به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، هفته گذشته در بروکلین نیویورک، افتتاحیه «بینال غزه» با نوای ساز قانون فیراس زریک برگزار شد؛ نوایی اندوهگین که همزمان بازدیدکنندگان را در میان تصاویری از زخم‌های مرگبار، ویرانه‌ها و روایت‌های بقا قرار داد. این نخستین ایستگاه یک تور کوتاه آمریکایی بود که در فضای هنری ریسس آرت برگزار شد.
فیراس زریک، نوازنده ۲۹ ساله فلسطینی‌تبار، در افتتاحیه «بینال غزه» در نیویورک ساز قانون را به صدا درآورد؛ سازی شبیه به چنگ که ملودی غمگینی را برای همراهی با آثار هنری برگرفته از منطقه جنگ‌زده خاورمیانه نواخت. در اطراف او تصاویری از زخم‌های مرگبار، آوار و تلاش برای بقا به نمایش درآمده بود.
این نمایشگاه با عنوان «از غزه تا جهان» در ریسس آرت در بروکلین به عنوان نخستین مرحله یک تور کوتاه در آمریکا برپا شد. برگزارکنندگان امیدوار بودند این دوره از نمایشگاه بتواند به آمریکایی‌ها کمک کند تا دیدگاه فلسطینی‌هایی را که با خشونت مواجه‌اند درک کنند، به‌ویژه در زمانی که برخی نهادها آثار هنری فلسطینی را نمی‌پذیرند.
بیشتر نقاشی‌ها، طراحی‌ها و مجسمه‌ها نسخه‌هایی بازتولید شده براساس عکس‌های دیجیتال بودند؛ چراکه هنرمندان قادر به انتقال مستقیم آثار خود از غزه نبودند.
در ویدئویی که پشت سر زریک پخش می‌شد، یارا زهود، هنرمند ۲۲ ساله، در حال ورق زدن دفتر طراحی‌هایش دیده می‌شد. او می‌گفت: «من حق سفر کردن و نمایش کارهایم را ندارم.»
لیندزی سی. هریس، مدیر مشترک ریسس آرت، گفت این سازمان غیرانتفاعی می‌دانست که ممکن است به خاطر برگزاری نمایشگاهی با موضوعی سیاسی، حمایت‌های مالی خود را از دست بدهد. اما وقتی امسال برگزارکنندگان پیشنهاد دادند، رد کردن آن برایش دشوار بود. او گفت: «اگر این هنرمندان شجاعت ادامه دادن دارند، ما هم می‌توانیم شجاعت داشته باشیم تا بستری برای روایت‌هایشان باشیم.»
هرچند نمایشگاه کامل در نیویورک دوشنبه به پایان رسید، بخشی از آثار تا ۲۰ دسامبر در معرض دید باقی خواهد ماند. نسخه‌های دیگری از این نمایشگاه پیش‌تر در فرانسه و دانمارک برگزار شده و قرار است در کشورهایی چون یونان و ترکیه نیز برپا شود. برگزارکنندگان همچنین برنامه دارند نمایشگاه را به واشنگتن ببرند.
«بینال غزه» که خود را یک گروه جمعی متشکل از هنرمندان در کرانه باختری، غزه و خارج از فلسطین معرفی می‌کند، با کیوریتورها و نهادهای محلی در شهرهای مختلف همکاری می‌کند تا آثار را به نمایش بگذارد. این گروه در بیانیه‌ای اعلام کرد هدفش ارائه تصویری از فلسطینی‌هاست که «فراتر از اخبار فوری، پوشش رسانه‌ای و آمار» باشد.
ملکه ابو عوده، یکی از هنرمندان، در ایمیلی نوشت نقاشی برایش راهی برای رهایی است، وقتی حس می‌کند در حال فروپاشی است: «با هر اثر تعادلم را بازمی‌یابم؛ هر نقاشی برایم یک فریاد و یک خاطره است. این تنها هنر نیست، راهی است برای کم کردن درد و بخشیدن صدا به کسانی که دیگر نمی‌توانند سخن بگویند.»
