"بهار در زمستان" روسیه

هنگامی که در سالهای پایانی دوره دوم ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین پیشنهاد می شد که با اصلاح مواد مربوط به انتخابات ریاست جمهوری در متن قانون اساسی دوره ریاست جمهوی پوتین تمدید شود، وی شدیدا با تغییر مواد قانون اساسی مخالفت می کرد و گفته بود که نمی خواهد قانون اساسی به جهت او و در راستای تمایل او تغییر یابد. در آن زمان پنداشته می شد که ایشان تمایلی یا به حضور دوباره در مقام ریاست جمهوری ندارند، یا اینکه نمی خواهند بدعتی جدید در روسیه باب شود که برای حل هر مساله ای قانون اساسی تغییر داده شود. اما با اصلاح مدت ریاست جمهوری از 4 سال به 6 سال موافقت و بنای این رفتار به طور قانونی گذاشته شد و چون در نخستین دوره ریاست جمهوری مدویدف بود، در آن تغییرات آمده بود که این رویه پس از پایان دوره نخست ریاست جمهور کنونی (مدویدف)، یعنی از سال 2012 ، به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد. تا اینجای کار همه چیز به خوبی پیش می رفت. اما از آنجا که می دانیم در قانون اساسی روسیه به عنوان یک کشور ریاستی، همه اختیارات در دست رئیس جمهور است و تنها برخی از وزارتخانه های اقتصادی و اجتماعی و بدون حساسیت و اهمیت و چند کمیسیون و سرویس در دست نخست وزیر است، طبیعی بود که به مذاق نخست وزیر جدید (پوتین) خوش نیاید و پس از گذشت مدتی، با ترفندهایی خود به جای رئیس جمهور به ایفای نقش بپردازد و در مجامع بین المللی به جای رئیس جمهور حضور یابد.
در دوره پایانی ریاست جمهوری پوتین سناریویی دیگر درباره ریاست جمهوری دیمیتری مدویدف نیز پیش رو قرار می گرفت مبنی بر اینکه پوتین و همکارانش بر این تصمیم اند که از مدویدف به عنوان محلل بهره گرفته شود. بدین ترتیب که او بجای پوتین انتخاب و پس از طی یک یا دوسال از مقام خود کناره گیری کند و سپس پوتین بدون معارض قانونی دوباره به عنوان رئیس جمهور کاندید و انتخاب شود. البته همه این حدس و گمانها از سوی آقای پوتین رد می شد. این تکذیبها و رد نظریات و سکوت آقای پوتین تا همین اواخر ادامه داشت. اما حس قدرت و دور بودن از آن به مذاق جناب پوتین خوش نیامد و بقولی فیلش یاد هندوستان کرد. پوتین نشان داده است که فرمانروایی کهنه کار و غیردیپلمات است و بیشتر سیاست باز است تا سیاستمدار. زیرا در دوره او اگرچه روسیه از یک کشور ورشکسته به یک کشور تاثیر گذار در عرصه بین المللی تبدیل شد؛ اما در عرصه داخلی موفقیتها چندان چشمگیر نبود. همچنین با وجود افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی که اقتصاد ورشکسته روسیه را نجات و همه به پای سیاستهای آقای پوتین نوشته شد، ولی جو غیردمکراتیک جامعه روسیه، امکان ایجاد فضای باز سیاسی را به روسیه نداد. در این دوره سیاستمداران کاریزمای دیگر خلق نشد و کشوری به عظمت روسیه بازهم نیازمند تزار شد. در کشورهایی مانند روسیه از نظر بافت سیاسی و اجتماعی که رهبران آن امکان رشد جایگزین را نداده اند، مانند جمهوری های بازمانده شوروی و برخی کشورهای خاورمیانه از جمله سوریه و آنانی که گرفتار «بهار عربی» هستند، بدبختانه به بحران جانشینی گرفتارند و پس از گذشته دهه ها در صورت سقوط دیکتاتور گرفتار وارونگی شده و به واپسگرایی دچار می شوند. نمونه آن را می توان در مصر کنونی جستجو کرد که در آن سلفی ها هم یکه تاز می شوند و در روسیه سخن از رشد کمونیسم و بازگشت به گذشته می رود. همه این جریایانات به علت جو دیکتاتوری و تمامت خواهی رهبرانی است که می پندارند پس از آنها و جریان فکری آنان شخص و جریان دیگری نمی تواند آن کشور را اداره کند(البته به اعتباری درست همین طور هم هست زیرا آنان خود می دانند که حاصل کار ناکارشان چه خواهد بود).
