استاد حسن کسایی اموزش موسیقی را با فراگیری هنر آواز در سن 5 سالگی آغاز کرد.

به گزارش خبرآنلاین، حسن کسایی ردیف‌دان و استاد نوازندگی ساز نی در سن 83 سالگی پس از یک دوره بلند مدت بیماری و کما در زادگاهش اصفهان زندگی را بدرود گفت.
او که یکی از چهره‌های نامدار موسیقی ایران و مکتب اصفهان بود،  سوم مهر سال 1307 در کوچه باغ کلم، محله بید آباد اصفهان متولد شد. او از سن 5سالگی (1312) کار موسیقی را با  فراگیری هنر آواز نزد استاد جلال تاج اصفهانی آغاز کرد.
 ذوق موسیقایی او به حدی بود که باعث شد  یک سال پس از آن (سال1313) به حضور بزرگانی چون اسماعیل ادیب خوانساری، اکبر خان نوروزی، غلامرضا خان سارنج، سید حسین طاهرزاده، علی شهناز و محمد طاهرپور برسد.
در واقع کسایی دو سال قبل از رفتن به مدرسه فعالیت موسیقایی‌اش را آغاز کرده بود.  او در سن 10 سالگی(1317) به محضر استاد ابوالحسن صبا و حسین تهرانی(نوازنده نامدار تمبک) می‌رسد و در نخستین دیدار آوازی در ابوعطا با همراهی ویلن استاد صبا‌ می‌خواند.

استاد کسایی در سال‌های کودکی
یک سال بعد وی موفق می‌شود اولین تجربه صحنه‌ای خود را با همراهی فلوت نصیر ثقفی در مایه بیات ترک در دبیرستان سعدی اصفهان اجرا کند.
سال 1319 نقطه عطفی در زندگی حسن کسایی به شمار می‌رود، چرا که وی با ساز نی که آن زمان به اعتقاد بسیاری از اهل موسیقی صدایی گوش‌آزار داشت آشنا می شود . دو سال بعد (1321) وی با مهدی نوایی از نوازندگان شناخته شده نی آشنا و به مدت سه ماه نزدش آموزش می‌بیند.
نخستین اجرای رادیویی حسن کسایی به سال 1322 باز ‌می‌گردد که وی قطعاتی را در دستگاه سه گاه با نواختن چهارمضراب معروف ابوالحسن صبا در این دستگاه (چهار مضراب زنگ شتر) در رادیو ایران اجرا می‌کند.
دو سال بعد (1324) وی دومین اجرای خود را با جانشینی نی برای ویلن استاد صبا در برنامۀ سولیست‌های خارج از کشور در رادیو ایران می‌نوازد ویک سال بعد دستگاه ریل گراندیک را ابتیاع می‌کند تا آثارش را در منزل ضبط و برای پخش هفتگی به رادیو تهران ارسال کند.
 در سن 20 سالگی (1327) نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه می‌سازد که از معروفترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می‌رود. این قطعه بعدها از سوی حسین علیزاده در آلبوم صبحگاهی با سازبندی وارکستراسیونی حجیم بازسازی می‌شود.
سال 1329 وی به اتفاق جلال تاج اصفهانی، جلیل شهناز، محمد طاهرپور و منوچهر سلطانی به همکاری واجرای موسیقی با رادیو ارتش ایران می‌پردازد که روزهای چهارشنبه هر هفته پخش می‌شد. درهمان سال برای نخستین بار نی را در ارکستر رادیوی ارتش به کار می‌گیرد.
ساخت و اجرای قطعة معروف «هشت بهشت» و اجرای کنسرت در شهرهای آبادان و خرمشهر به نفع بی بضاعت های ژاندارمری، همراه جلال تاج اصفهانی و جلیل شهناز شهرتی برای کسایی به ارمغان می‌آورد تا مجله موزیک ایران در شماره 19 خود(1332) با چاپ عکسی از کسایی 25 ساله در روی جلد خود از او به عنوان استاد نی یاد کند.
علاقه‌مندی به سه‌تار سبب می‌شود تا کسایی از سال 1333 برای بهره‌گیری از مکتب سه تار نوازی ابوالحسن صبا به نزد وی برود و همزمان از محضر عبدالحسین صبا و ارسلان درگاهی نیز بهره بگیرد.
