علی پاکزاد: انتشار گزارش «یارانه نقدی در حال محو شدن است» با اقبال زیاد خوانندگان سایت خبرآنلاین مواجه شد و پیامهای زیاد و مباحث طرح شده در مورد این موضوع باعث شد برای پاسخگویی به برخی از سئوالات و انتقاد طرح شدن از سوی شما خوانندگان محترم بخش دومی هم به گزارش اضافه شود.
یکی از خوانندگان منتقد به متن گزارش در پیام خود نوشته است:«در کل تمام توضیحات را قبول دارم اما مقایسه یارانه نقدی و طلا (جدول یک) کمی بی انصافی است. قرار نبوده که با پول یارانه طلا خریداری شود. چرا که افزایش بهای طلا در بازارهای جهانی تقریبا یکسان و جهشی بوده. بهترین مقایسه همان دلار است که همه صادرات و واردات کشور با آن انجام می شود. می توان گفت دولت با بازی قیمت دلار آزاد و بانکی و تغییرات ناگهانی نرخ دلار به راحتی توانست پول یارانه ها را از این جیب ملت برداشته و به آن جیب بریزد. نکته ای که قابل ذکر است ارزش دلار نسبت به سایر ارزهای معتبر دنیا چندان تغییر محسوسی نداشته اما در ایران با افزایش بی سابقه رشد 27% (جدول یک) از دی 89 تا آبان 90 داشته که محل ایراد همینجاست».
خواننده دیگری نیز به نوعی در راستای همین ایراد نوشته است: «نویسنده عزیز یا تو بی سوادی یا ما.آخه نوکرتم برای محاسبه کاهش ارزش پول در مقابل ارزهای خارجی آن را با دلار مقایسه میکنند.شما باید توانایی خرید سبد زندگی مثل: مرغ و گوشت و ... را با میزان مشخص پول مقایسه کنید. در ضمن افزایش قیمت طلا چه ربطی به یارانه داره نوکرتم.تو را به خدا با انصاف باشید. من مخالف یارانه نقدی هستم. دولت باید با این پول کار ایجاد کنه نه اینکه پول به مردم بده. میل به بیکاریشون زیاد بشه».
در پاسخ به این دو مورد که البته به نوعی از سوی چند خواننده دیگر نیز بیان شده است باید گفت مبنای مقایسه با دلار و طلا، نه تنها از سوی نویسنده بلکه به عنوان یک مبنای بین المللی از سوی کارشناسان اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد، اگر نگاهی به گزارشات صندوق بین المللی پول داشته باشید شاخص ها بر مبنای دلار به عنوان یک مبنای واحد بین المللی ارزش مورد استفاده قرار گرفته است ( شاخص توان قدرت خرید نیز به دلار بیان می شود) که البته می توان به این روش ایراداتی را هم وارد دانست ولی به هر صورت به عنوان یک شاخص مورد استفاده عمومی است.
نکته دقیق همین جاست، زمانی که کاهش ارزش پول اتفاق می افتد شاهد کاهش توان خرید یارانه نقدی خواهیم بود، مگر اینکه فکر کنیم هنوز در عصر مبادلات پایاپای بوده و برای خرید در بازار از یارانه نقدی که با همین پول به مردم پرداخت می شود، استفاده نمی کنیم که حتی در این صورت هم باز بحث قیمت های نسبی به میان آمده و به هر صورت برای مقایسه باید ارزش پول را مبنا قرار دهیم.
از سوی دیگر طلا به عنوان یک مبنای ثابت ارزش قبل از دلار شاخص ارزشگذاری توان اقتصادی و پول های ملی مورد استفاده قرار می گرفته و هنوز کشورهای زیادی از طلا به عنوان پشتوانه پول استفاده می کنند و جهش فعلی قیمت طلا نیزناشی از افزایش به این رویکرد در شرایط بحرانی اقتصاد جهانی است و اگر توسط نویسنده به عنوان یک مبنای مقایسه قرار گرفته است برای نشان دادن حداکثر سقوط قدرت خرید پول ملی در یک مقیاس بزرگتر بوده است.
نباید فراموش کرد نرخ دلار در بازار به صورت انحصاری توسط دولت مدیریت می شود و حداقل افت ارزش خرید نیز در این گزارش نرخ دلاری قرار گرفته که دولت با تکیه بر آن تلاش بر اجرای قانون هدفمندسازی دارد.