پوتین به پشتیبانی زرادخانه هسته ای و برای حرکت این کشور در سمت و سوی جامعه جهانی در گروه 7 پذیرفته و آن را به گروه 8 تبدیل کرد. اما در این دوره هنوز نتوانست روسیه را به عضویت سازمان جهانی تجارت درآورد و کشوری کوچک همچون گرجستان با پیوستن روسیه به این سازمان مخالفت کرد. اشغال خاک گرجستان و حمایت از جدایی طلبان اوستیای جنوبی و آبخازیا برای روسیه گران تمام شد(حتی در محیط داخلی) و این کشور را به انزوا کشاند؛ هر چند روسیه در نتیجه افزایش صادرات و کسب درآمدهای ارزی و افزایش تولید به کشورهای BRICS وارد شد، ولی آنها کشورهای کشورهای پرجمعیتی هستند که اگر چه حجم تولید ناخالص داخلی آنان زیاد است (همچون چین و هند هر کدام با بیش از یک میلیارد جمعیت) ولی در واقع سرانه تولید ناخالص داخلی آنان اندک است و رفاه عمومی در سطحی نازل قرار دارد و از همه مهمتر نابرابری شدید در توزیع درآمدها، از آسیبهای اصلی جامعه آنان است.
پوتین در دوره نخست وزیری بیکار ننشست و برای خروج از انزوای سیاسی دست به اقدامات عجیبی زد. وارد شدن به جامعه، حضور در میادین ورزشی و بازی های رزمی و موتور سواری با پانکهای مسکو، خلبانی هلی کوپتر و رفتن به اعماق دریاچه بایکال با زیردریایی و امور محیر العقول دیگر، خود را مطرح و کمبود ریاستی در عرصه سیاسی را با تبدیل شدن به رهبری کاریزما جبران کرد. با این وجود نتوانست به سیاستمداری برجسته در عرصه سیاست بین الملل تبدیل شود. در جریان مصوبه شورای امنیت سازمان ملل علیه لیبی و موافقت روسیه با اعمال منطقه پرواز ممنوع، به شدت از سیاست مدویدف انتقاد کرد و خواستار نقش بیشتر در عرصه خاورمیانه شده و نتیجه آن شد که در تحول سوریه چرخشی وارونه علیه اروپا و آمریکا نشان دهد و از مدویدف بخواهد که از سوریه به عنوان متحد استراتژیک دفاع کند. اکنون روسیه سوار بر اسب دون کیشوت با ناوهای خود بسوی ساحل سوریه رفته است تا از بندر در اختیارش در ساحل سوریه بر مدیترانه حکمفرمایی کند و با در اختیار گرفتن بندر طرسوس و آمادگی دفاعی می خواهد رژیم ورشکسته سوریه را نجات دهد. اگرچه مدیترانه عرصه ای بزرگ و عظیم است و قدرتهای بزرگی چون فرانسه، ایتالیا، ترکیه و . . . البته دستگاه سیاست خارجی روسیه نیک می داند که رژیم اسد دیر یا زود رفتنی است و در رژیم آینده سوریه جایی نخواهد داشت. زیرا مخالفان اسد در مورد کشورهایی که از رژیم کنونی سوریه حمایت می کنند خط و نشان می کشند و به تجدید نظر رژیم آینده در روابط با این کشورها گوشزد می کنند. به نظر می رسد که این حرکات روسیه بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد که در انتخابات دوما انجام و برای انتخابت ریاست جمهوری سرمایه گذاری تبلیغاتی می شود.
