با وجود آن که در سند چشم انداز توسعه ایران پیش بینی شده است که در سال 1404 هجری شمسی، باید هرساله بالغ بر 20 میلیون گردشگر خارجی از ایران بازدید کنند، اما واقعیت های موجود از وضعیتی دیگر حکایت می کند.
کارشناسان صنعت گردشگری بر این باور هستند که اگر خیلی خوش بینانه به موضوع نگاه کنیم، سالیانه تنها نزدیک به 200 هزار نفر، به عنوان گردشگر خارجی وارد ایران می شوند.
گرچه معاون سابق گردشگری سازمان میراث فرهنگی، از حضور سالانه سه میلیون گردشگر خارجی در ایران سخن رانده اما حقیقت امر این است که بین تعداد گردشگر و تعداد مسافر، تفاوت عمده ای وجود دارد.
در حالی که مسوولان گردشگری ایران، هر فردی را که حتی سهوا گذرش به مرزهای ایران می افتد، به عنوان گردشگر به حساب می آورند اما درآمد700 میلیون دلاری گردشگری ایران در مقایسه با درآمد 18 میلیارد دلاری ترکیه از محل صنعت توریسم، راوی تمام ظرفیت ها و حقایق عیان گردشگری کشور است.
این آمارهای مایوس کننده صنعت ورشکسته گردشگری ایران، گرچه از منظر اقتصادی بسیار قابل بحث و واکاوی است اما نکته مهم تری که در این مجال کمتر به آن پرداخته می شود، بحث ارتباط بین موضوع گردشگری و امنیت ملی است.
پربیراه نیست اگر عنوان کنیم که بین رشد گردشگری و ارتقای امنیت ملی، یک رابطه منطقی و مستقیم وجود دارد.
در حالی که بسیاری از کشورهای غربی با شانتاژهای گسترده درصدد هستند که وجهه ایران را در محافل بین المللی تخریب کنند اما حضور گسترده گردشگران خارجی در ایران می تواند معانی بسیار رسایی برای معاندان جمهوری اسلامی داشته باشد.
در صورت حضور گسترده توریست های خارجی در ایران، این پیام قدرتمند به سایر ممالک جهان ساطع می شود که آرامش و امنیت در خاک ایران، به اندازه ای بالاست که خیل عظیم گردشگر، بدون توجه به سیاست" ایران هراسی" که آمریکا به راه انداخته است، با کمال میل وارد ایران می شوند تا از اوقات آرام و مفرحی برخوردار شوند.
در همین راستا، کامران صداقت، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بر این باور است که وجود امنیت، منجر به جذب گردشگر و حضور گردشگر نیز مسبب باز تولید امنیت ملی می شود.
"بین امنیت ملی پایدار و ناپایدار تفاوت عمده ای وجود دارد. اگر می خواهیم که با جذب توریست به امنیت ملی پایدار برسیم، باید ابتدا در راستای ایجاد فرهنگ شهروند مدنی تلاش کنیم. در واقع، وجود شهروند اجتماعی و مدنی بر روی جذب توریست و امنیت ملی پایدار، تاثیر مستقیم می گذارد. از سوی دیگر، امنیت پایدار نیز، ناگزیر توسعه پایدار را با خود به همراه می آورد."
صداقت با بیان این که اگر در جامعه ای امنیت اجتماعی و سیاسی وجود داشته باشد، امنیت اقتصادی هم هویدا می شود، تاکید کرد: شدت عمل در ایجاد امنیت نیز نوعی گستاخی فرهنگی است. مثلا اگر پلیس بیاید و توریست ها را اسکورت کند، دیگر نمی توانیم در آن شرایط بگوییم که در کشور ما برای توریست ها، امنیت وجود دارد.
"زمانی توریست موجب امنیت پایدار می شود که به هر توریستی با سیاست گلوله برفی برخورد کنیم. یعنی این برنامه ریزی را داشته باشیم که با یک توریست چنان برخورد شایسته ای داشته باشیم که متمایل شود در سفر بعدی اش 50 توریست دیگر را نیز با خود همراه کند."
وی با تاکید بر این که امنیت، تولید شهروند مدنی و بازتولید توریسم خارجی، سه راس یک مثلث واحد هستند، عنوان کرد: توریستی که به ایران وارد می شود، خودش به خوبی می داند که کشور ما جای یک سری رفتارهای غربی نیست و با همین آگاهی نیز به سمت تفریحاتی می رود که برایش تازگی دارد. مثلا احتمال دارد از خوردن یک آبگوشت در منطقه دربند لذت ببرد اما متاسفانه ما به همین توریست ها نیز نگاه مثبتی نداریم.
"گستاخی های فرهنگی که گاه نسبت به برخی توریست ها اعمال می شود، خودش یک کار ضد امنیتی است. علاوه بر آن، اگر مفهوم گردشگری را هم تنها به معنی تفریح و لذت تعبیر کنیم، باز هم نگاه امنیتی را در این حوزه در نظر نگرفته ایم."
"در واقع باید برای ارتقای امنیت ملی و نمایش آن به جهانیان، سرمایه گذاری بیشتری را جهت جذب انواع توریست سیاسی، ورزشی، علمی و ...صورت دهیم و تنها بر روی مقوله توریسم تفریحی، سرمایه گذاری نکنیم."
به هر حال، در جهانی که کوچکترین کنش ها از نگاه تیزبین رسانه ها دور نمی ماند، حضور پرتعداد گردشگران خارجی در کشور می تواند نوعی "نمایش عملی" و غیر قابل کتمان از "امنیت بالای ایران" باشد.
اگر مسوولان ما در مقام عمل نیز معتقد باشند که ارتقای امنیت ملی و البته انعکاس هوشمندانه آن در مجامع جهانی، تا چه میزان می تواند در رشد سرمایه گذاری داخلی و خارجی، افزایش تولید ناخالص داخلی و کاهش معضل بیکاری در کشور موثر باشد، آنگاه شاید با دورنمای فراخ تری به توسعه صنعت توریسم در کشور نگاه می کردند.
47301
نظر شما