انتقاد نمایندگان بخش خصوصی از بورس ارز/از تشبیه به نسخه بدخط پزشکان تا عامل ایجاد نرخ سوم

پس از رونمایی از طرح بورس ارز توسط مقام مسوول وزارت امور اقتصادی و دارایی در نشست امروز هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران(اینجا) سیدحمید حسینی، عضو هیات رییسه اتاق تهران اولین سخنران بود که انتقاد از بورس ارز را آغاز کرد. او با بیان اینکه پیش از این طرح راه اندازی بورس ارز را مورد بررسی قرار داده است» گفت:«مقایسه گزارش آقای پاریزی معاون امور اقتصادی وزارت اقتصاد و دارایی از جزییات راه اندازی بورس ارز و آنچه که امروز آقای عظیمی ارائه کرد، نشان می دهد که نقاط مثبت این طرح کم رنگ شده است.» او ادامه داد:«در حال حاضر بسیاری از تولید کنندگان به دلیل عدم رسمیت نرخ دوم ارز و دشواری ها دسترسی به نرخ مرجع با مشکلات عدیده ای مواجه هستند. درحالی که راهکار این است که بانک مرکزی دست کم نرخ دوم را به رسمیت بشناسد.» حسینی البته نگرانی خود را از بازگشت پیمان سپاری های ارزی تحت لوای شکل گیری بورس ارز نیز اعلام کرد و گفت:«این طرح زمانی قابل دفاع خواهد بود که بانک مرکزی به سوی آزاد سازی نرخ ارز حرکت کند و به این ترتیب اعتبار بانک مرکزی را به آن بازگرداند.»

خزانه دار اتاق تهران در ادامه سخنانش این پرسش را خطاب به مدیرکل دفترتحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی مطرح کرد که مجریان این طرح با چه ابزاری قصد دارند، صادرکنندگان را برای معامله ارز صادراتی خود در این سیستم تشویق کنند؟ اوگفت:«با توجه به اینکه درسال های گذشته بحث های بسیاری درخصوص نحوه مدیریت ارز مطرح شده است، به نظر می رسد، این شیوه، مدیریت دولتی اقتصاد را تشدید می کند و ضرورت اجتناب از این رویکرد، رفع نقاط ضعف این طرح است.»

پس ازحسینی "مجید رضا حریری" دیدگاه خود را درباره راه اندازی بورس ارز بیان کرد و گفت:«آقای عظیمی در گزارش خود به این نکته اشاره کرد که تدوین کنندگان این طرح، جلساتی را با حضور صادرکنندگان برگزار کرده اند، سئوال اینجاست که صادرکنندگان شرکت کننده در این جلسات از میان افراد بوده است یا تشکل ها؟» پرسش دیگر حریری این بود که آیا اظهارنظر فعالان اقتصادی در این نشست،ممکن است تغییری در دستورالعمل اجرایی بورس ارز ایجاد کند؟ او در نهایت این موضوع را هم به چالش کشید که این طرح بنابرضرورت های گذار از شرایط تحریمی پی ریزی شده است یا برحسب نیازهای اقتصادی کشور.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران پس از طرح این پرسش ها گفت:« به نظرمی رسد، عرضه کننده اصلی ارز در بورس ارز،بانک مرکزی باشد. در این صورت،اگر بانک مرکزی ازچنین ظرفیتی برخورداراست، چرا اکنون وخارج از چارچوب بورس ، ارز مورد نیاز متقاضیان را تامین نمی کند.»

او ادامه داد:«صادرکنندگان، چندان راغب نیستند که دارایی خود را وارد سیستمی کنند که قیمت گذاری در آن توسط دولت صورت می گیرد. درعین حال، جز پیمان سپاری ارزی، ابزاردیگری برای ترغیب صادرکنندگان برای مشارکت در این بازار وجود ندارد و این بازگشت به سیاست هایی است که درسال های گذشته نقد شده است.»

" مهدی پورقاضی" نیزاز نماینده وزارت اقتصاد پرسید که به چه دلیل، بانک مرکزی ازسیاست تک نرخی شدن ارز که در دولت های گذشته نیز تجربه شده است، غفلت می کند؟

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با طرح پرسش های دیگر، قصد داشت بداند که آیا تجربه راه اندازی بورس ارز منحصر به ایران است یا در سایر کشور ها نیز به اجرا درآمده است.