اکنون در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال 2012 پوتین خود را کاندید اعلام کرده و مدویدف رئیس جمهور کنونی متواضعانه خود را کنار کشیده و به دبیرکل حزب دولتی اجازه داده است که بجای او بنشیند. تاکنون این گونه رفتار در عرصه بین المللی کمتر دیده شده است که نخست وزیر رئیس جمهوری را کنار بزند و بدون حضور در انتخابات، رئیس جمهور در دور دوم ولو به صورت تشریفاتی هم که شده، شرکت کند. حداقل نرمهای دموکراسی این بود که هم رئیس جمهور مدویدف و هم نخست وزیر پوتین (ولو از یک حزب) وارد عرصه مبارزات انتخابات می شدند و فضای مبارزه را داغ می کردند. ولی از آنجایی که گفته شد جناب پوتین بیشتر یک قهرمان مبارزات است تا یک سیاستمدار به همین سبب قهرمانانه رقیب را پیش از پایان دوره ریاست جمهوری شکست داده است.
اما جامعه روسیه که در حال شکل گیری به سوی جامعه ای مدنی است، با نتاج اعلام شده انتخابات دسامبر سال جاری راضی نشده و حزب روسیه واحد را به تقلب گسترده متهم کرده است. اکنون فضای سیاسی روسیه ملتهب شده است. از یک سو در داخل و از سوی دیگر در فضای بین المللی نیز اتهاماتی علیه روسیه و هیئت حاکمه از سوی نهاد های غربی در اروپا و آمریکا روبرو شده است.
مردم روسیه یکشنبه 4 دسامبر به پای صندوق‌های رای رفتند تا نمایندگان دوما یا مجلس سفلی این کشور را برای 5 سال آینده انتخاب کنند.همزمان، ادعاهایی هم در مورد بروز تخلفاتی در انتخابات مطرح شده و گروه مستقل ناظر بر انتخابات، گولوس هم پنج هزار و 300 مورد شکایت در این مورد دریافت کرده است. رئیس این گروه هنگام ورود به فرودگاه مسکو به این دلیل که حاضر نشد لپ تاپ خود را تحویل مقامات بدهد، برای مدتی در آنجا نگاه داشته شد.
ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه و رهبر حزب روسیه متحد، کشورهای خارجی را متهم به دخالت در تدارکات انتخاباتی کرده است. ناظران گولوس که وابسته به هیچ حزب روسی نیست، بودجه خود را عمدتا از آمریکا و اتحادیه اروپا دریافت می‌کند. تعدادی از نمایندگان دوما این سئوال را مطرح کرده‌اند که چرا به نهادی که پول خود را از قدرت‌های خارجی دریافت می‌کند، اجازه داده شده که بر انتخابات روسیه نظارت کند.
در رسانه های غربی گفته می شد که دومای سابق بیشتر به عنوان مجلسی به حساب می‌آمد که کارش تائید تصمیم‌های کرملین، یا دولت روسیه بود تا اینکه عملکردی مستقل داشته باشد.بسیاری معتقدند که انتخابات دومای روسیه نوعی همه پرسی برای تائید محبوبیت شخصی ولادیمیر پوتین خواهد بود. قرار است که او سه ماه دیگر در انتخابات ریاست جمهوری روسیه شرکت کند. این در حالی است که پوتین بین سال های 2000 تا 2008 دو دوره رئیس جمهور روسیه بوده است.
رأی گیری در روسیه، که پهناورترین کشور جهان است، در بیش از 9 منطقه زمانی برگزار ‌شد که زمان‌های آن از ساعت کشورهای اروپای مرکزی تا سواحل اقیانوس آرام امتداد دارد.بر اساس یک نظرسنجی که برای تلویزیون روسیه انجام گرفته، حزب روسیه متحد 48.5 درصد از آرایی را که به صندوق‌ها ریخته شده به دست آورده است که در مقایسه با 64 در صدی که در سال 2007 کسب کرده بود، افت شدیدی داشته است. به این ترتیب، حزب پوتین از 450 کرسی دوما، مجلس سفلای پارلمان روسیه، 220 کرسی را به خود اختصاص داده است. تعداد نمایندگان این حزب در پارلمان گذشته 315 نفر بود.نظرسنجی دیگری هم که توسط یک نهاد دولتی بعد از رأی گیری در حوزه های انتخاباتی انجام گرفته، نشان می‌دهد که حزب روسیه متحد 48 در صد آرا را به خود اختصاص داده و نظرسنجی سومی هم توسط گروه دیگری انجام شده حاکی از آن است که آرا به دست آمده توسط حزب آقای پوتین 46 در صد کل آرایی است که به صندوق‌ها ریخته شده است.
