مریم صدرالادبایی، مهدی قنبر: به بهانه بالا گرفتن بحث دیه و حواشی دیه 90 میلیونی گفت و گویی با اسدالله جولایی، رئیس ستاد دیه داشتیم. او به کافه خبر آمد. به گفته او در آلمان، برای مرگ یک انسان، تا دو میلیارد تومان دیه می دهند. رییس ستاد دیه همچنین گفت که قیمت واقعی دیه در ایران 200 میلیون تومان است. جولایی البته گفت که اگر بیمه شخص ثالت، یک میلیون تومان هم شود، خانواده ها با مدیریت منابع مالی می توانند آن را پرداخت کنند.
حدود 20 سال از تشکیل ستاد دیه می گذرد. در این 20 سال چه اتفاقی برای دیه و تصادفات افتاده است؟
آمار شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی از 15 خرداد سال 42 تا پس از جنگ تحمیلی که همه دنیا آن را به ما تحمیل کردند حدود 220 یا 230 هزار شهید در طول 50 سال بوده است اما آمار کشته ها در تصادف رانندگی از 30 سال پیش تا کنون 800 هزار و در حدود شش تا هفت میلیون مصدوم بوده است. ستاد دیه در سال 69 تشکیل شد. در اولین گلریزان، 55 میلیون تومان جمع شد. آقای هاشمی رفسنجانی که در آن زمان رئیس جمهور بودند نیز اعلام کردند که به میزان کمک های مردمی مبلغی به ستاد پرداخت خواهند کرد. به این ترتیب ستاد دیه با 110میلیون تومان کارش را آغاز کرد. البته در آن زمان مبلغی به عنوان قانون دیه در نظر گرفته نشده بود و ما پرداخت هایمان را به صورت توافقی انجام می دادیم. اما در حال حاضر دیه یک مرد 45 میلیون تومان و در ماه حرام با 3/1 افزایش به 60 میلیون تومان می رسد. اگر مصدوم، قطع نخاع شود و یا آسیب های دیگر ببیند نیز با درصد های مشخصی حساب می شود. زیرا همه این موارد در شرع اسلام محاسبه شده است.
اکنون اعلام شده دیه یک مسلمان، 90 میلیون تومان است. برخی از نماینده های مجلس معتقدند افزایش دیه تبعات فراوانی بر جامعه دارد. شما در این خصوص چه نظری دارید؟
در سال 1364مجلس محترم شورای اسلامی برمبنای دین قانون دیه را تصویب کرد و قیمت گذاری و میزان آن را به ولی فقیه واگذار کرد.امام نیز این اختیار را به قوه قضائیه محول کرد .قوه قضائیه به وزیر دادگستری دستور می دهد تا دیه طریق عوامل قضایی و مردمی در سراسر کشور قیمت شتر، گاو و گوسفند را محاسبه کنند و میانگین آن گرفته شود.زیرا دیه در اسلام برای دیه یک مرد مسلمان معادل صد شتر نفر در نظر گرفته شده است. در این زمان هرساله این قیمت گذاری انجام می گرفت تا سال گذشته که این میزان به 45 میلیون تومان رسیده بود.اما امسال آیت الله لاریجانی رئیس قوه قضائیه اعلام کرد ارزش انسان به مراتب بالاتر از این اعداد و ارقام است. پس باید در سراسر کشور معادل گیری شود تا به رقم واقعی دست پیدا کنیم.گویا اکنون به یک رقمی رسیده اند اما آن رقم هنوزرسماً اعلام نشده است. یعنی در شرایط فعلی هیچ قیمتی بالاتر از 45 میلیون تومان قابل قبول نیست.
مقایسه ای با دنیا درباره دیه انسان داشته اید؟
در سالهای گذشته آماری از کل کشور های در جهان گرفته بودیم از میان آنها سه کشور آلمان، اسپانیا و انگلیس به ترتیب بیشترین میزان دیه را دنیا داشتند. آلمان به پول ما با عدد 2 میلیارد تومان بالاترین میزان دیه را داشت. این مبالغ را در جدول عمران کشورشان محاسبه کرده بودند. آنها عنوان داشته اند که اگر تعداد 500 نفر گشته در تصادفات داشته باشند این مبالغ را هزینه اصلاح اتوبان ها، راه و پل سازی و بخصوص آموزش انسانها می کنند تا به شکل اصولی از تصادفات منجر به فوتشان کاسته شود. متاسفانه ما هنوز هم بالاترین آمار کشته ها در تصادفات رانندگی را در جهان داریم. از این رو باید در امر آموزش بکوشیم تا این نقیصه را حل کنیم. با وجود اینکه در سال 86 ودر بند پنج مصوبه هیئت وزیران، آموزش و پرورش موظف شده است در تمام کتب درسی و در مقاطع مختلف بحث رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و بیمه را بگنجانند.تا فرزندان ما از شش سالگی و دوران ابتدایی با این مقررات آشنا شوند
درست است که تاکنون نرخ جدید دیه به طور رسمی اعلام نشده، اما آقای محسنی اژه ای در نشستی که همین هفته داشتند، رقم آن را اعلام کردند. ایشان گفتند دولت باید یارانه دیه بپردازد. همچنین رییس قوه قضاییه هم همین درخواست را داشتند. باتوجه به اینکه ما بالاترین آمار تصادفات و کشته شدگان و آمار بالایی از رانندگان زندانی را نیز داریم، گفته می شود با افزایش دیه، تعداد راننده های زندانی بیشتر می شود.