یک سال بعد (1334) کسایی به تهران می‌آید تا کارهایش را در عرصه‌ای وسیع تر در اختیار عموم قرار دهد ، همکاری با برنامه‌های موسیقی رادیو ایران و ضبط آثار ماندگار به همراه خوانندگان و نوازندگان ممتاز، همچنین ضبط انبوه برنامه‌های خصوصی حاصل چنین هجرتی است که از جمله آنها ساخت آهنگ معروف «در کُنج دلم» بر روی شعر پژمان بختیاری و اجرای آن توسط علی زاهدی، داریوش رفیعی و منوچهر همایون‌پور بود.
در همین سال پدر کسایی دار فانی را وداع می‌گوید و وی به رهبری استاد صبا و با همراهی محجوبی، مجد، تهرانی، بنان، پاشوکی و ... در وزارت خارجه کنسرتی می‌دهد.
شرکت در سلسله برنامة گل‌ها به دعوت داود پیرنیا (گل‌های جاویدان، گل‌های رنگارنگ، برگ سبز، یک شاخه گُل، گلچین هفته و گُل‌های تازه) از دیگر برنامه‌های کسایی در مدت اقامتش در تهران بود که تا سال 1357ادامه می‌یابد.
سال 1342 وی به همراه جلیل شهناز، حسین تهرانی و حسین قوامی در حضور یهودی منوهین نوازنده نامدار ویلن در کنفرانس سالیانه جهانی موسیقی در تهران به اجرای برنامه می‌پردازد و دو سال بعد هم ازدواج کرده و زندگی مشترکی را شکل می‌دهد.

جلیل شهناز و حسن کسایی در کنار استاد ابوالحسن صبا
از سال 1346 فضای کاری کسایی ابعادی جهانی هم پیدا می‌کندو بسیاری از نوازندگان شاخص از وجود چنین نابغه‌ای در موسیقی ایران خبردار می‌شوند که حاصل آن ضبط یک صفحه دو رو در مایه‌های شور و ماهور به همراه تنبک جهانگیر بهشتی (توسط کمپانی C.B.S فرانسه) و انتشار در تمام نقاط جهان(1354) واجرای برنامه‌های متعدد در جشن هنر شیراز (حافظیه) تا سال 1356 و ملاقات با نوازندگان بزرگ جهان از جمله: راوی شانکار، شاران رانی، بسم ا... خان، تران وانکه و... است.
در این مدت کسایی همکاری خود با رادیو اصفهان ونیز شهر اصفهان استمرار‌ می‌دهد و ریاست شورای موسیقی این رادیو را عهده دار می‌شود.
ضبط و ارائه یک دوره ردیف موسیقی ایرانی، با عنوان: «آشنایی با موسیقی اصیل ایرانی» با سه تار و آواز (رادیو اصفهان).(1352)، برگزاری مراسم تجلیل (از طرف وزارت فرهنگ و هنر) در سالن شیر و خورشید اصفهان و اجرای قطعاتی به همراه آواز تاج اصفهانی(1355) و فعالیت و تدریس در مرکز فرهنگی رادیو اصفهان و دانشگاه فارابی این شهر -که از سال 1350 شروع و تا سال 1357ادامه می‌یابد- از جمله تلاش‌های کسایی به شمار می‌‌رود.
در همین سال‌ها وی به همراه حسین تهرانی، مرتضی نی‌داود( نوازنده تار و ردیف دان و سازنده تصنیف معروف مرغ سحر)نشان لیاقت هنری از وزارت فرهنگ و هنر وقت را دریافت می‌کنند.
بعد انقلاب به دلیل فضای نه چندان مناسبی که برای موسیقی ایجاد می‌شود، وی آخرین برنامه رسمی خود را در رادیو ایران با همکاری جلیل شهناز و محمد رضا شجریان و جهانگیرملک اجرا می‌کند. در این سال و تا قبل از سال 61 آرشیو موسیقی رادیو اصفهان از بین می‌رود و کسایی هم از صداو سیما برکنار و حقوقش قطع می‌شود.
 در گذشت مادر (1361) از جمله اتقاقات غم انگیز زندگی استاد کسایی بود. سال بعد کسایی قطعه معروف «اشک نی» را می‌سازد و بعد از آن تا سال 1369 که سفری به کشورهای آلمان، انگلستان، فرانسه، هلند کرده و در چند برنامه رادیویی برنامه‌ای اجرا می‌کند، عملا کار خاصی صورت نمی‌دهد. در همین سال تندیس وی درگالری مفاخر هنری جهان لندن نصب می‌شود.