اگر این نتیجه تائید بشود، ممکن است حزب روسیه متحد اکثریت فعلی خود را در دوما از دست بدهد. این حزب با استفاده از این اکثریت می توانست قانون اساسی روسیه را بدون مانع تغییر دهد. با این وجود، بوریس گریزلف، رئیس این حزب اظهار امیدواری کرده است که حزب روسیه متحد بتواند اکثریت خود را در پارلمان حفظ کند.
در پی این جریانات و انتقادها از حزب روسیه واحد پوتین اظهار داشت که نیمی از اعضای فراکسیون "روسیه واحد" در دوما عوض می شوند. بنا به گزارش خبرگزاری ریانووستی از مسکو در17 آذر، 50 درصد اعضای فراکسیون حزب حاکم "روسیه واحد" در مجلس دوما در نتیجه انتخابات عوض شده و اعضای غیرحزبی جبهه سراسری مردمی روسیه 25 درصد آنرا تشکیل خواهند داد. این مطلب را «ولادیمیر پوتین» نخست وزیر روسیه در نشست شورای هماهنگی جبهه سراسری مردمی روسیه اظهار داشت.
پوتین گفت: اکنون درباره انتخابات مجلس دوما بسیار زیاد صحبت کرده و از تمام جوانب درباره این مساله بحث می کنند. من اکنون هیچگونه ارزیابی را مطرح نمی کنم فقط می خواهم بگویم که 50 درصد اعضای فراکسیون حزب حاکم «روسیه واحد» عوض شده و 25 درصد کسانی که با فهرست این حزب وارد دوما شده اند، افراد غیر حزبی عضو سازمان های شما در جبهه سراسری مردمی روسیه هستند.
در این انتخابات برای نخستین بار در تاریخ روسیه معاصر تمام احزاب سیاسی ثبت شده یعنی هفت حزب مجوز شرکت در انتخابات را دریافت نمودند: چهار حزب پارلمانی «روسیه واحد»، «کمونیست»، «لیبرال دموکرات» و «روسیه عادل» و 3 حزب خارج از پارلمان «یابلوکو»، «امر حق» و «میهن پرستان روسیه».
براساس نتایج مقدماتی شمارش آرا حزب «روسیه متحد» تقریبا 238 کرسی، حزب کمونیست 92 کرسی، حزب «روسیه عادل» 64 کرسی و حزب لیبرال ـ دموکرات 56 کرسی در مجلس دوما بدست می آورند و بقیه احزاب نتواسته اند از مانع 7 درصد آرا برای ورود به دوما عبور کنند.
حوزه مسکو به عنوان پایتخت اهمیت زیادی برای حزب روسیه واحد دارد. این حزب توانسته 29 کرسی از 50 کرسی مجلس دومای استان مسکو را بدست آورد. به گزارش سایت خبری ریانووستی روسیه از مسکو در 17 آذر، پس از شمارش 100 درصد آراء در انتخابات مجلس دومای (پارلمان محلی) استان مسکو، حزب «روسیه واحد» 29 کرسی از 50 کرسی این مجلس را بدست آورد. این مطلب را «ایرک ویلدانوف» رییس کمیسیون انتخابات استان مسکو اطلاع داد.
انتخابات پارلمان محلی استان مسکو روز یکشنبه همزمان با انتخابات مجلس دومای روسیه برگزار شد. طبق فهرست احزاب، حزب «روسیه واحد» 9 کرسی، حزب کمونیست 7 کرسی، حزب روسیه عادل 5 کرسی و حزب لیبرال دموکرات 4 کرسی بدست آوردند. در حوزه های منطقه ای، حزب روسیه واحد 20 کرسی، حزب کمونیست 4 کرسی و حزب روسیه عادل یک کرسی بدست آوردند. انتخابات پارلمان محلی استان مسکو امسال طبق مقرات جدید برگزار شد که طبق آن 25 نماینده طبق فهرست های احزاب و 25 نماینده در حوزه های منطقه ای انتخاب گردیدند.
