چرا طرح تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب، شکست خورد؟

مریم موسوی
پرونده سوریه امروز روی میز اتحادیه عرب قرار گرفت. برخلاف جوسازی های غرب در خصوص صف کشی اعراب مقابل سوریه، بیانیه پایانی این نشست انچنان هم که پیش بینی می شد ضدسوری نبود. این در حالیست که اعراب در چند ماه گذشته در مقابل جریان های مردمی در سایر کشورها مانند لیبی موضع دیگری اتخاذ کرده بودند.
تعلیق حضور یکی از اعضای اتحادیه عرب در نشست های این سازمان،برای نخستین باربه دنبال دریافت گزارش هایی از افزایش شدت سرکوب معترضان ضددولتی توسط نیروهای امنیتی سرهنگ معمر قذافی درلیبی، صورت گرفت.
اتحادیه عرب روز یکشنبه برای دومین بار خواستار تعلیق سوریه در این سازمان شد.ولی نتیجه پایانی این نشست متضاد با آن چیزی بود که از پیش اعلام شده بود.نه تنها عضویت سوریه در اتحادیه عرب تعلیق نشد بلکه آنان در بیانیه رسمی خود اعلام کردند که کمیته‌ای رابرای انجام گفت‌وگو میان مخالفان و دولت سوریه تشکیل داده اند.
به گزارش دویچه وله؛ نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب پس از نشست اضطراری وزیران امورخارجه عضو این اتحادیه در قاهره گفت: " ما از همه احزاب مخالف و دولت برای آغاز مذاکرات در 15 روز آینده دعوت می‌کنیم."
در این جا این سوال مطرح است که چرا اعضای اتحادیه عرب در تصمیم گیری جمعی خود نتوانستند عضویت سوریه در این اتحادیه را تعلیق کنند ولی در مورد لیبی به راحتی مبادرت به انجام این کار کردند؟
چند دلیل برای نرسیدن اعضای اتحادیه عرب به یک توافق جمعی در مورد تعلیق سوریه وجود دارد.
دلیل نخست این است که برخی از اعضای اتحادیه عرب مانند مصر،عراق،عمان،یمن و لبنان مخالف این تعلیق بودند که اکثریت این اتحادیه را شامل می شوند. دلیل مخالفت لبنان با این امر این بوده که پس از تعلیق سوریه در این اتحادیه امکان تعلیق سایر اعضای این سازمان نیز وجود دارد. در واقع لبنان به عنوان کشور دوست سوریه نگران از تهدید های بعدی این سازمان به سمت و سوی خود است. اما دولت هایی مثل قطر،عربستان سعودی و شورای انتقالی لیبی به دلیل مناسبات بیشتر با غرب وهمچنین دوری بیشتر از مرزهای سوریه به تعلیق سوریه در اتحادیه عرب تاکید داشتند و موافق این امر هستند.
دلیل دوم به سابقه تاریخی نسبتا نزدیک حضور سرهنگ قذافی و بشار اسد در اتحادیه عرب باز می گردد.در واقع موضع سرهنگ معمر قذافی در نزد اعضای اتحادیه عرب ،به دلیل سوابق گذشته اش در این اتحادیه، ضعیف تر از بشار اسد؛رئیس جمهور سوریه بود.در عین حال موقعیت بشار اسد در نزد کشورهای همسایه و برخی از کشورهای دوست وهمچنین سوابق و مناسبات کشور سوریه بهتر از سرهنگ معمر قذافی در لیبی است.
به همین دلیل است که در شرایط مشابه ،شدت بار حقوقی و سیاسی تعلیق عضویت سوریه در این سازمان به مذاکرات و گفت وگو که روال عادی برای کمک به اختلاف بین دولت سوریه و مخالفان است،شیوه های مسالمت آمیزی به خود می گیرد.
دلیل دیگر این است که تعداد همسایگان سوریه در خاورمیانه بیشتر از تعداد همسایگان لیبی در آفریقا است.پس بشار اسد می تواند تاثیرات منفی در تصمیمات اعضای اتحادیه عرب بگذارد.در واقع سوریه وزنه ای در خاورمیانه داردکه لیبی ازآن وزنه و جایگاه در آفریقا بی بهره بود.
و در نهایت اینکه روند وقایع لیبی زمانی آغاز شد که تحولات مشابه در همسایگی اش یعنی در تونس و مصر انجام شده بود. اما سوریه نقطه آغازی است برای تحولات مشابه در خاورمیانه و به همین دلیل نگرانی های جدی برای کشورهایی که مخالف تعلیق هستند مثل عمان،یمن و لبنان ایجاد کرده است تا آنان از دادن رای مثبت به تعلیق سوریه در جلسه اتحادیه عرب خودداری کنند.

4949