اگر تحریم‌ها لغو شود؛با غول اف‌ای‌تی‌اف چه خواهید کرد؟

مهسا مژدهی: 6 سال پس از به ثمر رسیدن توافق هسته ای، یک بار دیگر وین تبدیل به محل رفت و آمد دیپلمات های 4+1 و ایران شده و چشم ها را به خود خیره کرده است.

عصر سه شنبه بعد از نشستی که ایران و آمریکا هر کدام جداگانه و در محلی با  فاصله‌ای نه چندان زیاد از یکدیگر، در آن شرکت کردند طرف ها به این نتیجه رسیدند که ادامه رایزنی ها در سطح کارشناسی ادامه یابد. البته کماکان در بر همان پاشنه پیشین می چرخد و قرار نیست ایرانی ها و آمریکایی ها بر سر میز گفتگو با یکدیگر بنشیینند.

بیش از سه سال است که از خروج ایالات متحده از توافق با ایران می گذرد، حالا نخستین بار است که واشنگتن خود را وارد بازی برجام می کند و مشتاق به احیای آن است. همانطور که بایدن قول داده بود دولت دموکرات ها نمی خواهد خودش را از مواهب توافق با ایران محروم کند و تیمی که چیده شده، به خوبی می داند که با پافشاری بر مواضع پیشین خود دستاوردی در مقابل ایران نخواهد داشت.

آنچه که در این جلسات رخ داد و قرار است روز چهارشنبه هم در وین دنبال شود، پیش رفتن در مسیر دیپلماسی است. راهی که در دوران ترامپ و نخستین ماه های حضور بایدن در کاخ سفید بسته به نظر می رسید. ایالات متحده با عقب نشینی از مواضع اولیه خود از ادامه بازی که به راه افتاده بود خودداری کرد. آنها حالا پذیرفته اند که برداشته شدن تحریم های ایران بسیار ضروری است و بدون اقدامی سریع از سوی واشنگتن برای لغو آنها، عملا بازگشت به برجام غیر ممکن است.

در ماه های ابتدایی به نظر می رسید که ایالات متحده عمدا مسائل دیگری را در فهرست اولیت های خود قرارداده بود. اما حالا و به ویژه بعد از گفتگوی هفته گذشته رابرت مالی، به نظر می رسد که دستگاه سیاسی واشنگتن تصمیم گرفته هر طور شده این پرونده را به سرانجام برساند. از سوی دیگر به نظر می رسد که دولت امریکا می خواد از زمان باقی مانده برای دولت حسن روحانی استفاده کند و مذاکره را با همان کسانی که برجام را به ثمر رساندند پیش ببرد.

آیا توافقی سریع در راه است؟

عقب نشینی های ایالات متحده تقریبا خوب پیش می رود.  چهارشنبه«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری روزانه گفت:  «گفت‌وگوها در وین دشوار خواهد بود و به دلایل مختلفی از جمله نبود اعتماد بین تهران و واشنگتن، شاهد چالش‌هایی خواهیم بود» . پرایس ضمن اشاره به حرفه‌ای پیش رفتن گفت‌وگوها در وین، توضیح داد:«ما آماده‌ایم گام‌های ضروری برای بازگشت به پایبندی به برجام را برداریم، که شامل رفع تحریم‌هایی ناسازگار با برجام نیز می‌شود.» این یکی از مهم ترین مواردی است که اخیرا از سوی واشنگتن مطرح شده است. تهران شفاف توضیح داده که بدون لغو تحریم ها دست به اقدامی برای بازگشت به تعهدات خود در برجام نخواهد زد.

با همه اینها کمتر کسی تصور می کند که بازگشت به برجام و آنچه که در سال 2018 از دست رفت، به سادگی امکان پذیر باشد. طرف غربی ترجیح می دهد تا کار را تا اول ماه می تمام کند اما بسیار بعید است که به این سرعت موانع جدی موجود از سر راه برداشته شود. تنش ها میان دو طرف هنوز بالاست و نمی شود منکر این شد که فضا تا اندازه ای متشنج است. وجود تیمی که پیش از این هم سابقه مذاکرات را داشته مانع از این تنش ها نشده است.

برای امریکایی ها توقف سرعت غنی سازی از سوی ایران مهم است. دیپلمات های غربی معتقدند که ایران باید هر چه سریع تر غنی سازی در خلوص بالا را متوقف کند. این کاری نیست که تهران تمایلی برای انجام آن، حداقل تا پیش از بازگشت کامل واشنگتن به برجام داشته باشد. از طرفی هیچکدام از دو طرف هم تاکنون حاضر نشده اند تا تن به زمان بندی مورد نظر کشور مقابل بدهند و هیچ انعطاف پذیری تاکنون دیده نشده است.