اعتراضات به نتایج انتخابات
معترضان به نتایج ششمین دوره انتخابات دوما پس از برگزاری انتخابت روز های متوالی است که با تجمع گسترده در مرکز شهر مسکو، علیه دولت تظاهرات می کنند.تظاهرات اعتراضی مخالفان حزب حاکم «روسیه واحد» در میدان «تریامفولنایا» با واکنش شدید طرفداران حزب حاکم و حضور گسترده نیروهای پلیس مواجه شد.
دو گروه حدود 5/1 ساعت علیه یکدیگر شعار دادند و در نهایت 500 نفر از معترضان توسط پلیس دستگیر شدند. پلیس پس از اخطار به معترضان مبنی بر ترک کردن میدان، بی‌توجهی آنان و تلاش‌شان برای بستن خیابان، اقدام به دستگیری کرد. این تظاهرات اعتراضی یک روز پس از آن صورت گرفت که هزاران نفر از مردم مسکو در اعتراض به نتایج انتخابات دوما به خیابان‌های مسکو ریختند.
واکنش‌های دولت روسیه
مخالفان حزب «روسیه واحد» اعلام کردند که به اعتراضات خود تا روز شنبه آینده که یک تظاهرات سراسری علیه دولت برپا می‌کنند، ادامه می‌دهند. دراین میان، دولت مسکو در رابطه با برگزاری هرگونه تظاهراتی در این کشور به معترضان به نتیجه انتخابات، هشدار داد. ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر روسیه با اعلام این هشدار، گفت که برگزاری هرگونه تظاهرات غیرمجاز ممنوع بوده و متوقف خواهد شد. در عین حال، نخست‌ وزیر روسیه وعده تغییر در کشور در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری را داد. ولادیمیر پوتین با اشاره به کاهش محبوبیتش نزد افکار عمومی که در انتخابات اخیر، اعلام کرد که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری دست به تغییر در روسیه خواهد زد (انتخابات ریاست جمهوری روسیه چهارم ماه مارس 2011 - اوایل اسفند- برگزار می‌شود.
دیمیتری مدودف، رئیس جمهوری روسیه از دخالت‌ کشورهای غربی در امور داخلی کشورش انتقاد کرد و گفت: نظام سیاسی روسیه، مساله داخلی این کشور بوده و ربطی به شرکای خارجی آن ندارد. اگر آنها بر نحوه برگزاری انتخابات و نقض احتمالی قوانین انتخاباتی نظارت کردند، چیز دیگری است، ولی باید بگویم که کیفیت نظام سیاسی روسیه، ارتباطی به آنها ندارد.
از دیگرسو، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به اوضاع حاکم بر روسیه در جریان انتخابات پارلمانی این کشور به شدت ابراز نگرانی کرد. «کاترین اشتون» اعلام کرد درخصوص جو حاکم بر رسانه‌ها و مشکلاتی که در مسیر نظارت مستقل بر روند انتخابات پارلمانی روسیه قرار داشت به شدت نگران است. همچنین وزیر خارجه انگلیس در واکنش به نتایج انتخابات پارلمانی روسیه، خواستار انجام تحقیقات شفاف و سریع درباره ادعای تقلب در این انتخابات شد.
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که انتخابات دومای روسیه که روز یکشنبه 4 دسامبر برگزار شد، نه آزاد و نه عادلانه بوده است. برخی مقام‌های کاخ سفید نیز اعلام کردند که واشنگتن در خصوص انتخابات روسیه به شدت نگران هستند. وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد، مسکو از طرف آمریکایی انتظار دارد از بیانیه‌های غیردوستانه اجتناب کند چرا که این نوع بیانیه‌ها مغایر با رویکرد مثبت در روابط دوجانبه مسکو-واشنگتن است. در بیانیه وزارت امور خارجه روسیه آمده است: ما باید با کمال تأسف اعلام کنیم که واشنگتن همچنان از عناوین و مسائل کلیشه‌ای قدیمی استفاده می‌کند؛ بدون آنکه برای دانستن آنچه در حقیقیت در انتخابات ما رخ داده است، تلاشی کرده باشد. براساس این بیانیه، شهروندان روسی حضوری فعال در انتخابات داشتند و نمایندگانشان را انتخاب کردند. تنها شهروندان روسی هستند که حق دارند بدون توجه به هیچ مساله دیگری آینده کشورشان را تعیین کنند.