از آنجایی ستاد دیه در سراسر کشور فعالیت می کند آمار دقیقی از تعداد رانندگان زندانی دارد. از میان کسانی که در زندان هستند بیش از50درصد گواهی نامه و 80 درصد بیمه نامه نداشته اند. این اتفاق منجر به قربانی شدن و آسیب دیدگی دیگران می شود و شرایط سختی را برای خانواده قربانی و آسیب دیده ایجاد می کند. چرا که هیچ دیه ای دریافت نمی کند. ما در ستاد به مدت 10 سال از سال 78 تا 87 روی این موضوع کار کردیم و با همکاری کارشناسی های ستاد حقوقی دیه و همکاری مجلس توانستیم در انتهای اردیبهشت 87 بهترین قانون بیمه شخص ثالث را تصویب کنیم. که از 20 شهریور 87 نیز به اجرا در امد. در این سال 9 هزار و 712 نفر راننده زندانی داشتیم که در کمتر از شش ماه نیز با اجرای خوب قانون شخص ثالث 98 درصد از تعداد زندانیان ما کاهش پیدا کرد. تا پیش از این قانون حقوق خانم ها ، اقلیت های مذهبی نصف پرداخت می شد اما با تصویب این قانون پرداخت برای همه آنها برابر با یک مرد مسلمان قرار گرفت. تصویب قانون پرداخت برابری دیه جنسیتی و مذهبی در دنیا بازتاب وسیعی پیدا کرد. بنا به این قانون بیمه ها باید همان روز خسارت قربانی ها منجر به فوت را بپردازند و برای خسارت های بدنی تا سقف 50درصد را به روز بپردازند و 50درصد دیگر آن پس زمان رای دادگاه و پزشکی قانونی پرداخت خواهد شد.
اکنون چه تعداد زندانی دیه داریم؟
امروز ما پائین ترین میزان زندانی را در مقایسه به سال های گذشته داریم. اگر آمارهای رانندگان زندانی از سال 58 تا سال 82 را در بررسی کنیم در می یابیم که در سال 82 ،30 هزار و 200 نفر ورود به زندان داشتیم. اما در سال 87 در کمتر از شش سال این آمار 9 هزار و 712 نفر شد. یعنی در این دوره شش ساله روزی حدود 56 نفر وارد زندان می شده اند در حالی که از 20 شهریور تا امروز که 27 یا 28 ماه گذشته است این آمار به یک هزار و 100 راننده در زندان رسیده است. اگر این اتفاق نیفتاده بود و ما همچنان ملاک سال 82 را داشتیم، باید شاهد50 هزار ورودی در زندانهایمان می بودیم. اکنون فقط حدود هزار و 700 زندانی در زندانهایمان داریم.
شما معتقدید با در نظر گرفتن قانون اجباری بیمه شخص ثالث اگر میزان این بیمه به 90 میلیون هم برسد باز هم مشکلی پیش نخواهد آمد و آسیبی به کسی وارد نخواهد شد؟
ستاد دیه ستادی به عنوان ستادی مردم نهاد تلاش کرد طی 60 جلسه با نمایندگان مجلس قانون و کمیسیون اقتصادی مجلس و ارگانها و نمایندگان وزارتخانه ها در خصوص دیه شخص ثالث انجام دهد آیت الله شاهرودی در دوره ریاستشان بر این امر اهتمام ورزیدند تا این قانون به بهترین شکل ممکن به انجام رسد.با این قانون رانننده ای که بیمه نامه معتبر داشته باشد وثیقه نمی خواهد و دیگر راننده ای به زندان نمی رود زیرا این بیمه نامه معتبر سند رسمی است .کسانی که در این 27 یا 28 ماه در زندان هستند یا رانندگانی هستند که در حال نرمال در رانندگی نمی کردند .یا بدون گواهی نامه و بیمه شخص رانندگی می کردند.و یا درحال انجام حرکت های پرخطر و حادثه ساز بوده اند.اما اگر کسی درست رانندگی کند و اتفاقی برایش پیش بیاید و مدارک رانندگی مانند بیمه نامه معتبر و گواهی نامه داشته باشد دیگر زندان نخواهد رفت.
من در شمار کسانی بودم که موافق بالا رفتن جریمه ها بودم.معتقد بودم جریمه ها را باید آنقدر بالا برد که متخلف مجبور باشد به اندازه پول وسیله نقلیه اش جریمه بپردازد.اگر شخص خاطی متوجه شود که تخلفاتم به قیمت پول خودرو هم خواهد شد در رانندگی اش احتیاط می کند.