او با اشاره به نرخ1226 تومانی ارز مرجع گفت:« بانک مرکزی نرخی را برای ارز مرجع تعیین کرده است که غیرمنطقی است والبته کسی نمی داند این نرخ چگونه محاسبه شده است.»پورقاضی ادامه داد:«بانک مرکزی قصد دارد، صادرکنندگان را مجبورکند که ارزحاصل ازصادرات را وارد بورس ارز کند، درحالی که صادرکنندگان هنوز نمی توانند ارز صادراتی خود را که به سیستم بانکی منتقل کرده اند حواله کنند.» او راه حل رفع کاستی های بازار ارز را تبعیت از مدل عرضه و تقاضا دانست.

حمیدرضا صالحی هم همانند دیگر همکاران خود در هیات نمایندگان اتاق تهران سخنان خود را به انتقاد از راه‌اندازی بورس ارز در کشور اختصاص داد و تعدیل نکردن نرخ ارز و اجرا نشدن برنامه چهارم را مبدا انحرافات ارزی دانست. صالحی با تاکید براین که با راه‌اندازی بورس ارز مشکلات حل نخواهد شد گفت: «یادم است که مسئولان می گفتن قیمت ارز 500 تومان است. ایا هنوز هم حرفشان همین است؟»

حمیدرضا صالحی با اشاره به این که اکنون نمی توان ارز را با دلار نفتی کنترل کرد از عظیمی سوال کرد که جایگزین طراحان برای دلار نفتی چیست. او افزود: «آیا می خواهید ریال را تقویت کنید؟ وقتی دلار نفتی نداریم چگونه این کار را انجام می دهید؟» این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران از این که هدفمندی یارانه ها و آثار آن در این طرح دیده نشده انتقاد کرد و گفت: «تقاضای ما این است که تمام مسئولانی که تصمیماتشان بر بازار ارز اثرگذار است در سیاستگذاری و تصمیم گیری برای این طرح مشارکت داشته باشند. با راه اندازی بورس ارز مشکل حل نخواهد شد همانگونه که برای نفت و پتروشیمی حل نشد.»

قانون برنامه چهارم را اجرا نکردیم
در ادامه این نشست، "محمد پارسا" رشته کلام را به دست گرفت دو گفت که در واکنش اعضای هیات نمایندگان به راهاندازی بورس ارز، نسخه قانون برنامه چهارم برای نحوه محاسبه نرخ ارز مغفول ماند. او براین عقیده است که گرفتاری امروز کشور درمورد مدیریت بازار ارز، ناشی از آن است که این قانون به اجرا در نیامد. اماپیشنهاد این عضو هیات نمایندگان این بود که بانک مرکزی نرخ ارز مرجع را به قیمت واقعی نزدیک کند وبه منظور حمایت از اقشار آسیب پذیر، برای تعدادی از کالاهای اساسی یارانه در نظر بگیرد. پارسا در بخش دیگری ازسخنانش با اشاره به اظهارات برخی از اعضای هیات نمایندگان که از احتمال سه نرخی شدن ارز پس از تاسیس بورس ارز سخن گفتند، گفت:« سه نرخی شدن ارز به تولیدضربه می زند.»

بورس ارز برای کسری بودجه دولت؟
محمدرضا بهرامن نیز در ادامه این گردهمایی، پرسش هایی را در رابطه با بورس ارز مطرح کرد. او با بیان اینکه کشف قیمت و ارزش پول ملی کشور از اهداف راه اندازی بورس ارز است، گفت: بانک مرکزی چگونه می تواند تضمین دهد که با بورس ارز نوسانات پول کنترل می شود؟ و اینکه بانک مرکزی قصد دارد چه پول هایی را از طریق این بازار بفروشد؟

عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران با طرح این سوال که مابه التفاوت ارز مرجع و غیررسمی قرار است کجا مصرف شود؟ افزود: این دل نگرانی وجود دارد که دولت با راه اندازی بورس ارز قصد دارد کسری بودجه خود را جبران کند.
او همچنین از اینکه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در ترسیم فلوچارت بورس ارز به بازی نگرفته اند اظهار گلایه کرد.
در این میان، اسدالله عسگراولادی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران و ایران با ارائه دلایلی، خواستار عدم راه‌اندازی بورس ارز باتوجه به شرایط فعلی کشور شد.