در این میزگرد که همزمان با لغو ناگهانی سفر رئیس جمهور به ارمنستان برگزار میشود محمد فرهاد کلینی سفیر سابق ایران در ارمنستان و حسن بهشتی پور کارشناس منطقه،حضور دارند.
محمد فرهاد کلینی در ابتدای بحث در این خصوص می‌گوید: ارتباط ایران با آسیای مرکزی و قفقار را اگر بخواهیم در چند عبارت خلاصه کنیم باید به حافظه نزدیک تاریخ ایران مراجعه کنیم. جنس ژئوپلیتیک در قفقاز و آسیای مرکزی را باید از هم جدا بدانیم. برای شناخت ارزش جغرافیایی این منطقه، باید ارزش تاریخی آن را برای ایران لحاظ کنیم. قفقاز را به یک معنا می‌توان پاره تن ایران دانست. این جمله به معنای ادعای مالکیت بر این منطقه نیست. جایگاهی که قفقاز به عنوان پلی استراتژیک میان خزر و دریای سیاه دارد. مجموعه ای که پلی مابین شرق و غرب است. زمانی که به تاریخ مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که در جنگ جهانی دوم به ایران لقب پل پیروزی داده شد و دلیل آن هم انتقال عدوات به شمال بود که بخشی از آن از همین حوزه قفقاز بود.
حسن بهشتی پور در پاسخ به سوالی در خصوص احتمال ایجاد بلوک رسمی میان ایران و قفقاز یا کشورهای آسیای میانه می‌گوید: ما در حال حاضر در ایران باید به این پرسش پاسخ دهیم که ما به قفقاز چه نیازی داریم؟ آیا ما از روی لاعلاجی می‌توانیم در آسیای میانه و قفقاز اتحادیه ای تشکیل دهیم؟ این نگاه از پایه و اساس اشتباه است. چرا که نگاه ما به این منطقه برای افزایش نفوذ و یارگیری جدید نیست. نیاز ما به برقراری رابطه با قفقاز نیازی واقعی و طبیعی و بر اساس اقتدار است. ما با قفقاز میراثی مشترک داریم که باید در خصوص آن توضیحات داده شود. امنیت ایران بر امنیت قفقاز تاثیر گذار است و این سرنوشت مشترک ما را به هم نزدیک می‌کند. منافع مشترک هم سومین پایه ای است که لزوم ارتباط گیری با قفقاز را توجیه می‌کند. ما برای استفاده از این فرصت طلایی باید استراتژی واحدی داشته باشیم. ما در قفقاز به تعریف اولویت‌ها نیاز داریم.
وی با انتقاد از احتمال ادغام حوزه خاورمیانه با آسیای میانه در دستگاه دیپلماسی ایران می‌گوید: ما در این حوزه به کارشناسان فن نیاز داریم. در این حوزه سفرهای مسئولین راهگشا نیست بلکه شاه کلید تعریف استراتژی مدون برای این منطقه است. ایران باید امکانات و موانع خود را در این منطقه تعریف کند.
سفرهای منطقه ای شرط لازم است اما کافی نیست
حسن بهشتی پور در میزگرد بررسی چالش‌ها و فرصت‌های ایران در قفقاز و آسیای میانه که در کافه خبر خبرآنلاین در حال برگزاری است، در خصوص رویکرد دولت ایران با کشورهای منطقه قفقاز می‌گوید: عدم برنامه ریزی ایران در حوزه قفقاز تنها به دولت فعلی بر نمی‌گردد و دستاورد دولت‌های پیشین هم نیز هست.
ما در این منطقه هیچ گاه استراتژی واحدی نداشته ایم و این امر از عدم تحقق اهداف مشخص ما در منطقه عیان است. ما باید این سوال را از خود بپرسیم که جایگاه ایران در قفقاز کجاست؟
من اعتقاد دارم که ما در این منطقه هم تاثیرگذاریم و هم تاثیرپذیر. ناامنی در قفقاز به عنوان نمونه بی شک بر امنیت ما تاثیر گذار است. ما باید استراتژی خود را بر اساس امکانات و مقدورات تعریف کنیم. تعریف استراتژی برای کاهش از محدویت‌ها است. دستگاه دیپلماسی باید محدودیت‌ها را شناسایی کرده و بر اساس آن استراتژی جدید خود را تعریف کند. دولت فعلی از نظر من یکی از پرکارترین دولت‌ها در خصوص سفرهای منطقه ای است. اما این رفت و آمدها به تنهایی مشکلی را حل نمی‌کند. شرط لازم برای حل مشکلات است اما شرط کافی نیست.
ما در مناسبات خود در منطقه قفقاز نیازمند پایه ای قوی هستیم. ما در این بازی نمی‌توانیم منافع یکطرفه ای را تعریف کرده و تاکید کنیم که افراد با ما هماهنگ شوند. در دنیای امروز باید منافع طرف مقابل را هم لحاظ کنیم. هیچ کشوری حاضر نیست در ارتباط گیری با ایران فقط پرداخت کننده هزینه باشد. سیاست خارجی ما ادامه سیاست داخلی ما است. کشورهای دیگر ما را رصد می‌کنند. اختلاف نظر در داخل مانند عزل وزیر امور خارجه در حالی که در ماموریت خارج از کشور به سر می‌برد، به ضرر ما در بعد سیاست خارجی هم تمام خواهد شد. دیپلمات ما زمان مذاکره در خارج از کشور باید پشتوانه ملی را پشت سر خود احساس کند.
وی در خصوص تاثیر خیزش‌های عمومی در خاورمیانه و کشورهای شمال آفریقا و شباهت سازی آن با آنچه در آذربایجان و کشورهای حوزه قفقاز جاری است می‌گوید: در کشورهایی نظیر گرجستان یا آذربایجان موضوع اختلاف‌ها اعتراض به ظلم است. در میان معترضان مسلمانانی هم دیده می‌شوند اما نمی‌توان این جریان را بیداری اسلامی خواند.
/2727
نظر شما