مریم آموسا- برخلاف دوسالانههای کاریکاتور و پوستر تهران که در ماه‌های گذشته با حواشی بسیاری همراه بود و برخی از داوران و هنرمندان از حضور در این دوسالانه‌ها انصراف دادند، دوسالانه گرافیک جهان اسلام با چنین مشکلاتی روبه‌رو نشد.
سومین دوسالانه گرافیک جهان اسلام عصر روز شنبه در مؤسسه صبا آغاز به کار کرد. در سومین دوسالانه جهان اسلام آثار 565 هنرمند ایرانی و 247 هنرمند جهان اسلام در 3 بخش پوستر، طرح روی جلد و نشانه با هم رقابت می‌کنند. این برای نخستین بار است که طرح روی جلد و نشانه در این دوسالانه راه یافته و مورد داوری قرارگرفته است.
همزمان با برپایی سومین دوسالانه گرافیک جهان اسلام، دهمین دوسالانه بین‌المللی پوستر تهران در موزه هنرهای معاصر در حال برگزاری است. متولی برگزاری این دوسالانه فرهنگستان هنر است.
آثار سومین دوره دوسالانه گرافیک جهان اسلام را آیدین آغداشلو، مصطفی اسداللهی، ابراهیم حقیقی، مصطفی گودرزی و حبیب‌الله صادقی داوری کرده‌اند.
سهراب هادی: گرافیک در ایران در خدمت تبلیغ کالا در آمده
سهراب هادی مدیر هنری و مشاور هنری صبا در گفت‌وگو با خبر برپایی دوسالانه گرافیک جهان اسلام را زمینه‌ای برای بروز جلوه‌های جدیدی از خلاقیت هنرمندان گرافیک جهان اسلام عنوان کرد و ابراز داشت اگر دوسالانههای هنری استمرار نداشته باشند، موجب خشک شدن انگیزه‌های هنرمندان خواهد شد.
وی از انگیزه آفرینش به عنوان یکی از مهمترین اهر‌م‌هایی یاد کرد که نگاه هنرمندان را معطوف به مسائل اجتماعی میکند و زمینه خلق آثار ارزشمندی را فراهم میکند.
به گفته این هنرمند برپایی دوسالانه گرافیک جهان اسلام، زمینه رقابت هنرمندان مسلمان را پیرامون مسائلی که با آن روبه‌رو هستند را فراهم میکند و موجب می‌شود که به مسائلی چون صهیونیست تنها از منظر سیاسی توجه نشود.
این گرافیست با انتقاد از نگاه دولتی که بهایی برای هنر گرافیک قائل نیست، گفت: گرافیک از قابلیت‌های بسیاری برخوردار است و از این هنر می‌توان برای تعالی جامعه بهره برد هر چند که در کشور ما این هنر تنها در خدمت تبلیغ کالا و نظام سرمایه‌داری در آمده است.
هادی با اشاره به ضرورت سفارش سوژه‌ای متناسب با فرهنگ به گرافیست‌ها، یادآور شد: وقتی جامعه به سمتی می‌رود که به یک گرافیست سفارش فرهنگی داده نمی‌شود، بی‌شک آن گرافیست برای تأمین زندگی به سمت خلق اثری که تنها مبلغ جامعه صنعتی است، سوق داده می‌شود و از کار فرهنگی باز بماند.
صاحب سفارش، گرافیست و جامعه مصرف چرخه هنر گرافیست را تشکیل می‌دهند و زمانی که سفارش‌دهنده دستگاه‌های دولتی باشد و موضوع‌های ارزشی را به هنرمندان پیشنهاد کند، در آن صورت می‌توان با بهره‌گیری از این هنر، برای بهبود فضای جامعه و ناهنجاری آن گام برداشت.
وی با اشاره به نگاه برخی از منتقدان دوسالانه گرافیک جهان اسلام که مختص کردن این جشنواره را تنها به جهان اسلام از معایب و ضعف‌های این دوسالانه عنوان می‌کردند، گفت: اما تداوم و استقبال هنرمندان مسلمان از سراسر جهان از این دوسالانه موجب شد که نوع نگاه‌ها به این حرکت فرهنگی، هنری و دینی تغییر کند.
