محمود حاجزمان: برای بهبود درک بشر از جهان پیچیده و بیکران پیرامون، دانشمندان آزمایشهای فوقالعاده بلندپروازانهای طراحی کردهاند. پروژهایی که اجرای آنها به هیچ عنوان آسان نیست، چرا که علوم برجسته و بزرگ نیازمند دههها تعهد پرهزینه از جانب ملل مختلف است. ابزارهایی که برای این آزمایشات مورد نیاز است، تقریبا به همان پیچیدگی و الهامبخشی دنیاهایی جدیدی هستند که قرار است دانشمندان به کمک این ابزارها آنها را کشف کنند.
به گزارش پاپساینس، برای رتبهبندی بزرگترین این آزمایشها، 4 ضریب عملی در نظر گرفته شده است: هزینههای ساخت، بودجه عملیاتی، تعداد اعضای پروژه و ابعاد فیزیکی خود پروژه. با این وجود، به دلیل ماهیت متفاوت این پروژهها مقایسه آنها کار دشواری است و به همین دلیل، سه ضریب کاربردی نیز برای رتبهبندی آنها در نظر گرفته شده است. به منظور انعکاس اهمیت نسبی، وزن بیشتری به این ضرایب اختصاص داده شده است. ضرایب کاربردی عبارتند از: سودمندی علمی پروژه، سودمندی آن برای افراد عادی (به چه درد من میخورد) و البته ضریب حیاتی هیجانانگیز بودن پروژه.
در سلسله گزارشهای این هفته نگاهی به 10 پروژه عظیم حال حاضر دنیای علم خواهیم داشت. قسمتهای قبلی این گزارش را میتوانید اینجا ببینید.
9- نپتون: بزرگترین رصدخانه زیرآبی دنیا
اقیانوسها نزدیک سه چهارم سطح زمین را پوشانده و 90 درصد حیات سیاره را در خوی جای دادهاند. با این وجود، بخش اعظم آنها هنوز ناشناخته باقی مانده است. نپتون، یک شبکه رصدخانه اقیانوسی است که از حدود 850 کیلومتر کابل، و 130 ابزار با بیش از 400 حسگر تشکیل شده است. این ابزارها که همگی متصل به اینترنت هستند، نخستین سیستم بزرگ مقیاس نظارت اقیانوسی همه جانبه، شامل حیاتوحش، جغرافیا، زمینشناسی و شیمی اقیانوس را تشکیل می دهد.
سودمندی علمی
ابزارهای نپتون که در فاصله 350 کیلومتری از ساحل بریتیش کلمبیا و در صفحه تکتونیکی Juan de Fuca قرار دارند، یک چشمانداز بلادرنگ از منطقه را فراهم میکند. یک ریسمان شناور مجهز به رادیومترها، نورسنجها و حسگرهای هدایت الکتریکی، در یک ستون 400 متری آب بالا و پایین میروند. این ابزارها با نمونهبرداری از خصوصیات شیمیایی و شرایط فیزیکی ستون آب، نحوه تغییرات آنها را با گذشت زمان تعیین میکنند. یک ابزار کنترل از راه دور به نام ROPOS این ابزارها را نصب و اطلاعات را جمعآوری میکند.
دوربینهای کیفیت بالای این سیستم، تصاویر ثابت و ویدئویی از جانوران و رفتارهای آنها را تهیه میکند و دانشمندان به کمک این تصاویر، تغییرات اکوسیستم محلی را اندازهگیری میکند. میکروفونهای زیرآبی نصب شده در کف دریا با ضبط صدای دلفینها و والها، تعداد این جانوران و مسیر مهاجرت آنها را تعیین میکنند. یک دستگاه خزنده کنترل از راه دور به نام Wally با حرکت بر کف دریا، ذخایر متان زیرآب را بررسی میکند. این ذخایر علاوه بر تشدید تغییرات جهانی آب و هوا، میتوانند یک منبع بالقوه انرژی باشند.
به چه درد من میخورد؟
دانشمندان سراسر دنیا میتوانند از طریق اینترنت، ویدئوهای ارسالی Wally را از کف دریا مشاهده کنند، به مطالعه زندگی کرمهای لولهای اعماق اقیانوس که در دهانههای دریچه های گرمابی زندگی میکنند بپردازند، یا به آواز نهنگ های گوژپشت گوش دهند.
53275
نظر شما