برگ برنده اوباما در انتخابات ریاست جمهوری چیست؟

زهرا خدایی

10 ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تلاش دو حزب دمکرات و جمهوریخواه برای جلب آراء شهروندان آمریکایی که سال سختی را به لحاظ اقتصادی پشت سر نهادند، وارد فاز جدیدی شده است. نوزدهمین مناظره میان کاندیدای جمهوریخواه که روز جمعه برگزار شد، حکایت از آن دارد که جدال اصلی برای نامزدی حزب جمهوریخواه میان میت رامنی و نیوت گینریچ است، اما با توجه به تفاوت آراء در ایالت های مختلف هنوز پیش بینی این مسئله که چه کسی کاندید نهایی جمهوریخواهان خواهد بود، سخت است.
مناظرۀ داغ میان نیوت گینریچ، رییس اسبق مجلس نمایندگان و میت رامنی میلیارد آمریکایی که تا دقایقی به مسخره کردن یکدیگر گذشت، به رغم تأثیر و جذابیت، تعیین کننده نبود و هنوز نمی توان با قاطعیت پیش بینی کرد که چه کسی رقیب اصلی اوباما در انتخابات ماه نوامبر است.
خبر در گفتگویی با داود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی، فضای حاکم بر آمریکا در آستانۀ انتخابات ریاست جمهوری را مورد بررسی قرار است. باوند معتقد است فردی برندۀ انتخابات است که بتواند برنامۀ اقتصادی بهتری به شهروندان ارائه کند و در صورتی که اوباما بتواند طرح افزایش مالیات ثروتمندان را در کنگره به تصویب برساند، شانس وی برای پیروزی بیشتر خواهد شد. مشروح گفتگو را در ذیل می خوانید:
اوباما به تازگی با طرح افزایش مالیات ثروتمندان، انتقاد جمهوریخواهان را برانگیخته است. بوش پسر نیز در زمان ریاست جمهوری خود همواره با دفاع از حقوق ثروتمندان، مانع از افزایش مالیات این قشر می شد، دلیل اهمیت این امر چیست؟
سیاست داخلی دمکراتها با جمهوریخواهان در حوزه های اقتصادی و مالی متفاوت است. سیاست دمکراتها ناظر بر تأمین منافع طبقات متوسط و پایین است و به همین دلیل است که طرفداران حزب دمکراتها را معمولاً مهاجرین، کارگران و کشاورزان تشکیل می دهند. در این چهارچوب سیستم های مالیاتی نیز جدول بندی شده است. مالیات طبقات پایین یا براساس درآمدها و یا تعداد اعضای خانواده در نظر گرفته می شود در صورتی که طبقات بالا باید مالیات 70 درصدی بپردازند. از این رو جمهوریخواهان، نسبت به تغییر سیاست های مالیاتی حساسیت دارند. به خصوص اینکه افزایش مالیات، طبقات بالای جامعه، کورپوریشن ها و شرکت های بزرگ را هدف قرار می دهد.
بالطبع در شرایط جدید که در بحران اقتصادی به سر می بریم، اقتضا می کند که دمکراتها نسبت به وضعیت موجود و به خصوص بیمه های اجتماعی موضع گرفته و معترض باشند. از این رو برنامۀ افزایش مالیات طبقات مرفه، شرکتها و بنگاهها و یا در مجموع واحدهایی که درآمد بالایی دارند، در نظر دارد که این میزان را به بیش از 70 درصد برساند. در واقع جدال بر سر نحوه و پرداخت مالیات، به سابقۀ تاریخی میان جمهوریخواهان و دمکراتها تبدیل شده است. جمهوریخواهان معتقدند دخالت دولت فدرال در اقتصاد باید کمتر و کمتر شود و بیشتر اختیارات باید به بخش های ایالتی واگذار شود. در مقابل دمکراتها معتقدند که اختیارات دولت فدرال باید بیشتر شود. در مورد مسائل مالیاتی و به خصوص مسائل مالی، دمکراتها طرفدار دفاع از حقوق طبقات پایین و متوسط هستند و معتقدند این ثروتمندان هستند که باید مالیات بیشتری بپردازند.
با تشدید بحران اقتصادی و تقویت زمزمه های افزایش مالیات ثروتمندان این مسئله با اعتراض جمهوریخواهان روبرو شده است و آنها به مخالفت جدی با اوباما برخاسته اند.
احتمال اجرایی شدن این طرح چقدر است؟
نگاهی به تاریخ آمریکا نشان می دهد که اختلاف بر سر سیاست های اقتصاد داخلی بین دو جناح بسیار عمیق است. دمکراتها در مقطعی قوانین ضدتراست را منعقد و تصویب کردند که طی آن کمپانی هایی بزرگی از جمله شرکت نفتی استاندارد انداویل نیوجرسی مجبور به تجزیه شد و متعاقباً 33 شرکت مستقل و جداگانه از دل آن خارج شدند. هرچند قوانین ضدتراست با مخالفت های زیادی روبرو شد اما در نهایت به تصویب و اجرا رسید.
و یا زمانی که دمکراتها موضوع دولت رفاهی (Welfare State) را مطرح کردند باز هم جمهوریخواهان در مقام مخالفت برآمدند. و در نهایت زمانی که دمکراتها در مقام دفاع از منافع طبقات پایین و متوسط برنامه های اقتصادی و مالیاتی را در پیش گرفتند، جمهوریخواهان بازهم مخالفت کردند.
امروز هم با طرح مسئله افزایش مالیات ثروتمندان، باز هم جمهوریخواهان مخالفت کردند. هم اکنون اوباما با همین پشتوانه درصدد جلب آرای طبقات متوسط، پایین و کم درآمد است.

