نقش چماقداران در میدان التحریر

*منیرالدین زارع موسی

 اوضاع در قاهره بسیار بغرنج و وخیم است. خشونت مفرط و بیش از حد نیروهای امنیتی طی روزهای اخیر تاکنون 10 کشته و در حدود 500 زخمی برجای گذاشته است. جالب اینجاست که تاکنون مردم دست به اقدامات خشونت بار نزده اند و این نیروهای امنیتی بوده اند که علاوه بر نمایش بدترین و زشت ترین رفتارها، متحصنین را به رفتارهای ناپسند محکوم می کنند. دولت در اقدامی عجیب اعلام کرده است که تظاهرکنندگان با حمله به اموال عمومی، خسارات زیادی را به دولت وارد آورده اند در حالی که مشاهدات گویای آنست که لباس شخصی ها و نیروهایی ناشناس برای تخریب چهرۀ تظاهرات کنندگان دست به تخریب اموال عمومی زده اند.
مردم عادی به چماق داری متهم شده اند در حالی که واقعیات گویای چیزی دیگری است. طی روزهای اخیر مجموعه ای فرهنگی به همراه بیش از 200 هزار جلد کتب نفیس و آثار قیمتی به آتش کشیده است و در این بین ارتش و لباس شخصی ها تلاش می کنند تا با اراذل و اوباش خواندن تظاهرکنندگان چهرۀ آنان را در نظر مردم تخریب کنند.
خواست و مطالبات مردم همانست که در روزهای انقلاب فریاد می زدند. حمله به دفتر نخست وزیر کمال الجنزوری نشان داد که دلیل اعتراضات مردمی، کنار رفتن نظامیان از عرصۀ قدرت و واگذاری میدان به انتخاب مردمی است. مردم جنزوری را ابزار دست ارتش برای اعمال نفوذ اختیارات نظامیان و او را دنباله روی حسنی مبارک می دانند.در این بین اقدامات شورای عالی نظامی به ریاست ارتشبد محمدحسین طنطاوی نیز خشم مردم را چند برابر کرده است. ارتشبدی که در زمان حسنی مبارک نیز وزیر دفاع بوده و از مهره های مهم رژیم مبارک بوده است. مصری ها احساس می کنند انقلاب آنها مصادره شده و توسط ارتش در یک مسیر انقلابی قرار گرفته است.
اما تا زمانی که مطالبات مردمی با سرکوب نادیده گرفته شود، خیابان های قاهره همچنان شاهد تظاهرات جوانانی خواهد بود که انقلاب خود را از دست رفته می بینند و در این مسیر نیز ترس و ابایی در مقابل ارتش ندارند. گواینکه از یکسال گذشته تاکنون، انقلاب مصر بیش از یک هزار کشته برجای نهاده و این در حالی است که هیچ گونه تغییر و تحولی در مصر صورت نگرفته و تنها دلیل این امر را باید در اقدامات و عملکرد شورای عالی نظامی که حاضر به محدود کردن قدرتش نیست، جستجو کرد. البته در این بین نباید حمایت های منطقه ای و فرامنطقه ای از نظامیان مصر را نادیده گرفت. آمریکا، کشورهای پادشاهی عرب و همچنین اسراییل از مهمترین حامیان باقی ماندن نظامیان در مسند قدرت هستند و با دخالت در اوضاع داخلی مصر، وضعیت این کشور را حادتر می کنند.
اما مسئلۀ قابل توجه اینجاست که تاکنون هیچ یک از گروهها اعلام پیوستگی به جریان های اعتراضی نکرده اند اما به شدت خشونت های نظامیان با تظاهرات کنندگان را محکوم کرده اند. به طوری که برخی از اعضاء شورای مشورتی به نشانۀ اعتراض به رفتار نظامیان، از سمت خود استعفاء دادند.
لازم به یادآوری است که شورای جدیدالتأسیس مشورتی اخیراً با هدف مشورت با شورای عالی نظامی تشکیل شده و در آن نمایندگی از اخوان المسلمین، الازهر و همچنین شخصیت های برجستۀ احزاب مختلف مصر حضور دارند.  شاید بتوان گفت سکوت نیروهای برنده در انتخابات پارلمانی اخیر مصر سیاست زیرکانه ای برای حذف گام به گام نظامیان است. اسلامگرایان درصدد برگزاری دور بعدی انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری هستند و قطعا در این فرایند دمکراتیک و آرام شاید بتوان بهتر با این سیاست نظامیان را حذف کرد. هرچند برخی از گروههای اسلامگرا به سازش با ارتش در پشت پرده متهم هستند، اما بدون شک اسلامگرایان واقعی درصدد گرفتن قدرت از نظامیان و واگذاری آن به حکومت منتخب مردمی هستند اما در مقطع فعلی ترجیح می دهند که به قواعد بازی احترام گذاشته و حساب شده با ارتش وارد تعامل شوند.
نمی توان تصور کرد که گروههای انقلابی از آرمان های خود باز گشته باشند. گواینکه در گذشته شاهد بودیم که متعاقب همین فشارها تغییرات زیادی در مصر صورت گرفت و همین حضور فعال مردم سبب شد تا ارتش از مواضع خود عقب نشینی کند و متعاقباً چندین حکومت و دولت تغییر کرد. حکومت احمد شفیق و عصام شرف با فشار مردم کنار گذاشته شدند اما متأسفانه همین روند یعنی به کارگیری مهره های سابق همچنان در حال پیگیری است. مشاهده می کنیم که تظاهرات مردمی به رغم محدود بودن اثرات آن موثر بوده است و توانسته در مقاطعی ارتش را به عقب نشینی وادارد و به بخش کوچکی از خواسته های مردم جامۀ عمل بپوشاند. قطعاً مصری ها خواهان خشونت نیستند. حرف مردم اینست که جنزوری آلت دست ارتش است و برای این انتخاب شده که بتواند کارهای ارتش را توجیه کند. گواینکه اظهارنظر وی در خصوص جوانان معترض این مسئله را ثابت کرد. وی معتقد است که معترضین عده ای ضدانقلاب بوده که درصدد تخریب دستاورهای انقلاب هستند.
امروز (دوشنبه) شورای عالی نظامی مصر به ریاست طنطاوی طی کنفرانسی مطبوعاتی قرار است، اصول و سیاست های شورای انتقالی را اعلام کند. اینکه منطق ارتش تا چه میزان از خشم مصریها بکاهد، مسئله ای است که ارتش و شخص طنطاوی باید به شکل جدی تری به آن بیندیشد. بدون شک مردم خواهان به راه افتادن جنگ داخلی در کشورشان نیستند و به نظر می رسد بیش از همه نظامیان در این بین می توانند با سیاست های خود، مصر را از گزند این آسیب به دور نگاه دارند. 26349

*کاردار اسبق ایران در مصر