با تشدید بحران اقتصادی، امروز یافتن مقصدی که از بحران در امان مانده باشد، بسیار سخت است. اقتصادهای نوظهور تنها به رشد خود می اندیشند و اروپا و ایالات متحده آمریکا نیز در بدترین وضعیت اقتصادی قرار دارند. با نگاهی به چشم انداز اقتصاد جهان در سال 2012 به نظر می رسد که تنها قارۀ آفریقا مستعد سرمایه گذاری و سودآوری است و حتی گفته می شود که با جذب سرمایه گذاران در این قاره از ابعاد و تبعات بحران اقتصادی جهانی نیز کاسته خواهد شد. آمار گویای آنست که هم اکنون اقتصاد کشورهای آفریقایی در بهترین حالت ممکن قرار دارد. در طول بحران اقتصادی در حالی که بسیاری از کشورها، کاهش 0.6% را تجربه می کردند، اقتصاد کشورهای آفریقایی با 1،9% رشد روبرو شد.
قیمت مواد اولیه و خام در قاره سیاه همچنان پایین است. متوسط تولید ناخالص داخلی به دلیل فقر منابع طبیعی تنها 1700 میلیارد دلار است. اما در صورتی که ثروت تولیدی در این قاره را با اقتصادهای نوظهور مقایسه کنیم، اقتصاد آفریقا در وضعیت نرمالی قرار دارد. به عنوان مثال ده اقتصاد برتر قارۀ آفریقا (از جمله الجزایر، نامیبیا، آفریقای جنوبی، بوتسوانا، گابن، گینۀ استوایی و لیبی و...) کشورهایی هستند که به نسبت جمعیت خود در موقعیت بهتری در مقایسه با تولید ناخالص داخلی چینی ها قرار دارند.
منحنی آبی: رشد تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان
قاره آفریقا به رغم تصویر سیاه فقر از پتانسیل های قابل توجهی برخوردار است که می تواند طی سالهای آینده در کاهش تبعات بحران اقتصادی مفید باشد. اول اینکه قارۀ آفریقا دارای جمعیت قابل توجه جوان است. در حالی که قارۀ اروپا، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و حتی چین با رشد منفی جمعیت روبروست. در حالی است که رشد جمعیت در این قاره در سیر صعودی قرار دارد. جمعیت این قاره در سال 2009 از مرز یک میلیارد عبور کرده و تا سال 2050 پیش بینی می شود که از هر پنج نفر جمعیت جهان، یک نفر از قارۀ آفریقا خواهد بود. منابع طبیعی و زیرزمینی (سنگ های معدنی و باارزش، نفت، گاز، ذغال سنگ) و همچنین زمین های مستعد کشاورزی از دیگر پتانسیل های قارۀ آفریقاست. گفتنی است این قاره 10 درصد از منابع نفت جهان را در اختیار دارد و تا سال 2012 قارۀ آفریقا با تولید 12 میلیون بشکه نفت در روز 12% از نفت مصرفی جهان را تولید خواهد کرد.
با پیوستن تعداد بیشتری از کشورها آفریقایی به جمع تولیدکنندگان نفت، قارۀ آفریقا با دارا بودن120 میلیارد بشکه نفت آرام آرام به یکی از تولیدکنندگان مهم جهانی تبدیل شده است. طی یک دهۀ اخیر تولید نفت در این قاره 3،4% افزایش یافته است و این یعنی دو برابر میزان جهانی.
آفریقا 14،6 میلیارد مترمکعب( 91،8 میلیارد بشکه) گاز طبیعی در اختیار دارد که تقریباً 8،2% از کل ذخایر گاز جهانی است. در حال حاضر قارۀ آفریقا همۀ منابع خود را از طریق فروش مواد اولیه به دست می آورد و این در حالی است که بخش کشاورزی باید به سطحی از رشد برسد که بتواند تأمین کننده نیازهای اولیه مردم باشد.
نمودار خاکستری: ذخایر نفتی به میزان درصد جهانی
شبکه های تولید برق در قارۀ سیاه نیز از کمبودهای فراوانی رنج می برد. بالا بودن هزینه های حمل و نقل، نبود شبکه های راه آهن، امکان جابجایی و سرمایه گذاری را سخت تر کرده و آفریقا در این زمینه نیز آماده سرمایه گذاری شرکت های خارجی است. تصویر سیاهی که قارۀ آفریقا طی سالهای متمادی از فقر، جنگ داخلی و گرسنگی بر جای نهاده، تمایلی برای سرمایه گذاری در میان تاجران باقی نگذاشته است، اما نباید فراموش کرد بسیاری از اقتصادهای نوظهور از جمله هند و چین نیز تا چند سال قبل نیز وضعیت مشابهی همچون آفریقا داشتند، اما امروز به قدرت های مهم اقتصادی تبدیل شده اند.
آفریقا با معضلاتی همچون گرسنگی، قحطی، نابرابری، تغییرات ناگهانی آب و هوا، حکومت های فاسد، نبود حقوق بشر و سیستم اداری، اقتصادی و حقوقی سالم روبرو بود، اما این قاره مهمترین پتانسیل ها برای سودآوری را داراست و تنها نیازمند توجه از سوی سرمایه گذاران بزرگ است و به نظر می رسد که در این میان تنها چینی ها به واقعیت این امر پی برده اند. 31263
ترجمه و تالیف: زهرا خدایی
نظر شما