دکتر کیهان برزگر، عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و معاون امور بین الملل مرکز مطالعات خاورمیانه که در نشست دوم همایش "بحران بحرین؛ آزمونی فراروی جامعه بین‌الملل" در دانشگاه علامه طباطبایی و با عنوان "تحولات بحرین و توازن قوای منطقه‌ای" سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: در مقایسه با سایر نقاط جهان عرب تحولات بحرین با شدت بیشتری ادامه یافت اما از نظر جابجایی قدرت و ساختار سیاسی تغییر خاصی را در این کشور شاهد نبودیم زیرا نیروی خارجی به نام آمریکا و غرب در پس آن حضور دارند تا توازن قوای فعلی و وضع موجود در منطقه حفظ شود.
وی با بیان اینکه یکی از مسائل اصلی در بحران بحرین مهار جمهوری اسلامی ایران در منطقه است، گفت: ایران نگاه متفاوتی نسبت به مسائل منطقه ای و جهانی از جمله امنیت انرژی، مبارزه با تروریسم و افراط گرایی، حضور نیروهای بیگانه و پیشبرد برنامه هسته ای دارد. این نوع نگاه با منافع آمریکا و غرب و متحدان منطقه ای اش هماهنگ نیست. آمریکایی‌ها همواره در منطقه خاورمیانه اولویت خود را به حفظ منافع ملی و امنیت خود داده‌اند و سعی کرده اند تا به نوعی با نیروهای مخلف برخورد کنند تا تعامل. لدا این تفکر استراتژیک در درون سیاستگذاران آمریکا وجود دارد که ایران باید به هر نحو ممکن مهار شود. تفکر حفظ توازن قوا در درون ذهن استراتژیست‌های آمریکایی همواره وجود داشته و خواهد داشت. اکنون هم از نظر سیاستگداران آمریکایی تغییر ساختار سیاسی و قدرت در بحرین توازن فعلی قوا را به نفع ایران و به ضرر آمریکا به هم می زند.
وی گفت: در دیدگاه آمریکا سه نوع توازن قوا وجود دارد، یک نوع حضور مستقیم نظامی در منطقه همانند دوران جرج دبلیو بوش که سیاستی شکست خورده است. دیگری حضور و واگذاری مسائل به بازیگران و متحدان منطقه‌ای همانند سیاست دو ستونی نیکسون در دهه 1970 که آمریکا در حال حاضر به آن اعتمادی ندارد و نوع سوم ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای جدید با پشتیبانی آمریکا است مانند حمایت از عربستان سعودی به عنوان رهبر یک ائتلاف منطقه ای با چتر حمایتی آمریکا. بحران بحرین محکی برای نوع سوم از توازن قوای جدید در منطقه است که به نوعی بعد از تحولات اخیر در جهان عرب مورد توجه آمریکا قرار می گیرد.
وی با بیان اینکه با تحولات جدید دو نوع بلوک بندی در منطقه در حال شکل‌گیری است، گفت: پس از تحولات جهان عرب زمینه جدیدی با توجه به تحولات ژئوپلتیک در شکل و ساخت قدرت در حال شکل‌گیری است. در یک سو عربستان، اسرائیل و آمریکا هستند که به نوعی خواهان حفظ توازن سنتی با تسلط کامل بر جریان های سیاسی-امنیتی در منطقه هستند و در سوی دیگر ایران، ترکیه، مصر و تا حدی سوریه و عراق قرار دارند که الزاما هم خواهان به هم زدن وضع موجود نیستند اما با افزایش پایه های قدرت و نقش خود در پرتو تحولات منطقه ای خواهان ایفای نقش بیشتری با رویکرد منطقه ای و از زاویه حفظ منافع ملی خود هستند.
دکتر برزگر در نهایت تاکید کرد: ایران خواستار بهبود روابط با کشورهاست. ایران یک قدرت منطقه ای خواهان حفظ وضع موجود با در نظر گرفتن سهم نقش افرینی خود است. حضور ایران در مسائل منطقه ای فراتر از مسائل ارزشی برای تثبیت پایه های نقش خود در منطقه بر اساس منافع و امنیت ملی است.
معاونت امور بین الملل و پژوهشگر ارشد مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
نظر شما