دفترچه روزنگار جنگی سهیل سالم، هنرمند فلسطینی، دفترچه‌ای از برداشت‌های تصویری بود. او نوشت: «با دستان لرزانم تلاش می‌کنم بدون تردید نقاشی کنم.»
جنگ در غزه پس از حمله حماس به اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد؛ حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و گروگان‌گیری حدود ۲۵۰ نفر شد. اسرائیل از آن زمان بخش‌های بزرگی از غزه را بمباران کرده و به گفته وزارت بهداشت محلی، بیش از ۶۰ هزار فلسطینی را کشته است. ماه گذشته کارشناسان بهداشت هشدار دادند که منطقه در آستانه قحطی قرار دارد. روز سه‌شنبه ارتش اسرائیل اعلام کرد عملیاتی زمینی در شهر غزه آغاز کرده تا کنترل منطقه‌ای را به دست گیرد؛ در حالی که صدها هزار ساکن فلسطینی هنوز در آنجا حضور دارند.
در جریان نمایشگاه نیویورک در روز پنجشنبه، شاعر امیل آلکالای دفترچه‌ای از طراحی‌های سهیل سالم را ورق زد. سالم در بیانیه‌ای نوشته بود: «با دستان لرزانم تلاش می‌کنم بدون تردید نقاشی کنم و هر زمان که می‌توانم طرح‌هایم را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارم. این دفترچه‌های کوچک و قلم‌هایم پناه من شدند.»
آلکالای گفت این نمایشگاه فرصتی ویژه برای مخاطبان آمریکایی بود تا با آثار سالم آشنا شوند. او افزود: «این توانایی ذهنی برای ثبت همزمان زیبایی و ویرانی است؛ همان‌گونه که پیکاسو و گویا به جنگ‌های دوران خود واکنش نشان دادند. هنر باید نشانگر ظرفیت‌های روح انسانی در شرایط فشار باشد، و هنری که باید به آن نگاه کنیم، اکنون از غزه می‌آید.»
بازدیدکنندگانی که آشنایی کمتری با هنرمندان داشتند نیز احساسی مشابه داشتند. هرچند تمرکز اصلی نمایشگاه بر رنج فلسطینی‌ها در غزه بود، اما اشاره‌هایی نیز به اسرائیل وجود داشت؛ از جمله اثری از غانم الدن با عنوان «موشک و هویج» که سیاست «چماق و هویج» دولت اسرائیل در قبال فلسطینی‌ها را به سخره می‌گرفت.
یولاند مکون، فعال حوزه مد و تولیدکننده محتوای فشن، مقابل شش طراحی دیجیتال از احمد عدوی ایستاد. یکی از این آثار تصویری هولناک از مردی عریان بود که روی زمین نشسته و پشتش پر از سوراخ‌هایی است که نمادی از زخم‌ها هستند. در کنار این تصویر، صحنه‌هایی از زندگی روزمره مردم غزه در چادرها و در محاصره خودروهای نظامی دیده می‌شد. مکون گفت: «این تصویر واقعا مستقیم به شما خیره می‌شود.»
با نزدیک شدن به دومین سالگرد آغاز جنگ، «بینال غزه» تنها راهی برای بیان هنرمندان نبود، بلکه آزمونی نیز بود برای میزان دیده شدن آثار هنرمندان فلسطینی در ایالات متحده؛ آن هم در شرایطی که دولت ترامپ فعالان طرفدار فلسطین را تحت نظر دارد و صدور ویزا برای دارندگان گذرنامه غزه را معلق کرده است.
فیراس زریک، نوازنده ، درباره حضورش در این رویداد با تردید سخن گفت: «باید خیلی محتاط باشم که تراژدی را رمانتیک نکنم و از نمایشگاه چیزی کم نکنم. اینکه من چه احساسی دارم یا ندارم مهم نیست. اینجا همه چیز درباره هنرمندان غزه است.»
مترجم: ریحانه اسکندری
منبع: نیویورک تایمز
۵۹۲۴۴
نظر شما