به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، سیره و اندیشه آیت الله شهید بهشتی بیش از هر چیز دیگری نمایانگر ترکیبی از علم، اخلاق، و عمل‌گرایی ایشان است چه آن که این شهید مظلوم به عنوان یک روحانی، فیلسوف و سیاستمدار، تأکید ویژه‌ای بر مباحثی چون عدالت اجتماعی، کادرسازی و تربیت افراد، عقلانیت در دین و لزوم هماهنگی بین علم و دین داشت.
بنا بر روایت حوزه نیوز،با این وجود به منظور آشنایی بهتر و بیشتر با افکار و اندیشه های ایشان لازم است که به برخی از آثاری که به قلم خود ایشان نوشته شده و یا از سوی دیگر ناظر به همین مقوله نگاشته شده، نیم نگاهی بیندازیم.
نگاهی به زندگی و زمانه‌ی شهید دکتر بهشتی
این کتاب با عنوان کامل "سیدمحمد حسینی بهشتی، زندگی و زمانه شهید دکتر بهشتی" به قلم امیر صادقی به زیور طبع آراسته شده است.
در بخشی از کتاب می خوانیم؛
"همین که پایم به شهرضای اصفهان رسید با انبوه دیوارنوشته‌هایی مواجه شدم که علیه دکتر بود. خیلی از مردم شهر «مرگ بر بهشتی» و «بهشتی بهشتی، طالقانی را تو کشتی» فریاد می‌زدند. به همین دلیل در خلال سخنرانی‌ام به گوشه‌ای از جنبه‌های شخصیتی ایشان اشاره کردم. بعد از جلسه بیش از ۲۲ نامه به دستم رسید که تماماً حرف‌های رکیک و فحش و ناسزا بود. مرا متهم کرده بودند که از یک امریکایی حمایت کرده‌ام و با او همدست هستم. نوشته بودند خانه ۱۵ طبقه دارد، زن اروپایی دارد و...
یک‌روز به دکتر گفتم شما چرا در مقابل این همه توهین از خودتان دفاع نمی‌کنید؟ در جواب، آیه‌ای خواند و گفت: «فلانی من نباید از خودم دفاع کنم، بلکه باید آن‌قدر ایمان خودم را قوی کنم که خداوند از من دفاع کند و جواب این‌ها را بدهد. و چون وعده خدا حق است؛ من به این وعده اعتقاد دارم» بعد هم محکم گفت: دفاع خدا را که نمی‌شود با دفاع ما مقایسه کرد"
حق و باطل از دیدگاه قرآن
در این کتاب ۱۶۰ صفحه ای به این نکته اشاره شده که اندیشه آدمی همواره با دو پرسش بزرگ روبه‌رو بوده است: یکی در چیستی جهان و دیگری در چگونه زیستن خود. ای بسا پاسخ‌هایی را که بدین دو پرسش داده شده است بتوان پایه‌ها و مایه‌های دلمشغولیِ او در طی هزاران سال از زندگی‌اش دانست. انسان‌ها برای پاسخگویی به این پرسش‌ها تکاپویی آغازیده‌اند که دست‌کم تا زمانی که همه حجاب‌ها از دیدگان دل و جان فرو نریزند پایدار خواهد بود، چرا که انسان یک “شدن” است و این تکاپو مبدأ و مقصد آن. فیلسوفان و عارفان، هر کدام با رهیافتی خاص، خود را وقف یافتن پاسخ به این پرسش‌ها نموده‌اند تا جان ناآرامشان را آرام و شوق بی‌قرارشان را کام بخشند.
در عصر جدید نیز تلاش برای یافتن پاسخ‌هایی در خور، و این بار با ابزارهایی نوین و دگرگونه، ادامه یافت و اندیشمندان، به منظور رهایی از تردید و دستیابی به یقین، به اندیشه‌ورزی پرداخته، بحث کرده، قلم فرسوده‌اند. اینان به رهایی علم از سایه مابعدالطبیعه همت گماردند و در این راه تا آنجا پیش رفتند که خواستند تفکر فلسفی را نیز علمی کنند و به همان‌سان که علوم تجربی را از چنگال غایت‌مداریِ ارسطویی نجات بخشیدند، تفکر فلسفی را نیز از هر گونه تعلق به آن برهانند. محصول این تلاش جداانگاریِ مطلقِ “هست” و “باید” شد که از وجوه ممیزة فلسفه اخلاق نوین است و تأثیر آن در همه شاخ و برگ‌های علم اخلاق مشهود بوده است.
این کتاب شامل چهار گفتار است که سه گفتار آن حاصل بحث و گفتگوهایی است که شهید در انجمن اسلامی پزشکان داشته، و دیگری بحثی است با عنوان “تسلیم حق بودن” که از میان سلسله بحث‌های تفسیر قرآن ایشان انتخاب شده است. روش بحث و منش گفتگوی آن عالم عامل نیز جای بسی تأمل و تعمق دارد. حاضران در این جلسات هیچ‌گاه خود را شنونده صرف نمی‌دانستند بلکه شرکت فعال در این جستجو را با میل و رغبت پذیرا می‌شدند و خود را در این تلاش سهیم می‌یافتند.