 باشرکت در جشنواره نی‌نوازان ( تالار اندیشه)(1370) فعالیت دوباره استاد کسایی رونق می‌گیرد و سه سال بعد(1374) صدا و سیما مستمری وی را برقرار می‌کند و درسال 1378 موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر در جامعه موسیقی می‌شود که هیئت دولت به وی اعطاء کرد. سال 1381 هم لوح چهره ماندگار موسیقی را از صداو سیمای دوره علی لاریجانی دریافت می‌کند.

استاد حسن کسایی در سال‌های پیری
کسایی در سال‌های دهه هفتاد(1375) به آمریکا و کانادا سفر کرده و در محافل مختلف شعر و موسیقی شرکت می‌جوید و درسال 1376 هم به همت محمد رضا لطفی انجمن دوستداران موسیقی ایرانی واشنگتن مجلس گرامیداشتی برای وی برپا می‌دارند.
سال 1381 محمد جوادکسایی( فرزند استاد) کتاب «از موسیقی تا سکوت» را که حاصل نیم قرن تلاش موسیقایی حسن کسایی است،‌ با مقدمه بیژن ترقی از سوی نشر نی به بازار کتاب عرضه می‌کند.
کسایی درکی ویژه از موسیقی سنتی ایران دارد و ذوقی تحسین برانگیز در ادبیات و شعر وخوشنویسی و حافظه‌ای حیرت انگیز در به خاطر سپردن نغمات واز آن مهمتر قدرت آفرینشگری و تحلیلی منحصر به فرد در واکاوی زوایای موسیقی ایران. همین امر سبب شده است تا ضبطی که وی از موسیقی ردیفی ایران( مرداد 1385) با سه تار وآواز و نی(تیر 86) انجام داده است از جهاتی منحصر به فرد باشد.
استاد کسایی پیش از این هم درباره موسیقی ردیفی اجرایی چند ساعته در رادیو اصفهان داشت که با سه تار و آ‌واز ظرایف و دقایق این موسیقی را بیان کرده بود.
 از کارهای اخیر کسایی می‌توان به آلبوم دختر گلفروش با تنظیم مهرداد یزدانی و آواز علی جهاندار و گفت‌وگوی نی و تار که حاصل همنوازی استاد با شهرام میرجلالی است اشاره کرد.
منبع: همشهری آنلاین
5757
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 220866

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
6 + 3 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 20
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بدون نام IR ۱۹:۱۸ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    66 2
    تسلیت به جامعه هنری بالاخص نی نوازان گرانبهای این مرز و بوم.
  • بدون نام IR ۱۹:۳۲ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    31 11
    من که اصلا ایشون رو نمیشناختم ولی خدا رحمتشون کنه
    • بدون نام IR ۱۱:۱۴ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
      12 1
      متاسفم که مفاخر مملکتو نمیشناسی
  • نی نواز IR ۲۰:۵۹ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    45 1
    استاد حسن کسایی از مفاخر موسیقی اصیل ایرانی بود او کسی بود که نی نوازی ایران رو به اعتلای جهانی و جایگاه واقعی رسوند روحش شاد و راهش پر رهرو باد
  • عباس IR ۲۱:۱۳ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    41 1
    به خانواده ایشان وبه جامعه هنری تسلیت میگم ..چشم صدا سیما روشن.حتی خبرفوت ایشان رو ذکر نکردند.الان فقط استاد جلیل شهناز آخرین یادگار موسیقی اصیل ایرانی باقی موندند
    • بهروز IR ۲۱:۴۵ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
      15 4
      گاهي وقت ندانسته قضاوت كردن خوب نيست بين دو نيمه فوتبال كه اخبار شبانگاهي شبكه خبر فوت ايشان را اعلام كرد
  • علي اكبر IR ۲۱:۱۶ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    37 1
    متاسفانه در مملكت ما كساني مانند استاد بعد از مرگ مورد تقدير قرار مي گيرند. خدا ايشان را رحمت كند .
  • بدون نام IR ۲۳:۲۱ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    26 0
    افسوس از نا مهربانی ها
  • بدون نام IR ۲۳:۵۰ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۵
    10 0
    درگذشت استاد مسلم نی را به تمام دوستداران این ساز و جامعه هنری تسلیت میگو یم.ای کاش قبل از مرگ استاد کسایی به پاس یک عمر زحمت در عرصه موسیقی از ایشان قدر دانی میشد.
