برادر عزیزم جناب آقای وحید جلیلی
با سلام
«برخی می‌خواهند وطن را به آغل تبدیل کنند»
این جمله،هر چند در ظاهر، نقدی است بر شیوه‌ای خاص از تعریف وطن؛ اما در باطن، به تعبیر بندیکت اندرسون، تیشه به ریشه‌ی «خیال ملت» می‌زند. اندرسون در کتاب جماعت‌های خیالین (Imagined Communities, ۱۹۸۳) ملت را نه یک ساختار سیاسی یا نژادی، بلکه «اجتماعی برساخته در خیال جمعی شهروندان» می‌داند؛ جامعه‌ای که افراد آن هرگز یکدیگر را نمی‌شناسند، اما در ذهن خود، عضوی از یک کل تاریخی، زبانی، فرهنگی و گفتمانی تصور می‌کنند.
این جماعت خیالین با روایت‌ها، اسطوره‌ها، مناسک و زبان مشترک تداوم می‌یابد. وطن در ذهن ایرانی، نه فقط جغرافیاست، بلکه خاطره‌ی خرمشهر است، تلاوت قرآن از رادیو جبهه‌هاست، نمادهای عاشورایی و فرهنگی و هنری است که پیوند معنوی را با سرزمین نهادینه کرده‌اند. در چنین زمینه‌ای، استعاره‌ی «آغل»، نه یک نقد، که نوعی «اخته‌سازی نمادین هویت ملی» است. تخفیف یک ساحت از روایت وطن – معنوی یا فرهنگی – به‌مثابه حذف یا تحقیر بخشی از خیال مشترک است؛ و در نتیجه، تضعیف انسجام روانی ملت.
جنگ، بیش از آنکه نیازمند تحلیل عقلانی صرف باشد، نیازمند بازآفرینی خیال مشترک است؛ و هیچ چیز خطرناک‌تر از سخنانی نیست که در لباس روشنگری، پایه‌های این خیال را به مضحکه می‌گیرند. شاید وطن برای برخی، خانه‌ای قراردادی باشد؛ اما برای بسیاری، وطن همچنان خانه‌ی اسطوره‌ها و اشک‌هاست
جناب آقای جلیلی!
بدیهی است که عنصر وحدت بخش“وطن” مولفه های متکثری دارد که در حین کثرت از وحدت هم برخوردار است.
بطور مثال شکی نیست که مکتب عاشورا و منش حسینی بخش لاینفک وطن و ایران است، توحید و عدالت و …
و همانطور مولفه های تاریخی و فرهنگی و هنری و … از طرف دیگر .
طبیعی است که در یک کشور ۹۰ میلیونی با تنوع قومی و مذهبی و سلیقه ای هرکدام از مولفه های وطن برای همه یکسان نیست ولی اثبات شی نفی ما اعدا نمی کند .
مثلا کسی که عنصر عاشورا برایش برجسته است الزاما نافی مفاخر تاریخی ایران نیست و بالعکس کسی که به تاریخ باستانی ایران می نازد منکر جایگاه عاشورا نیست .
کاش در همین جمله شهید قاسم سلیمانی تامل کنیم که می فرماید “ایران حرم است”.
لذا وظیفه همه ماست که در زمان صلح به طور اعم و زمان جنگ به طور اخص تمام مولفه های مقوم وحدت و انسجام را پردازش کنیم و به جد از هرگونه دوقطبی سازی و هر آنچه به شکاف ها و تعارض ها دامن بزند اجتناب کنیم.
جناب جلیلی
امیدوارم با توجه به مسئولیت حساسی هم در رسانه ملی دارید در این یاداشت تامل فرمایید و عندالزوم نسبت به اصلاح موضع و دلجویی از عزیزانی که آزرده خاطر شده اند اقدام فرمایید و از بنده نیز به خاطر همین یادداشت انتقادی ام رنجیده خاطر نشوید .
با این توضیح که نگارنده در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری به سعید جلیلی رای داده و برگه رای خود را نیز منتشر نمودم.
مدیرکل اسبق سیاسی وزارت کشور
۳۱۲۲۲۱
