قهرمان جبهه مقاومت باید در جبهه اصلاحات هم قهرمان باشد

محمدعلی سبحانی

حرکتهایی که امروز در سوریه شاهد آنیم تفاوتی با سایر حرکتهای جاری در جهان عرب ندارد. ماهیت همه این حرکتها به تغییر شرایط دنیای عرب و مشکلات مردم با حکومت ها باز می گردد.
این در حالی است که برخی در تلاشند تا با نسبت دادن تحولات سوریه به دخالت های خارجی و یا توطئه و فتنه خواندن آن، حرکت های جاری در این کشور را جدای از تحولات جهان عرب تحلیل کنند، ولی واقعیت آنست که این تحلیل قابل قبول نیست. شرایط سوریه و حجم حضور مردم عادی در صحنه گویای آنست که مردم نسبت به رفتار حکومت خود معترضند.
در چنین فضایی می توان به جای نسبت دادن این اعتراضات به توطئه و یا تأکید بر دخالت های خارجی به راه حل و همچنین ایجاد تفاهم میان مردم و حکومت اندیشید.بشار اسد رییس جمهوری این کشور نیز باید بیش از همه به رضایت مردم کشورش و تأمین خواسته های آنان فکر کند.

نکته دوم که بسیار حساس و قابل تأمل می باشد، اینست که در عرصۀ سیاست خارجی سوریه، حضور این کشور در جبهۀ مقاومت تاکنون مورد رضایت همۀ نیروهای حاضر در این جبهه بوده است. سوریه انصافا در حمایت از مقاومت فلسطین و لبنان هیچ کاستی تاکنون از خود نشان نداده است و در همه مراحل در مقابل جنایت های اسراییل از فلسطین دفاع کرده است و از این منظر قهرمان جبهه مقاومت است. این موضع سوریه قابل تقدیر است. اما این مسئله به هیچ وجه این حق را به سوریه نمی دهد که با مردم خود برخورد خشونت آمیز داشته باشد و دست به کشتار غیرنظامیان بزند. این سیاست اسد قابل قبول نیست و مواضع مثبت سوریه در سیاست خارجی نمی تواند بهانه ای باشد تا خواسته های مشروع مردم نادیده گرفته شود.بدون شک سرکوب و کشتن غیرنظامیان در هر جای جهان و به هر دلیل محکوم و قابل قبول نیست.

نکته سوم اینکه از زمان روی کار آمدن بشار اسد، او اعلام کرد شرایط سوریه را نمی پسندد و دنبال ایجاد اصلاحات و اعمال تغییرات در کشور است اما متأسفانه این شعار اصلاح طلبی به رغم آنکه تغییری اندک به همراه داشت، چندان اجرایی نشد و در عمل تغییری مهم در سوریه ایجاد نکرد و گامهای مهمی در زمینه اصلاحات برنداشت.

البته بشار اسد تغییراتی اندک در ساختار اقتصادی سوریه صورت داد و آن تغییر اقتصاد سوسیالیستی و حرکت به سمت اقتصاد آزاد بود. اما با گذشت 11 سال از آن شعارها، این اقدامات چندان تعیین کننده و در خور توجه نبوده است.همین مسئله به یکی دلایل از اعتراضات مردمی تبدیل شد آن هم زمانی که جهان عرب درگیر حرکتهای دمکراسی خواهی است.
متأسفانه از آغاز اعتراضات در سوریه،موضع بشار اسد نیز خود جای بحث دارد. وی در دو سخنرانی خود به معترضین وعده اصلاحات داد. نکته قابل توجه اینجاست که تحولات در سوریه تناسبی با قول اصلاحات ندارد.لغو حالت اضطراری در سوریه حتی به دولت اجازه داد که بدون گذراندن مراحل قضایی به دستگیری و سرکوب مردم اقدام کند.
متأسفانه در جریان ناآرامی های سوریه تاکنون 400 نفر کشته و تعدادی زیادی از سوریها زندانی شده اند.این رفتار به هیچ وجه با اصلاح طلبی جناب بشار اسد تناسب ندارد و این سوال هم اکنون مطرح است که آیا بشار اسد واقعا قصد اصلاحات دارد یا خیر؟ اگر بشار اسد جوان قصد عملی کردن اصلاحات را دارد آیا با شرایط پیش آمده و تشدید خشونت ها امکان به وجود آمدن تفاهم که ضرورت و لازمۀ اصلاحات است، به وجود خواهد آمد؟

نکته چهارم اینکه سوریه جایگاهی استراتژیک،تاریخی و موقعیت جغرافیایی مهمی در خاورمیانه دارد. هرگونه تحول در این نقطه جغرافیایی تأثیرات بسیار مهمی بر کل منطقه خواهد داشت.بنابراین نه تنها بازیگران و قدرتهای منطقه ای بلکه قدرتهای بین المللی نیز به تحولات سوریه با نگرانی و احتیاط برخورد می کنند.
برهمین اساس اگر نگاهی به مواضع اخیر قدرتهای فرامنطقه ای داشته باشیم در می یابیم که در عین عدم رضایت غرب از مواضع و سیاست خارجی سوریه(از جمله ضدیت با اسراییل و همراهی با ایران)، با این حال احتیاط فراوانی در قبال تحولات سوریه از خود نشان داده است.این برای سوریه فرصتی است تا خود را در مسیر اصلاحات قرار دهد و بتواند با معترضین به مصالحه دست یابد.البته این بدان معنا نیست که سوریه این امکان را خواهد داشت تا با استفاده از سانسور و تشدید خشونت ها نا آرامی ها را مهار کند.بدون شک در عصر ارتباطات و محدود شدن زمینه های سانسور، این مسئله چندان عملی و منطقی نیست.افکار عمومی سوریه ،جهان عرب ،جهان اسلام و حتی افکار عمومی بین المللی به هیچ وجه به سوریه این اجاره را نمی دهد که از این شرایط بهره برداری کند.
بدون شک با توجه به اهمیت سوریه هر گونه تغییر در این کشور می تواند در لبنان،فلسطین،منطقه و در مجموع عرصه بین الملل تغییراتی را ایجاد کند، اما این بدان معنا نیست که این مسئله می تواند به سوریه کمک کند تا سرکوب را شدت بخشد.
بشار اسد برای برون رفت از این بحران باید بیش از همه به راضی کردن مردم کشورش اعم از سنی و مسیحی فکر کند و چندان بر روی این موقعیت ها و ویژگی ها حساب نهایی باز نکند. مقامات سوریه و سایر سران کشورهای عربی نیز باید بدانند که شرایط جهان تغییر کرده و همه در درون مکعب شیشه ای و شفافی زندگی می کنیم که به هیچ وجه امکان سانسور وجود ندارد و امروز افکار عمومی تأثیر فوق العاده و کم نظیری را در تحولات و تصمیم سازی ها یافته اند.

اینکه چه آینده ای در انتظار سوریهاست،هنوز کسی پاسخ آن را نمی داند اما بشار اسد جوان که تحصیلات خود در رشته چشم پزشکی را در اروپا به پایان رسانده و تاکنون خود را طرفدار دمکراسی نشان داده هنوز میزان اصلاح طلبی خود را ثابت نکرده و لذا پیش بینی آینده تحولات سوریه امری است بس دشوار.بشار اسد جوان بر این اعتقاد است که تمایلی به گفتمان های قومی و طائفه ای ندارد و ترجیح می دهد که در کشورش همه گروهها در عرصه سیاسی حاضر باشند. اما نزدیک شدن این شعارها به واقعیت و عرصه عمل امری است که نیاز به زمان دارد
سفیر اسبق ایران در لبنان

26349