  • نوا IR ۰۹:۳۰ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
    9 0
    از کسایی شد نیستان پر صدا از دم او یافت این برگ و نوا چقدر دردناک است دیدن داغ استاد.... تسلیت باد بر جامعه موسیقی بویژه نی نوازان ارجمند
  • آذردخت بوستانی شهربابک IR ۱۱:۰۳ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
    5 0
    پرنده گفت زمین جایگاه خوبی نیست وازمسیرنگاهت به آسمان پرزد......
  • مریم IR ۱۴:۳۳ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
    15 0
    متاسفانه در زمان حیات شون هیچکس نمیره مستندی از زندگی این بزرگان بسازه تا همه باهاشون آشنا بشن و افتخار کنن فقط از بازیگران و فوتبالیست ها مصاحبه میکنن که عملا چیزی نصیب مردم نمیشه. من متاسفم واقعا با این که اصفهانی هستم جز نام ایشون در زمان حیات شون چیزی نمیدونستم .به هر حال امیدوارم خداوند رحمتش کنه و روحش ارامش داشته باشه. شاید جای خالی این عزیز به این زودی ها پر نشه.
  • balabarz IR ۱۹:۰۱ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
    7 0
    هنوز خیلی مونده ما این استاد عزیزو بشناسیم خدا رحمتش کنه
  • بی نام IR ۲۱:۴۱ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
    3 0
    بشنو از نی چون حکایت میکند / از جدائیهای شکایت میکند / کز نیستان تا مرا ببریده اند / از نفیرم مرد و زن نالیده اند . / آتش این بانگ نای و نیست باد / هر که این آتش ندارد نیست باد . استاد عزیز ، طنین بانگ نای تو در گوش عالم چون زمزمهء جویبار های بهای همیشه گوشنواز خواهد ماند .
  • بدون نام IR ۲۳:۵۱ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۶
    3 0
    به نوبه ی خودمتسلیت خدمت بازماندگان وخانواده هنر را دارم خداروحش را غریق رحمت کنه
  • امیر IR ۰۰:۳۳ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۷
    7 0
    دردناکه یک هنرپیشه تلویزیون وسینما که یک بار بازی میکنه چندین بار قدردانی و نشونش میدن اما استاد کسایی با این همه اعتبار که با کاغذ و انگشت تنها هم صدای نی در میاورد و با بهترین اساتید موسیقی ایران همکاری داشته بعد از مرگش هم در تلویزیون 5 دقیقه براش وقت نمیذارن البته چیز جدیدی نیست فوتبال از همه چی مهمتره تو شهرمون گرگان بپرسی استاد بی نظیر تار ( استاد لطفی) کیه نمیدونن اما مسی بازیکن فوتبال رو میشناسن از کودک تا پیرمرد . واقعا متاسفم
  • بدون نام IR ۰۹:۰۰ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۷
    3 0
    كسائي خودشو شاگرد نايب اسداله ني زن ميدونست كه با تاسف هم ميگفت قبرش زير آسفالت خيابون فيض هست ولي اسمي از نايب اسداله ني زن تو گزارشتون نيست
  • حسن محمدجانی IR ۱۴:۳۵ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۷
    2 0
    من هم به نوبه خودم مرگ این استاد بزرگ رو به جامعه هنری ایران تسلیت عرض میکنم.روحش شاد ویادش گرامی باد
  • ابوالفضل IR ۱۹:۵۸ - ۱۳۹۱/۰۳/۲۹
    0 0
    کاشکی صاحب هنر را مردمان مرده دوست در زمان زنده بودن مرده می پنداشتند در گذشت بزرگ مرد تکرار نشدنی موسیقی حضرت استاد حسن کسایی تسلیت باد
  • حمید رضا A1 ۰۵:۳۱ - ۱۳۹۲/۰۳/۱۶
    0 0
    استاد کسایی دفتر ساز نی را بسته اند.قرنها باید سپری شود شاید فلک یک نابغه ای مثل ایشان رو دوباره تحویل جامعه بشری بده.من خودم نی نواز هستم و از دور دستی بر اتش دارم و خوب میدانم ملاحت و شیوایی و گوشنواز بودن صدای ساز استاد بی نظیر و منحصر به فرد بود. کشتی مرا ای روزگار از بیوفایی آتش زدی بر جانم از داغ جدایی ای کاشکی اخر غم هجران نبودی یا خود نبودی روز اول آشنایی یک دل مگر تا چند تاب درد دارد کی ساعتی جان یافت از محنت رهایی از بود من جز ناله و شیون نبینی این است معنای نوای بینوایی روحش شاد