عصر تکنولوژی انسان‌ها ناگزیرند مدت بیشتر و با انرژی بیشتری کار کنند، آهسته‌آهسته مصرف مواد محرک هم در اغلب جوامع بخصوص جوامع صنعتی افزایش یافته است.
در 5 سال اخیر شاهد گرایش افراد معتاد بوی‍ژه جوانان به سمت مواد محرک هستیم و می‌توان از دیگر علل این گرایش را کم شدن مواد مخدر سنتی در بازار دانست. در چند سال اخیر قیمت تریاک چندین برابر افزایش یافته است، در حالی که قیمت شیشه که قبلا از کشورهای جنوب شرق آسیا وارد ایران می‌شد از کیلویی 120 میلیون تومان به کیلویی 5 میلیون تومان رسیده است.
ما قبلا واردکننده شیشه به صورت غیرقانونی بودیم و این مواد به صورت قاچاق از جنوب شرق آسیا وارد کشور می‌شد؛ ولی اکنون متاسفانه آنقدر تولید این مواد در کشور افزایش یافته است که به صادرکننده این مواد در دنیا تبدیل شده‌ایم.
آخرین آماری که پلیس در این مورد ارائه کرده است حدود 150 نفر ایرانی در کشور مالزی برای حمل مواد مخدر ازجمله شیشه بازداشت شده‌اند.
آمارهای رسمی و غیررسمی درباره رواج مواد روانگردان گویای چه چیزی است؟ و چه چیز معنی‌داری در این آمارها وجود دارد؟
آماری که اکنون داریم مربوط به سال 86 است که نشان می‌دهد 40 درصد مصرف مواد را تریاک تشکیل می‌دهد. نزدیک 28 درصد کراک و زیر 4 درصد شیشه مصرف می‌شود؛ اما اکنون آمارهای غیررسمی می‌گویند مصرف شیشه و کراک به بالای 40 درصد رسیده است.بسیاری اوقات مصرف شیشه با کراک همراه است یعنی 2 ماده پرخطر به صورت همزمان مصرف می‌شود. در سال جدید هنوز ستاد مبارزه با مواد مخدر آمار رسمی از مصرف این مواد را منتشر نکرده است.
آیا تفاوت و اختلافی میان سن مصرف‌کنندگان مواد سنتی و جدید وجود دارد؟
در حال حاضر مصرف مواد مخدر سنتی معمولا از 30 سال به بالا آغاز می‌شود، البته معتادان دیگری هم هستند که در سنین بالای 60 همچنان تریاک و شیره مصرف می‌کنند. ولی سن مصرف مواد محرک و روانگردان بسیار پایین آمده و متوسط به زیر20 سال رسیده است.
رواج این مواد میان دانش‌آموزان به چه صورت است؟ چون آموزش و پرورش همواره از اعلام آمار دانش‌آموزان معتاد امتناع می‌ورزد.
مصرف مواد توسط دانش‌آموزان واقعیتی است که وجود دارد، اگر چه درباره آن صحبتی نشده است، اما در حال حاضر آمار مصرف مواد محرک در دانش‌آموزان ارائه نشده است.
با توجه به افزایش روند رشد این مواد، شما آینده را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
پیش‌بینی ما این است که اگر روند تولید، توزیع و مصرف مواد روانگردان و نحوه برخوردهای نه چندان محکم با این مواد همچنان تداوم یابد، شاهد رشد قارچ‌گونه لابراتوارها و آشپزخانه‌های زیرزمینی تولید مواد روانگردان در کشور خواهیم بود.
یکی از عوامل بحران و ایجاد خشونت در جامعه، مصرف مواد روانگردان است. کسانی که به پزشکی قانونی مراجعه می‌کنند و زنانی که از سوءرفتار همسرانشان شاکی هستند اعلام می‌کنند همسرانشان اغلب شیشه مصرف می‌کنند. در نزاع‌هایی هم که منجر به قتل یکی از طرفین می‌شود خیلی از اوقات ضارب در حالی این کار را انجام داده که تحت تاثیر شیشه بوده است. از این رو آمار افرادی که به علت نزاع به پزشکی قانونی مراجعه می‌کنند در حال افزایش است. آمار نزاع در سال 89 بالای 620 هزار نفر گزارش شده، در حالی که سال قبل از آن 580 هزار نفر بوده است که این رشد خوب نیست و نشان از کاهش سطح تاب آوری و افزایش سطح خشونت ابراز شده در جامعه است.
آقای قدیرزاده! به گفته شما مواد مخدر سنتی هم افزایش قیمت داشته و هم در بازار کمیاب‌شده است. از سویی دیگر مواد محرک صنعتی با افت قیمت همراه بوده و عرضه آن نیز زیاد شده، چرا بازار با این تغییرات همراه بوده است؟ چند دلیل وجود دارد؛ یکی از آنها مسدود شدن مرزهاست. با مسدود شدن مرزها، تریاک که ماده حجیمی بود و باید با وسایل نقلیه بزرگ حمل و نقل می‌شد و کشف آن نیز به دلیل حجیم بودن بسیار راحت بود، به مواد کم حجم‌تری تبدیل شد.
از سوی دیگر سال گذشته به دلیل آفت‌زدگی مزارع کشت خشخاش در کشور افغانستان، تولید تریاک بسیار کاهش یافت و باعث شد بزرگ‌ترین تولیدکننده تریاک در شرق کشور تولید خود را کاهش دهد. اکنون با تغییر استراتژی مافیای مواد و افزایش تولید شیشه در کشور به این نتیجه می‌رسیم که سیاست بستن مرزها دیگر کارایی ندارد و با این مساله مواجهیم که چطور از تولید این ماده در کشور جلوگیری کنیم.
شما وجود مافیای داخلی و خارجی و تاثیرگذاری آن بر قیمت مواد مخدر را قبول دارید؟
وقتی ماده‌ای وارد کشور می‌شود با بالای 90 درصد هروئین خالص و با قیمت ارزان، مطمئن باشید دست مافیا در آن دخیل است.
معتادانی که از مصرف یک ماده به مصرف ماده دیگری گرایش پیدا می‌کنند اگر چه ممکن است در کوتاه مدت مافیای این مواد متضرر شوند، اما در دراز مدت سود سرشاری را نصیبشان خواهد کرد. چون مصرف مواد محرک قوی‌تر در میان افراد معتاد روز به روز افزایش می‌یابد و تقاضا برای آن نیز بیشتر می‌شود. با قوی‌تر شدن این مواد زمان مصرف نیز کوتاه‌تر می‌شود و افزایش تقاضا سود بیشتری را نصیب مافیا خواهد کرد.
45301
نظر شما