علی پاکزاد: واقعیتی که به آرامی از کنار آن عبور شد، رکورد شکنی حجم نقدینگی بود در 8 ماهه نخست سال جاری، بر اساس گفته شمس الدین حسینی حجم نقدینگی به 350 هزار میلیارد تومان رسیده است و اگر این رقم را با آخرین رقمی که محمود بهمنی از حجم نقدینگی در پایان سال 89 اعلام کرده بود مقایسه کنیم به این نتیجه می رسیم که تنها در هشت ماه حجم نقدینگی در اقتصاد ایران بالغ بر 55 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است که به خودی خود یک رکورد دیگری در اقتصاد ایران محسوب می شود.
البته شاید گفته شود نرخ رشد 19 درصدی نقدینگی در هشت ماهه در نهایت می تواند به رشد 30 درصدی در پایان سال 90 منتهی شود و این حجم رشد بارها در اقتصاد ایران اتفاق افتاده و تازگی ندارد، این مطلب درست است ولی یک نکته جالب در این میان باقی می ماند و این موضوع خود رقمی است که در سال جاری بر حجم نقدینگی کشور افزوده خواهد شد.
در بهترین حالت اگر روند رو به رشد نقدینگی تا پایان سال تشدید نشود حجم نقدینگی در پایان سال باید به حدود 377 هزار میلیارد تومان برسد، با این رقم، حجم نقدینگی را در مقایسه با سال 89 معادل 88 هزار میلیارد تومان افزایش می دهد؛ این رقم نزدیک به کل حجم نقدینگی کشور در سال 1384 است .( در سال 84 حجم نقدینگی در حدود 92 هزار میلیارد تومان بوده است)
ریشه این رکورد شکنی در کجاست؟
براساس آمارهای منتشر شده از سوی دولت طی هشت ماهه امسال رقمی معادل 26.5 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی توزیع شده است یعنی می توان گفت بالغ بر 50 درصد از رشد نقدینگی در سال جاری به یارانه ای باز می گردد که دولت مدعی است از محل افزایش قیمت حاملهای انرژی تامین کرده و عنوان می کند که این یارانه پرداختی نمی تواند بر حجم نقدینگی تاثیر گذار باشد ولی به نظر می رسد این طور نشد.
براساس گفته معاون ارزی سابق بانک مرکزی در هشت ماهه نخست سال جاری بالغ بر 33 هزار میلیارد دلار ارز به بازار تزریق شده است، رقمی که به تنهایی به خاطر (مابه التفاوت بین قیمت رسمی و آزاد دلار) رانتی معادل 4 هزار میلیارد تومان را در فضای پولی اقتصاد ایران ایجاد کرده است.در کنار ارقام بالا، انتشار حدود 5هزار میلیارد تومان اسکناس و مسکوکات، اصلی ترین جهش نقدینگی سال 90 را تشکیل می دهند.
عدم توازن بین فضای پولی و واقعی اقتصاد کشور
این رشد نقدینگی گویای تورمی بیش از20 درصدی برای آبانماه سال جاری است. از سوی دیگر باید توجه داشت انچه در اقتصاد کشور در حال وقوع است نشان دهنده رشد بی رویه حجم پول در مقایسه با فضای واقعی اقتصاد است که می توان آنرا به حباب نقدینگی تعبیر کرد، حبابی که به گفته کارشناسان اقتصادی باعث بحران کنونی اقتصاد کشورهای غربی است.
رشد نقدینگی در مقایسه با رشد اقتصادی حدود 3 درصدی ( در خوش بینانه ترین حالت و قبول ارقام ارایه شده در گزارشات غیر رسمی مسئولین اقتصادی) نشان از سرعت رشد حباب پولی در مقایسه با اقتصاد واقعی و عدم تناسبی است که روز به روز در اقتصاد کشور در حال تشدید است.
ریشه نقدینگی بزرگ در بازار داغ طلا و سکه
در اقتصادی که به تعبیر شمس الدین حسینی وزیر اقتصاد و دارایی زیر تیغ جراحی قرار دادر طبیعی است که فضاهای تولیدی در رخوت به سر ببرند و همین رخوت در شرایطی که دولت به هر قیمتی تلاش دارد منابع لازم برای انجام تعهدات خود را فراهم سازد( پرداخت یارانه نقدی)، بیشترین فشار را به سیستم بانکی وارد کرده ، فشاری که از سال 84 آغاز شده و باعث شد سیستم بانکی که از اواخر سال 89 به دولت هشدار بدهد به دلیل نداشتن منابع کافی توانی برای تامین خواستهای دولت ندارد و همین مسئله زمینه ساز سوق پیدا کردن دولت به سمت بازارهای موازی مانند ارز و طلا شد.
واقعیت را باید قبول کرد، ورس و منابع قابل تامین از محل اصل 44 نیز دیگر نمی تواند پاسخگوی نیاز دولت باشد بنابراین دولت برای تامین منابع ریالی مجبور به دمیدن در تنور نقدینگی است تا شاید از این طریق بتواند خود را ازکسری حتمی بودجه خلاص کند.
دمیدن دولت در بازارهای ارز و طلا و چشم پوشی از نظام تک نرخی ارز و فضای اشفته حاکم بر سیاستهای پولی کشور همه و همه دلایلی است که در پشت سر خود رشد 55 هزار میلیارد تومانی نقدینگی را دارند.
نکته جالب اینکه در چنین فضایی وزیر اقتصاد و دارایی مدعی است، تلاش سیاست گذاران پولی کشور سوق دادن نقدینگی به سمت فضای مولد است ولی هیچ تعریف ملموسی از این فضای مولد ندارد، البته شاید منظور از هدایت نقدینگی به فضای مولد اشاره به اوراق مشارکت و قرضه ای است که در ماههای اخیر به شدت شاهد تلاش سازمان بورس اوراق بهادار برای فروش آن هستیم. ولی آیا صنایع و بخش های مولد غیردولتی هم از این همه تلاش سهمی دارند؟
/22231
نظر شما