دراینباره ایرنا گزارش داده است: کارشناسان معتقدند که روند مذاکرات به سمتی حرکت می‌کند که می‌توان به رفع تحریم‌ها در عرض چند هفته آینده امیدوار بود. یک دیپلمات اروپایی به رویترز گفته که احتمالا تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران گشایشی حاصل می‌شود. «هنری روم» تحلیل‌گر اندیشکده تحقیقاتی اوراسیا هم معتقد است که ایران و امریکا فاصله چندانی تا پیشرفت عملی در پرونده برجام ندارند.

>>> بیشتر بخوانید:
خبرهای رسیده از وین،حاکی از لغو تحریم‌ها است؟

به گزارش خبرآنلاین حال سوالی که مطرح است این است اگر هم امریکا به برجام بازگشت و تحریم ها نیز لغو شد ایران با موانع پیش رو چه خواهد کرد؟

ایران چه طور به چرخه اقتصاد جهانی باز خواهد گشت؟

هر چند که هنوز نمی توان به زمانبندی بازگشت برجام به نقطه مناسب، اطمینان کرد. اما به نظر می رسد که روشن شده این مسیر نتیجه خواهد داشت و تحریم های ایران بالاخره در زمانی نه چندان دور برداشته خواهند شد. اما مساله دیگر این است که حتی با وجود لغو تحریم ها که واشنگتن می گوید برای آن مشتاق است، کشورمان چطور می تواند به قافله اقتصاد جهانی بپیوندد.

آنچه که به نظر می رسد این است که بدون تصویب  FATF در ایران نه برجام و نه قرارداد 25 ساله با چین نمی تواند اقتصاد ما را تکان دهد. ایران نیازمند شرکای اقتصادی فراوان و گسترش همکاری های خود در سراسر جهان است. همین حالا هم دیپلمات های کشورمان دیپلماسی اقتصادی و همکاری ها را در راس توجه خود قرار داده اند. اما در شرایطی که  FATF  رد شود، دست کشورها برای متقاعد کردن صنایع و تولیدکنندگان و ... برای همکاری اقتصادی با ایران بسته است. در چنین شرایطی وضعیت می تواند مشابه سال های گذشته یعنی بین 2015 تا 2018 باشد. زمانی که ایران با وجود اینکه منعی برای مشارکت های اقتصادی نداشت، اما عملا شرکت های خصوصی حاضر به همکاری با تهران نبودند چرا که از اینده اقتصادی خود هراس داشتند.

تهران می تواند با جدی گرفتن مساله دیپلماسی اقتصادی، آینده خود را تامین کند. در شرایطی که اقتصاد جهان نیازمند خونی تازه در رگ های خود است، همکاری با حوزه های جدید بسیار ضروری است و بازگشت امریکا به برجام و لغو تحریم ها می تواند باعث شود تا ایران خود را به اقتصاد جهانی پیوند زده و جای پایش را محکم کند. اما لازمه چنین اقداماتی در وهله اول  تصویب  FATF در ایران  ودر وهله دوم شناخت کافی از حوزه های همکاری است. ایران در منطقه شرایط ممتازی دارد. همسایگانش به ویژه در اسیا مشتاق گسترش همکاری های اقتصادی هستند و غرب هم بی تمایل به همکاری نیست. در چنین شرایطی رایزنی های اقتصادی از ضرورت بسیاری برخوردار است. به ویژه اگر مانعی بر سر راه ایران نباشد.

دیپلمات های کشورمان با سنگر دیپلماسی در تلاش برای لغو تحریم ها هستند اما نتیجه مطلوب آن به گروه های فشار داخلی مرتبط است که ایا اجازه باز شدن راه تحریم و رفع موانع آن از جمله اف ای تی اف را خواهند داد یا خیر؟به فرض اگر تحریمی هم لغو شود با وضعیت داخلی و دعوای جناحی کشور ایا شرکت های خارجی ریسک حضور در ایران را می پذیرند؟ یا آش و کاسه برای ایران همین است که هست؟

>>> این مطالب را هم بخوانید:
آیا گره توافق سرانجام باز خواهد شد؟
عراقچی پس از نشست وین:درمسیر قرار گرفتیم،ولی پر از سنگلاخ است
بیانیه مهم هماهنگ کننده برجام درباره نتیجه نشست کمیسیون

23 / 312 310