شناخت اندیشه های اجتماعی شهید بهشتی
نویسنده این کتاب، خانم صدیقه قاسمی که آن را در قالب ۵۹۲ منتشر کرده است. کتاب دارای دو بخش اصلی است؛ بخش نخست به گفتگوهای نویسنده با مرحوم آیت الله محمدرضا مهدوی کنی، دکتر فرشاد مؤمنی، دکتر سیدمحمدرضا حسینی بهشتی، دکتر سیدعلیرضا حسینی بهشتی، دکتر محمدرضا شرفی و رحیم کمالیان اختصاص دارد. در بخش دوم، مقالات «اعتدال در اندیشه و عمل در سیره شهید دکتر بهشتی» از دکترسیدمحمدرضا حسینی بهشتی؛ «راهگشایی های اندیشه و منش شهید بهشتی برای جهان اسلام در قرن بیستم» از دکتر فرشاد مؤمنی؛ «درآمدی بر سنخ شناسی عدالت از دیدگاه شهید بهشتی» از حجت الاسلام دکتر محسن الویری؛ «تعامل عقلانیت و دینداری بر محور ولایت فقیه از دیدگاه شهید بهشتی» از صدیقه قاسمی؛ «مروری بر اندیشه های اجتماعی شهید بهشتی» از دکتر محمدرضا واعظ مهدوی؛ «مهم ترین ویژگی ها در سیره عملی آیت الله دکتر بهشتی» از دکتر کیومرث اشتریان؛ «درآمدی بر رهیافتی به روش آیت الله دکتر بهشتی» از مهدی میرزازاده؛ «تفکر تشکیلاتی در سیره شهید آیت الله دکتر بهشتی» از بهمن مشکینی؛ «آزادی و تربیت: تأملی در آرای شهید آیت الله دکتر بهشتی» از حجت الاسلام دکتر شریف لک زایی؛ «امر به معروف و نهی از منکر: سازوکار حفظ ارزش های اجتماعی اسلام» از بهجت السادات شهرتاش؛ «آزادی های اجتماعی نگاه شهید بهشتی» از حجت الاسلام سید رحمت الله موسوی مقدم؛ «ارزش های اجتماعی از دیدگاه شهید آیت الله بهشتی» از مهناز عباسپور؛ «آزادی اجتماعی از دیدگاه شهید بهشتی» از فاطمه کبیرتاج؛ «بایدها و نبایدهای ترویج اسلام گرایی در اندیشه شهید بهشتی» از علیرضا پویا؛ و «شهید بهشتی و تعلیم و تربیت اسلامی» از عفت بلوسی، منتشر شده است.
اندیشه های سیاسی شهید بهشتی
این کتاب به قلم فرزند شهید یعنی سیدعلیرضا حسینی بهشتی، حاوی مجموعه‌ای از مقالات و سخنرانی‌های ارزشمند و تحلیلی درباره ابعاد مختلف اندیشه و فعالیت‌های سیاسی شهید آیت‌الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی است که در طی بیش از دو دهه جریان فکری و عملی انقلاب اسلامی ایران رقم خورده و در این اثر به شیوه‌ای منسجم و مستند ارائه می‌گردد.
نویسنده در این کتاب، با استفاده از منابع تاریخی و مستندات دقیق، کوشیده تا به مخاطب نشان دهد که افکار و نظریات شهید بهشتی، فراتر از تحلیلی سطحی از کنش‌های سیاسی، شامل پیامدهای عمیق اخلاقی، حقوقی و اجتماعی نیز می‌باشد؛ اندیشه‌هایی که بر اساس اصول عدالت، حاکمیت قانون و مسئولیت‌پذیری در تمامی سطوح حاکمیتی بنا نهاده شده‌اند. وی معتقد است که در نظام مطلوب اسلامی، هیچ کس و هیچ نهاد نباید فراتر از حدود قانونی عمل کند و احزاب سیاسی به عنوان ابزار ارتباط مستقیم مردم با حکومت، بایستی همواره بر مبانی شرعی و اخلاقی تکیه نمایند تا در تحقق هدف نهایی یعنی ایجاد جامعه‌ای عادلانه و همدلانه سهم بسزایی داشته باشند.
در ادامه کتاب، نویسنده به بررسی دقیق مفاهیمی نظیر ولایت، آزادی، عدالت و تشکل‌های سیاسی می‌پردازد و با تحلیل عمیق از سخنرانی‌ها و نوشته‌های شهید بهشتی، تأکید می‌کند که ارتباط میان امام و امت و همچنین پایبندی به اصول قانون اساسی از ارکان حیاتی نظام سیاسی جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند؛ امری که در آثار ایشان به وضوح مشاهده می‌شود و نشان از رویکردی جامع و مبتنی بر ارزش‌های دینی و انسانی دارد.
از دیگر جنبه‌های قابل توجه این اثر، پرداختن به نقد و بررسی دقیق مبانی نظری تشکیل احزاب و نقش آن‌ها در ساماندهی جامعه است که نشان می‌دهد اندیشه‌های شهید بهشتی ریشه در باورهای عمیق دینی و انسانی دارد و نه تنها برای زمان گذشته بلکه برای دوران حاضر و آینده نیز پیام‌آور راهگشایی در حل بحران‌های سیاسی و اجتماعی محسوب می‌شود.
نظر شما