وزیر امور خارجه آمریکا با اظهار نگرانی جدی واشنگتن در خصوص وقوع بی‌نظمی‌ها در انتخابات پارلمانی روسیه، خواهان انجام تحقیقات کامل در این زمینه شد. هیلاری کلینتون اعلام کرد که آمریکا نگرانی‌هایی جدی نسبت به شیوه اجرای انتخابات در روسیه دارد و خواهان تحقیقات کامل درباره گزارش‌ها درخصوص وقوع تقلب و اذیت مخالفان و ناظران شد.
دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری روسیه نیز از اقدام‌های مداخله‌جویانه واشنگتن در خصوص انتخابات دوما به شدت انتقاد کرد و گفت که نظام سیاسی یک مساله داخلی روسیه به شمار می‌آید. وی اعلام کرد: در صورتی که آنها در انتخابات نظارت داشته باشند و در آن تعرضی پیدا کنند، مساله به گونه‌ای دیگر است اما موضوع نظام سیاسی روسیه است که هیچ ارتباطی به آنها ندارد.
دامنه مخالفت ها از درون و برون روسیه گسترش می یابد. میخاییل گورباچف رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق در این شرایط اعلام کرد که مقام‌های روسیه باید نتایج انتخابات دوما را لغو و انتخاباتی جدید برگزار کنند. میخائیل گورباچف این سخنان را در حالی با «اینترفاکس» در میان گذاشت که بحثها درباره صحت انتخابات اخیر در محافل سیاسی روس همچنان ادامه دارد.
در پاسخ به این درخواستها مدودف رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که باید درخصوص تمام تخلفات در انتخابات دوما تحقیق شود. او اظهار داشت کمیسیون مرکزی انتخابات باید در رابطه با انتخابات نتیجه گیری کرده و لازم است تمام تخلفات مورد تحقیق قرار گرفته و تصمیمات حقوقی گرفته شود. مدودف در یک نشست خبری گفت: "اکنون مهم ترین نکته آرام کردن اعصاب و دادن امکان آغاز کار به پارلمان است و افزود باید درخصوص تمام تخلفات تحقیقات صورت بگیرد.
اکنون روسیه جوی نا آرام دارد و احتمال گسترش جنبشی هم چون انقلابهای رنگین دور از احتمال به نظر نمی رسد. روسیه در دوره ریاست جمهوری آقای مدویدف توانست با هم نوایی با غرب و ایجاد فضای بازتری نسبت به دوره قبلی نقش فعال تری در عرصه بین المللی ایفا کند، هر چند این نقش مورد توافق کشورهای دوست و هم پیمان روسیه نبود. آقای مدویدف بر خلاف ظاهر، شخصیتی اصلاح طلب و ترقی خواه است و دوست داشت روسیه را به سوی کشوری دمکراتیک و جامعه ای مدنی رهنمون شود، اما در داخل جریانهای سلطه طلبی که نمی خواهند موقعیت مرکزی خود را از دست بدهند، با او همراهی نکردند. در دوره ریاست جمهوری او همراهی با غرب و بویژه با اروپا بیشتر شد، اما در آغاز دوره ریاست جمهوری با اصرار نظامیان و دایره اطرافیان پوتین، روسیه به گرجستان لشکر کشید و اگرچه در داخل از عهده جدایی طلبان قفقاز شمالی بر نیامد، اما بر سر کشور بحران زده گرجستان مصایب بسیار آورد و آن را اشغال کرد. مدویدف بارها از سیاستهای پوتین انتقاد کرد و اظهار داشت که پوتین روسیه را به کشوری صادر کننده مواد خام و انرژی تبدیل کرده است. ایده ها و آرمانهای آقای مدویدف حرکت روسیه به سوی کشوری صنعتی با ساختار های غربی بود که در این راه از آمریکا برای احیای صنعت و تکنولوژی های نوین کمک خواسته و حرکت کرده بود. اما بافته های او با کنار رفتن از دایره قدرت بدست پوتین برهم خواهد ریخت و تزاری دوباره بر سر کار خواهد آمد.