هر چند از آمار دقیق دانشجویان ایرانی که در دانشگاههای خارج درس می‌خوانند، اطلاعی در دست نیست، اما خالی ماندن صندلی دانشگاه‌ها از یک‌سو و تلاش وزارت علوم برای بازگشت دانشجویان ایرانی به دانشگاههای داخل نشان می‌دهد که افزایش کمی ظرفیت دانشگاه‌ها به تنهایی به حال داوطلبان ادامه تحصیل مفید نبوده است.
اجرای طرح‌هایی مانند توسعه ظرفیت دانشگاه‌ها در مقطع تحصیلات تکمیلی، دانشگاههای غیرانتفاعی و کاهش استانداردهای پذیرش دانشجو، احداث دانشگاههای جدیدی موسوم به‌بین‌المللی در مناطق آزاد تجاری، افزایش تسهیلات برای پذیرش دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل دانشگاههای خارجی در داخل کشور و... از تلاش این وزارتخانه برای جلوگیری دانشجویان مشتاق به ادامه تحصیل در خارج حکایت دارد، اما با وجود چنین اقداماتی، همچنان بسیاری از جوانان به دنبال تحصیل در خارج هستند.
فرج‌الله ـ م، مشاور تحصیلی در یک موسسه اعزام دانشجو به خارج می‌گوید: تمایل برای مهاجرت دائمی شاید کمتر شده باشد، اما اشتیاق به ادامه تحصیل در دانشگاههای حتی کم‌کیفیت خارجی در میان جوانان ایرانی هنوز زیاد است.
وی میافزاید: هر ماه حدود 40 تا 50 نفر از دانشجویانی به ما مراجعه می‌کنند که برای ادامه تحصیل در کشورهای اسکاندیناوی و کانادا تمایل دارند؛ خیلی از آنها حتی برای دورههای کارشناسی آمادگی دارند و والدین آنها هم می‌گویند حاضرند فرش زیر پایشان را بفروشند تا جوانشان در خارج درس بخواند.
نازنین کردبچه، هم که در دفتر مهاجرتی و اعزام دانشجو در حوزه کشورهای کانادا و آمریکا فعال است، در این باره توضیح می‌دهد که بسیاری از افرادی که به طور هفتگی به دفتر ما مراجعه می‌کنند، چه در دوره کارشناسی یا تکمیلی می‌خواهند از دانشگاهی بورس بگیرند و بیش از 40 درصدشان موفق به این امر می‌شوند.
وی با تاکید بر این که تحصیل در خارج این روزها دیگر به فرزندان خانواده‌های متمول اختصاص ندارد، میافزاید: خیلی از جوانان تصمیم می‌گیرند، هم کار کنند و هم درس بخوانند، گاهی هم خانواده‌ها همکاری می‌کنند، حتی در برخی موارد زوج‌هایی مراجعه می‌کنند که مرد کار می‌کند تا خانمش ادامه تحصیل بدهد و برعکس. به گفته او، این تفکر بین خانواده‌ها وجود دارد که افرادی که مدرک از دانشگاههای خارجی دارند، بعد از بازگشت، راحت‌تر به شغل مناسب می‌رسند. اما فقط این دانشگاههای کشورهای غربی و اروپایی نیستند که مشتاقان زیادی دارند. بسیاری دیگر از دانشجویان ایرانی نیز هستند که در پی تحصیل در دانشگاههای آسیای جنوب و جنوب شرقی همچون هند و مالزی هستند و شماری دیگر حتی به درس خواندن در دانشگاههای بی‌کیفیت اروپای شرقی و آسیای مرکزی یا قفقاز نیز رضایت می‌دهند.
این وضعیت در حالی وجود دارد که وزارت علوم ظرفیت پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلی ارشد و عالی دانشگاههای داخلی را افزایش داده است. پس چرا هنوز دانشجویان ایرانی، دانشگاههای خارجی را ترجیح می‌دهند؟ البته برخی کارشناسان خبر می‌دهند روند مهاجرت تحصیلی همیشه وجود داشته است، ولی این روزها آمارها شفاف‌تر از گذشته به مردم می‌رسد. براساس همین آمارها، بیش از 75 هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاههای خارج درس می‌خوانند که طبق اعلام معاونت آموزشی وزارت علوم، 80 درصد این دانشجویان در دورههای کارشناسی و کاردانی تحصیل می‌کنند. این در حالی است که بیشتر این دانشجویان با هزینه شخصی و نه با بورس وزارت علوم به خارج می‌روند.
حسن مسلمی‌نائینی، مدیرکل بورس وزارت علوم در این باره به مهر می‌گوید: رنکینگ بالاتر دانشگاههای خارج و اختصاص ندادن رشته‌های پرمخاطب به صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها منجر شده تا داوطلبان به جای تحصیل در داخل بیشتر تمایل به خروج از کشور و بعضا تحصیل در ارمنستان، تاجیکستان، مالزی و... داشته باشند.
به گفته مدیرکل امور دانشجویان خارج وزارت علوم، بعید نیست دانشگاههای کشورهای دیگر که به نسبت بیشتر مورد توجه ایرانیان قرار گرفته‌اند، کیفیت شان از دانشگاههای کوچک و تازه‌تاسیس داخل کشور بیشتر باشد، اما قطعا کیفیت تحصیل دانشگاههای معتبر و بزرگ ایران از چنان کشورهایی بالاتر است.
مسلمی‌نائینی رتبه‌بندی را یک معیار برای داوطلبان آموزش عالی درباره دانشگاه محل تحصیل‌شان عنوان می‌کند و می‌گوید: برخی دانشگاههای خارج کشور از نظر رتبه‌بندی در موقعیت مناسب‌تری نسبت به دانشگاههای مملو از صندلی خالی در داخل کشور قرار دارند. داوطلبان آموزش عالی نیز که رنکینگ دانشگاه محل تحصیل برایشان مهم است، ترجیح می‌دهند دانشگاه خارج کشور را انتخاب کنند.
وی پیشنهاد می‌کند: اگر دانشگاههای بزرگ کشورمان بتوانند یک‌سری کالج‌های اقماری داشته باشند و در این کالج‌های اقماری با همکاری اعضای هیات علمی آن دانشگاه بویژه استادان بازنشسته اقدام به راه‌اندازی رشته‌های پرمخاطب کنند، احتمال این وجود دارد که از ظرفیت‌های تازه‌تاسیس آموزش عالی داخل کشور استقبال بیشتری شود چرا که به هر حال داوطلبان آموزش عالی این ظرفیت‌ها را دنباله‌ای از دانشگاههای معتبر و باسابقه می‌دانند.
30145
نظر شما