بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم . اَلدُّعاء مُخُّ العِبادَه.
در نوبت قبل به عرضتان رسید که دعای ابوحمزه ثمالی از نظر تحلیل مسائل عقلی به نوبه خود یک دائرة المعارفی محسوب می‌شود. یعنی به صورت دقیق بررسی می‌کند که چه طور انسان گناه می‌کند. چنین که در نوبت‌های قبل به صورت دقیق تحلیل کرد که چه طور انسان در نماز حضور قلب ندارد . در نوبت قبل به نفس تَسویل و نفس مُسوّله رسیدیم . حالا روشن شدوقتی انسان به دام نفس افتاد، کم کم اسیر می‌شود. از آن به بعد نوبت به نفس اَمّاره است. نوبت به نفس امّاره بعد از نفس مُسوّله تلاش و کوشش می‌کند. انسان در طلیعه امر عاملاً عامداً گناه نمی‌کند. فریب می‌خورد، زشت را زیبا، زیبا را زشت، کم کم به دام می‌افتد. وقتی به دام افتاد، از آن به بعد عالماً، عامداً گناه می‌کند، چون اسیر است و هر دستوری که امیر بدهد او اطاعت می‌کند، که إنَّ النَّفسَ لَاَمّارَهٌ بِالسُّوء. (سوره یوسف / آیه 53 )
امام سجاد سلام الله علیه عرض می‌کند: 1- پروردگارا ! حالا که تبهکار به این دام افتاد، راه او چیست؟ کی او را امروز از خطر و انحراف می‌رهاند. 2- و در قیامت که روز داوری و دادگری است، کی او را از متخاصمان و متداعیان رهائی می‌بخشد؟ فردا قرآن طلبکار است، عترت طلبکار است، اسلام طلبکار است که چرا حقوق و احکام و حِکم ما را رعایت نکردی! فرد و جامعه طلبکارند که چرا حقوق ما را رعایت نکردی! اعضاء خانواده طلبکارند چرا حقوق داخلی را رعایت نکردی! همسایه‌ها و هموطنان و کشورهای مجاور طلبکارند که چرا حقوق همسایگی را رعایت نکردی! چون انسان هم نسبت به همسایه نزدیک، هم نسبت به همسایه دور مسئول است. امام سجاد عرض کرد که : کی فعلاً ما را می‌رهاند؟ کی فردا از دست طلبکاران نجات مان می‌دهد؟ هیچ راهی نیست. بنابراین ما مضطر واقعی هستیم. تو هم که وعده دادی مضطّرین را دریابی . فَالآنَ مِنْ عَذابِکَ مَنْ یَستَنْقِذُنِی وَ مِنْ أیدِی الخُصَمآءِ غَداً مَنْ یُخَلِّصُنِی.
آنگاه عرض کرد: خدایا ! کسی که الآن مرتّب دارد سقوط می‌کند، اگر بخواهد صعود کند یک ریسمانی می‌طلبد، یک حبل آویخته‌ای را طلب می‌کند. من به طناب کی متوسّل بشوم؟
"و بِحَبلِ مَنْ أتَّصِلُ إنْ أنتَ قَطَعتُ حَبلَکَ عَنّی . فَوا سُوأتا عَلی مَا أحْصی کِتابُکَ مِنْ عَمَلِی اَلَّذِی لُولا مَا أرجُوا مِنْ کَرَمِکَ وَ سِعَهِ رَحمَتِکَ وَ نَهیِکَ إیّایَ عَنِ القُنُوطِ لَقَنَطْتُ ."
نامه اعمال طوری است که هیچ چیزی را فروگذار نمی‌کند. انسان در قیامت می‌گوید به این که: مَا لِهذَا الکِتابْ لا یُغادِرُ صَغِیرَهً وَ لا کَبیرَهً إلا اَحصاها (سوره کهف / آیه 49 ). چیزی را فروگذار نکرده.
وجود مبارک امام سجاد سلام الله علیه حال چنین تبهکاری را در سحرهای ماه مبارک رمضان ترسیم می‌کند که آن تبهکار به خدا عرض کند: پروردگارا ! تمام ریز و درشت اعمال زشتم را مأموران تو تنظیم کردند هیچ راهی برای پرهیز از سقوط و نِیل به صعود نیست! و اگر تو دستور نداده بودی که ناامیدی ممنوع است، ممکن بود من ناامید بشوم . چون هیچ راهی نیست. و تو یک کسی هستی که بهترین مدعوّی. هیچ کس تو را نخواند که ناامید بشود! در حال اختیار هیچ کس تو را نخواند که طرفی نبندد. و من هم از همه جا بُریدم ، به تو پیوستم.
/62303
نظر شما