با توجه به اینکه آمریکا طی ماههای اخیر شاهد اعتراضات ضدوال استریت بود، آیا این شعار می تواند سبب جذب رأی طبقۀ متوسط و 99 درصدی شود که خود را اکثریت جامعۀ آمریکا می دانستند؟
قطعا بی تأثیر نخواهد بود. این احتمال وجود دارد که با تصویب طرح افزایش مالیات ثروتمندان در کنگره اوباما بتواند از محبوبیت بیشتری برخوردار شود. البته باید این نکته را در نظر داشته باشیم که اعتراضات ضد وال استریت نهادینه و سازمان یافته نیست و تنها در حد یک جنبش است. اما با این حال می تواند برگ برنده ای برای اوباما باشد.
سیاست خارجی نامزدهای انتخاباتی تا چه میزان می تواند بر اقبال آنها تأثیر داشته باشد؟
برای آمریکایی ها اولویت با مسائل داخلی، اشتغال، تورم و مقابله با بیکاری است. در حال حاضر با تشدید بحران اقتصادی مهمترین مسئله برای آمریکایی ها مشکلات اقتصادی و مالی است. هر چند ممکن است در شهرهای بزرگی مثل واشنگتن دی سی، نیویورک، شیکاگو و لس آنجلس مردم به سیاست خارجی توجه داشتند اما در شهرهای کوچک، مردم آمریکا توجه آنچنانی به سیاست خارجی ندارند. البته ممکن است برخی مسائل بر رأی مردم در شهرهای کوچک اثر بگذارد، مثلاً میزان حضور سربازان آمریکایی در افغانستان و عراق. در صورتی که از شهر مورد نظر تعدادی سرباز آمریکایی در این دو کشور جنگ زده حضور داشته باشند، روزنامه های محلی می توانند با دامن زدن به مشکلات خارجی، تا حدی سیاست خارجی را در نظر مردم مهم جلوه دهند. اما خارج از این چهارچوب در شهرهای کوچک و یا حتی در ایالاتی مانند نیویورک، شیکاگو و واشنگتن دی سی، امور خارجی خیلی مد نظر نیست.
البته برخی تحولات مهم نیز می تواند تا اندازه ای سیاست خارجی را در نظر مردم مهم جلوه دهد. مثل حادثۀ گروگان گیری در سفارت آمریکا در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی. مسائلی از این دست که اعتبار آمریکا را تحت تأثیر قرار می دهد، با توجه به دامنه و اهمیت آن بر رأی مردم اثر می گذارد. مثلاً دوران ریاست جمهوری بوش پدر با فروپاشی شوروی، وحدت آلمان و سرکوب تجاوز عراق به کویت همزمان بود و دستاوردهای بزرگی در سیاست خارجی برای وی به همراه داشت، اما در مبارزات انتخاباتی، بیل کلینتون که چهرۀ خیلی شناخته شده ای نیز نبود و تنها فرماندار آرکانزاس بود، توانست با تبلیغ روی برنامه های اقتصادی بر رقیب خود پیروز شود و این مسئله نشان می دهد که مردم آمریکا بیش از همه به سیاست های اقتصادی اهمیت می دهند تا خارجی.
دلیل عدم انسجام میان جمهوریخواهان چیست؟ در یک ایالت میت رامنی در انتخابات درون حزبی اکثریت را به دست می آورد و در ایالتی دیگر نیوت گینریچ.
این مسئله در جوامع دمکراتیک امری طبیعی است. در این دوره 10 نفر برای انتخابات ریاست جمهوری کاندید شده بود. در انتخابات مقدماتی درون حزبی افرادی که رأی کمتری دارند، از رده خارج شده و در نهایت دو یا سه نفر باقی می مانند که در کنگرۀ حزبی که قرار است در تابستان تشکیل شود، تصمیم گیری می شود که چه کسی نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری باشد. مثلاً در زمان ال گور و بوش پسر، ال گور از نظر آرای مردمی رأی بیشتری بدست آورده بود ولی از نظر کالج انتخاباتی بیشتر رأی آورد. بالاخره طبیعی است در جوامع حزبی چنین نوساناتی در آرای مردمی وجود داشته باشد. توجه داشته باشید که انتخابات مقدماتی در آمریکا از اهمیت زیادی برخوردار هستند. آنهایی که در انتخابات مقدماتی آرای بیشتری به دست می آورند، اولویت می یابند.

پیش بینی شما از آینده انتخابات چیست؟
هنوز مشخص نیست که چه کسی از جمهوریخواهان نامزد خواهد شد. در آمریکا تعصبات حزبی به آن شدتی که در اروپا وجود دارد، نیست. ممکن است در انتخاباتی که مثلاً به طور همزمان برگزار می شود، یک آمریکایی در آنِ واحد در انتخابات مجلس به یک دمکرات رأی بدهد و در انتخابات فرمانداری ایالت ها به یک جمهوریخواه رأی بدهد. بنابراین برنامه حزبی افراد از اهمیت زیادی برخوردار است و می تواند بر آرای مردم تأثیر بگذارد. حتی رویدادها و تحولات داخلی، منطقه ای و بین المللی تا دو هفته قبل از انتخابات نیز می تواند بر رأی مردم تأثیر بگذارد. لذا از هم اکنون نمی توان به ضرس قاطع گفت که چه کسی برنده انتخابات است. در صورتی که اوباما بتواند تغییری در وضعیت اقتصادی به وجود آورد، این مسئله می تواند بر اقبال وی تأثیر داشته باشد. ولی در صورتی که بحران ادامه یابد و حتی بدتر شود، حزب رقیب می تواند با بهره برداری و دادن وعده های آنچنانی از شانس دمکراتها بکاهد و مردم هم تصور می کنند که تغییر وضع موجود شاید بتواند گره گشا در وضعیت اقتصادی آنها باشد.
26349