مشاور هنری مؤسسه صبا گفت: هنرگرافیک در بطن جامعه شکل می‌گیرد و بی‌شک متأثر از وقایع پیرامون خالق اثر است و وقایع اخیر ایران نیز دستمایه خلق آثار ارزشمندی برای هنرمندان این رشته هنری بوده است.
در چنین شرایطی، آثاری که خلق شده‌اند به هیچ وجه سفارشی نبوده و نیستند و خود هنرمند هم سفارش‌دهنده و هم اجرا‌کننده اثر بوده است.
به گفته این هنرمند هنر گرافیک ایران قدمتی بیش از4 دهه دارد و باید از هنرمندانی چون «محمود جوادی‌پور» پدر گرافیک ایران و «مرتضی ممیز» به دلیل تلاش‌های ارزشمندشان در این رشته قدردانی کرد.
وی گرافیک ایران را در دوره‌های نخستین متأثر از گرافیست‌های لهستان و آمریکا عنوان کرد که کم‌کم راه خود را پیش گرفت.
هادی معتقد است، مسئولان فرهنگی باید پیشنهاد‌دهنده اصلی هنر گرافیک باشند و مثلاً با طرح سوژه‌هایی چون محترم شمردن آزادی‌های فردی و اجتماعی و یا توزیع عادلانه ثروت، فضای جدیدی در جامعه به وجود بیاورند.
سهراب هادی تأثیر یک پوستر گرافیکی را از شلیک یک گلوله توسط یک اسلحه بسیار بهتر می‌داند.
این هنرمند از ادبیات به عنوان مبدأ اصلی گرافیک یاد میکند و معتقد است کلمات قصار بزرگان از جمله سخنان امام راحل می‌تواند از سوی دستگاه‌های فرهنگی به هنرمندان گرافیک پیشنهاد و زمینه خلق آثار ارزشمندی فراهم شود.
به گفته این هنرمند با اینکه گرافیک در ایران قدمتی بیش از 4 دهه دارد اما هنوز مردم شناخت درستی درباره این هنر ندارند و بارها پیش آمده که وقتی فردی از من می‌پرسد که شغلت چیست و من در پاسخ می‌گویم که گرافیست هستم آن را هم‌ردیف با ترافیک می‌داند و مثلاً از من می‌خواهد که یک طرح ترافیکی برای او بکشم.
در چنین شرایطی است که ضرورت حمایت‌های دولتی بیش ازط پیش از این هنر احساس می‌شود.
فرزاد ادیبی هم که در 3 بخش پوستر، طرح روی جلد و نشانه در سومین دوسالانه گرافیک جهان اسلام شرکت کرده است، آثار ارائه‌شده در سومین دوره این دوسالانه را در مقایسه با دوره‌های پیش، بهتر عنوان کرد و یکی از مهمترین ویژگی‌های این دو سالانه را منظم بودن زمان آن عنوان کرد و این موضوع را مرهون مدیریت خوب فرهنگستان هنر دانست.
به گفته این هنرمند، افزودن بخش‌های جدید طرح روی جلد و نشانه در این دوسالانه از اتفاقات قابل تأمل این دوره دوسالانه گرافیک جهان اسلام محسوب می‌شود و این دو بخش قابلیت این را دارند که خود به تنهایی موضوع یک دوسالانه باشند.
وی یکی از مهمترین عواملی که موجب می‌شود گرافیست‌ها به سمت طراحی روی جلد کتاب گرایش پیداکنند را کاهش پیشنهاد پوستر عنوان کرد و گفت: بی‌شک هریک از این 2 رسانه قابلیت و امکانات خاص خودشان را دارند، مثلاً پوستر به خاطر قطع‌اش امکانات بیشتری در اختیار هنرمند قرار می‌دهد و طرح روی جلد کتاب مانایی بیشتری دارد.
فرزاد ادیبی هنر گرافیک را از هنرهایی عنوان کرد که در بطن جامعه نفس می‌کشد و همواره توانسته است که همگام با جریانات اجتماعی و فرهنگی پیش برود.
او از وقایع اخیر ایران نیز به عنوان یکی موضوعات روز یاد کرد که بر هنرمندان گرافیست ایرانی و جهان تأثیر عمیقی گذاشته است. به گفته این هنرمند اگر فضا و امکاناتی فراهم شود، بی‌شک در میان آثاری که متأثر از شرایط جدید ایران خلق شده‌اند، شاهد آثار ارزشمندی خواهیم بود.
نظر شما