شما معتقدید که با وجود افزایش دیه فشاری بر مردم نخواهد آورد؟
به هیچ عنوان تاثیر منفی و فشار بر مردم نخواهد آورد. اگر قیمت واقعی دیه لحاظ شود ممکن است به 100 تا 200 میلیون هم برسد. این واقعی است و تعارف بردار نیست. چرا باید از جان انسانها به راحتی گذشت؟ اگر قیمت واقعی دیه اعلام شد باید از آن تبعیت کرد. من این میزان را اعلام نمی کنم، زیرا هنوز رسماً این رقم اعلام نشده است. البته نظرات آقای محسنی اژه ای به عنوان دادستان کل کشور محترم است اما زمانی رسمیت می یابد و قابل اجرا است.که آقای بختیاری وزیر دادگستری آنرابه کل کشورابلاغ کند.
به بحث اسیب های اجتماعی افزایش دیه بپردازیم. اگر احتمالاً بیمه شخص ثالث افزایش پیدا کند. پرداخت بیمه بالا برای اقشار مختلف وکم در آمد جامعه سخت خواهد شد.
اعتقاد شخصی ام این است که باید از احکام الهی تبعیت کرد.هر رقمی که بعدها اعلام شود باید پرداخت. شما خودتان را بجای کسی که آسیب دیده است بگذارید و ببینید که ارزش شما چه میزان است.ارزش انگشتان پزشکان ما چه میزان است.باید واقعیت ها را در نظر گرفت. ما تا پایان اسفند گذشته، دو هزار و 296 راننده مرد و چهار زن زندانی در خصوص دیه داشتیم یعنی جمعا؛ دو هزار و 300 نفر. البته در اسفند ماه تعدادی از آنها ازاد شده اند. همچنین در یک ماه نیم گذشته 1826 نفر در کل جرایم مهریه ، نفقه ودیه و محکومیت های مالی غیر کلاه برداری آزاد شده اند. بابت آن 23 میلیارد هزینه کرده ایم. بهرحال ما آمار را با یک تاخیر بیست روز و یک ماهه داریم.زیرا تا زندانی وارد زندان شود و حضورش ثبت شود و ما آن را استخراج کنیم یک ماه تاخیر وجود دارد اما با در نظر گرفتن این تاخیر امروز 2 هزار نفرزندانی داریم .الان خروجی هایمان بالاتر از ورودی هایمان است.
نگرانی از این ورودی هاست.
نگرانی وجود ندارد کسی که بیمه نامه معتبر داشته باشد نباید نگران باشد. چون این بیمه نامه او را ضمانت می کند ودیگرنیازی به سند ندارد. این برکتی بود که پس از 10 سال کار ستاد دیه به دست آمد.ستاد دیه مصمم است تا با لطف الهی و کمک های مقام معظم رهبری، دولت، مجلس، قوه قضائیه و بخصوص ملت، زندان ها را خالی کند و تعداد زندانیان را به صفر برساند.
آنچه که کارشناسان می گویند باعث پر شدن زندان ها می شود عجز از پرداخت حق بیمه است.
این مبلغ حق بیمه که عنوان می کنید، زیاد نیست. اگر آن را تقسیم بر 365 روز کنید متوجه می شوید که رقمی زیادی نمی شود. از سوی دیگر امکان اقساطی شدن آن هم فراهم شده است. حتی اگر یک میلیون هم باشد اگر تقسیم بر 365 روز شود روزی 2 هزار تومان می شود. تنقلات بچه هایمان بیشتر از این مبلغ خواهد شد. این رقم کمتر از هزینه سفرها می شود. هر قدر مبلغ دیه را بالاتر ببریم باز هم از دنیا عقب هستیم.
بالا رفتن میزان دیه ستاد دیه را دچار مشکل تامین هزینه آزاد سازی نمی کند؟
در یک ماه گذسته 1826 بدهکاران غیر عمد در جرایم تصادفات و مهریه های معقول و محکومیت های مالی غیر کلاه برداری مورد حمایت ستاد دیه قرار گرفته اند که با پرداخت 232 میلیارد ریال کمک دولت آزاد شده اند. میانگین آن چیزی در حدود 20 میلیون تومان برای هر زندانی می شود. البته این میزان شامل افزایش جریمه های رانندگی نمی شود و زیرا این جرایم در 19 اردیبهشت اعلام و اجرایی شده است. ما اعتقاد داریم که با فرهنگ سازی که انجام خواهد شد تعداد زندانیان ما در خصوص دیه و مهریه ها کاهش خواهند یافت.
در بخش دیه فعالیت ستاد دیه تنها به دیه تصادفات خلاصه می شود و یا اینکه سایر بخش ها نیز در بر می گیرد؟
ستاد دیه در زمینه همه نوع دیه فعالیت می کند. بنایی، گچکاری، آهنگران ،تیرهای اشتباهی مانند شکاربان ها و سرباز ها و دیگر صنوف را نیز در برمی گیرد. البته تعداد آنها بسیار کم است.
4747
نظر شما