اما نکته ای که در دومین انتقاد به آن اشاره شده است نیز، نکته درستی است زیرا به هر شکل این یارانه در بازار داخلی توزیع و هزینه می شود، اما چرا در این گزارش مقایسه ای بین اقلام مصرفی اساسی با یارانه نقدی صورت نگرفته است؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت دلیل این امر در خودداری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در انتشار قیمت این اقلام به صورت رسمی از خرداد سال جاری بوده است که در گزارش «خودداری بانک مرکزی از انتشار قیمت اقلام خوراکی تهران» در تیرماه سال جاری به آن پرداخته شده بود و البته در اینفوگرافی «ارزش سبد مواد غذایی ساکنان پایتخت» روند حاکم بر رشد قیمت مواد غذایی به عنوان بخش اصلی سبد مصرف خانوار با سهم حدود 35 درصد در این سبد بررسی شده است.
اما عدم انتشار آمار رسمی که مورد قبول مسئولان باشد باعث می شود اگر مقایسه ای صورت گیرد تا حد زیادی قابل نقد باشد، ولی به هر شکل با استناد به آخرین نرخ نامه منتشر شده از سوی مذاکر میوه و تره بار شهر تهران و مقایسه ارقام مندرج در آن با قیمت هایی که قبلا طی آذر سال 89 تا خرداد سال 90 توسط بانک مرکزی از سطوح قیمتی جاری در میادین میوه تره بار منتشر شده، مقایسه شد، که در جدول این مقایسه و روند نزولی توان خرید یارانه نقدی در مقایسه با هر یک از این اقلام در جدول ذیل این مطلب قابل مشاهده است، متوسط کاهش توان خرید شش قلم کالای اساسی شامل، تخم مرغ، گوشت گوسفندی، روغن مایع، قند، چای خارجی و برنج ایرانی نشان از کاهش 23.5 درصدی توان خرید یارانه نقدی از آذر سال 89 تا آبان سال 90 دارد.
در یکی دیگر از پیام های انتقادی که در راستای ایرادات قبلی و به قلم خواننده عزیزی به نام شریفی نوشته است: «شما هم عجب اقتصاددانی هستی ،چرا با طلا مقایسه میکنی مگر قرار بود مردم با پول یارانه ها طلا و دلار بخرند اول با آذوقه مردم مقایسه کن بعد.همین اقتصادان ها را داریم که به ترکیه غبطه می خوریم، شما چرا در سایت تیتر میزنید.انصاف نصف دین است،بااجازه شما من هم طرفدار هیچکس نیستم».
در اینجا تنها امیدواریم با انتشار دومین قسمت گزارش یارانه نقدی در حال محو است، ضمن رعایت انصاف توضیح کافی در مورد نقصهای وارد به گزارش پیشین را نیز توضیح داده باشیم.
واقعیت این است اگر یارانه نقدی در برابر دلار 19 درصد و در مقابل طلا حدود 32 درصد کاهش ارزش پیدا کرده است همانطور که در همین اقلام محدود مواذ غذایی نشان داده شد در حدود 23.5 درصد کاهش توان خرید پیدا کرده یعنی نزدیک به متوسط مقایسه صورت گرفته بین یارانه نقدی با دلار و طلا.
البته اگر بخواهیم کاهش واقعی توان خرید یارانه نقدی را در سبد هزینه خانوارها مقایسه کنیم باید مواردی مانند هزینه مسکن، خدمات رفاهی، آموزشی، بهداشتی، پوشاک و... را نیز در این مقایسه لحاظ کنیم که این مورد نیز با توجه به عدم علاقه مراجع رسمی آماری کشور به انتشار آمار سبد هزینه خانوار در سال 89 حداقل در توان نویسنده یک سایت خبری نیست.
در انتها باز هم باید بر این نکته تاکید کرد، اگر دولت تلاش دارد برای اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها سوپاپ اطمینانی جهت کاهش فشار به اقشار آسیب پذیر ترتیب بدهد بهتر است به دنبال راه چاره ای جدی تر از توزیع مستقیم و نقدی یارانه ها باشد.
/31222
نظر شما