شانزدهمین نشست جنبش عدم تعهد با تدبیر و مدیریت مناسب ایران در عرصههای مختلف بویژه دیپلماسی عمومی برگزار گردید و این نهاد اثرگذار بینالمللی توانست با بازیافت قدرت سیاسی خود ضمن ورود به موضووعات جهانی، از جمله لزوم خلع سلاح هستهای و تحول بنیادین در ساختار سازمان ملل متحد بویژه رکن اصلی آن یعنی شورای امنیت (حذف حق وتو) و نیز حل و فصل منازعات منطقهای از جمله احقاق حقوق تاریخی مردم فلسطین (تشکیل هویت مستقل) و تلاش برای اعاده صلح در منطقه از طریق مساعی جمیله در بحران سوریه به دستاوردهای درخشان دست یابد.
گرچه حاشیهسازیهای رسانههای غربی و اسرائیلی برای تحتالشعاع قرار دادن این نشست به دلیل اظهارات متفاوت برخی سران نسبت به موضوعات مطروحه در اجلاس بویژه بحث سوریه در قالب جنگ روانی و سیاهنمایی همچنان ادامه دارد. با این وجود توافق حاصله در زمینههای مختلف و اهتمام جدی بر پیگیری مصوبات از طریق فعال نمودن دبیرخانه جنبش در تهران نشان میدهد که ایران مصمم به ارتقای پرستیژ این نهاد مهم بینالمللی و بکارگیری ظرفیتهای بالای آن برای حل و فصل بحرانهای منطقهای و توسعه صلح پایدار است.
بی شک با رشد همکاریهای بینالمللی و بحث جهانی شدن و منطقهگرایی، منافع دولتها نیز به عنوان بازیگران بینالمللی دچار تحول اساسی گردیده است. بطوری که این روند عرصه دیپلماسی را تبدیل به فعالیتی به مراتب پیچیدهتر هم کرده که شامل بازیگرانی بیشتر و متفاوتتر هم شده است. چراکه در این عرصه زمانی در کنار مذاکرات دولت به دولت شاهد پر رنگتر شدن نقش سازمانهای جهانی نظیر سازمان ملل متحد و نهادهای بینالمللی و غیردولتی نیز هستیم. از آنجا که دولتها تلاش میکنند بر رفتار دیگر بازیگران اثرگذار باشند در این مسیر نقش این سازمانها اعم از دولتی و غیردولتی در نیل به اهداف بسیار مهم محسوب میشود، این درحالیست که جنبش عدم تعهد دومین سازمان بینالمللی در عرصه جهانی است. اگر از این منظر هم به نشست شانزدهم آن در تهران نگاه کنیم میتوان گفت که قدرت نرم ایران با برگزاری این اجلاس در سطح جهانی و منطقهای ارتقا پیدا کرده است و همچنین با نشست تهران به عینه دیپلماسی جدید و چند جانبهای را شاهد بودیم که شاید از آن بتوان به عنوان دیپلماسی کنفرانسی هم یاد کرد. پیشنهادات مناسبی از سوی گروه نم برای حل مسائل منطقهای و جهانی مطرح شد که در رأس آن بحث حل و فصل مسالمتآمیز بحران پیچیده سوریه بود. طرحهایی نیز در این نشست از سوی مصر، عراق و ایران در ارتباط با سوریه قبل از برگزاری اجلاس مطرح بود که تمرکز سه طرح به رغم اختلافنظرها بر عدم مداخله خارجی و حل و فصل بحران از طریق رویههای دیپلماتیک بود.
به نظر میرسد که عزم ایران برای تغییر معادلات جهانی یعنی گرفتن ابتکار عمل از غرب از طریق فعالسازی جنبش در منازعات بینالمللی و منطقهای مورد توجه دیگر اعضای جنبش نیز قرار گرفته است. از این رو ایران باید ضمن پیگیری اهداف شانزدهمین نشست از طریق ایجاد مدیریت بحران ویژه با مشارکت تروئیکای جنبش برای خاتمه تنشهای موجود بویژه سوریه تلاش نماید. گرچه ایران بر سیاستهای قبلی خود یعنی حفظ ساختار نظام سوریه تکیه دارد با این وجود این به معنای نفی اصلاحات دامنهدار داخلی و مذاکرات چند جانبه طرفین منازعه در سوریه نیست. نکته پایانی که در این ارتباط میتوان گفت این است که در عرصه بینالملل روز به روز اختیارات بیشتری از سوی دولتها به سازمانهای بینالمللی واگذار میشود تا وظایفی که سابق در اختیار دولتهای ملی بود به سرانجام برساند. این حرف به این معناست که شرایط حاکمیت دولتها دچار تحول شده، در چنین شرایطی انتظار میرود جنبش عدم تعهد بتواند با مدیریت مشترک و همکاری دامنهدار اعضا کارایی و اثربخشی خود را در دنیای امروز نشان دهد.
/2727
نظر شما