کشتیرانی زمین‌گیر می‌شود

با اینکه برخی اخبار از زمین‌گیر شدن 240 کشتی دولتی ایران به دلیل نداشتن بیمه‌نامه‌های مورد قبول جهانی در آب‌های بین‌المللی حکایت دارد ولی مسئولان دولتی کشتیرانی این موضوع را رد می‌کنند و تأکید می‌کنند کشتی‌های ایرانی با استفاده از بیمه‌نامه‌های صادرشده از سوی شرکت‌های بیمه غیرانگلیسی و به راحتی در آب‌های بین‌المللی و بنادر کشورهای دیگر تردد دارند.

ماجرا این است که بدون داشتن بیمه‌نامه از سوی شرکت‌های عضو کلوپ‌های P&I، تردد در آب‌های بین‌المللی مجاز نیست و با فشار انگلیسی‌ها بیمه کردن کشتی‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی از دستور کار بیمه‌های عضو کلوپ‌های P&I خارج شده است.

بر این اساس کشتی‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که حدود 140 فروند کشتی و 100 فروند نفت‌کش است نمی‌توانند وارد بنادر شوند. این در حالی‌است که عمده واردات کشور از طریق کشتیرانی جمهوری اسلامی انجام می‌شود، البته این تحریم‌ها برای بخش دولتی است و در بخش خصوصی مشکلی وجود ندارد.

یک فعال واردات از این بیمه‌نامه‌‌ها به عنوان «آب برای زندگی» یاد می‌کند و می‌گوید: محدودیت در صدور بیمه‌نامه‌ها فعلاً در زمینه بیمه مسئولیت است و هنوز به بیمه بدنه نرسیده است.

او می‌افزاید: قدرت ردیابی این شرکت‌ها به قدری قوی است که حتی برخی ترفندها مثل «کشتی را به نام دیگری کردن» را هم به راحتی درمی‌یابند و نمی‌توان با اسم خصوصی‌سازی شرکت‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی را به کار گرفت.

این فعال بخش خصوصی از مذاکرات مقامات دولتی با برخی شرکت‌های بیمه چینی و روسی برای بر عهده گرفتن مسئولیت صدور بیمه‌نامه برای کشتیرانی جمهوری اسلامی خبر می‌دهد. اما درباره موفقیت‌ این گونه مذاکرات تردیدهای جدی وجود دارد.

مسعود دانشمند ـ عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران ـ با تأیید وجود مشکل در صدور بیمه‌نامه‌ها درباره مذاکره با کشورهای دیگر به ایسنا می‌گوید: این‌ها به هم وصل هستند. ریشه‌های این شرکت‌های بیمه عمدتاً انگلیسی و آمریکایی است که کشتی‌های دولتی ایران را نمی‌پذیرند و با این شرایط ورود این کشتی‌ها به بنادر کشورهای دیگر سخت می‌شود. برای اینکه بنادر مکلف هستند براساس مقررات عمومی دریانوردی کشتی‌هایی را که بیمه P&I نداشته باشند نپذیرند از سوی دیگر اگر شرکت‌های مثلاً چینی این کار را انجام بدهند، چون بیمه بالاسری آنها آمریکایی و انگلیسی است، آن بیمه چینی را از کلوپ خود اخراج می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: کشتی‌های دولتی ایران به بنادر کشورهای دیگر وارد نمی‌شوند. البته در داخل ما کشتی‌های خودمان را تحت هر شرایطی می‌پذیریم ولی مثلاً این کشتی‌ها به بندر هامبورگ یا بنادر کشور چین و هند نمی‌توانند بروند.

اما داجمر ـ مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ـ در این زمینه تأکید می‌کند: «کشتی‌ها تردد دارند و مشکلی نداریم؛ در این مورد فقط با انگلیسی‌ها با مشکل برخورد کردیم که آن هم از بیمه‌های کشورهای دیگر استفاده کردیم.»

در این میان البته برخی پیشنهاد می‌کنند با وجود اینکه بعضی بنادر این امر را نمی‌پذیرند اما کشتیرانی جمهوری اسلامی می‌تواند P&I اسلامی را بگیرد و کشتی‌هایش با آن تردد کنند اما این بیمه‌ها به قدری ضعیف هستند که نمی‌توانند سایر کشتی‌های کشتیرانی ایران را پوشش بدهند.

ورود دولت به این بخش هم یکی از راهکارهاست و افزایش سرمایه بیمه‌های دولتی هم با همین اهداف و اهداف مشابه دیگر انجام می‌شود. اما مسئله قبول شدن این بیمه‌نامه‌ها از سوی مجامع جهانی هنوز محل تردید است چرا که فقط بیمه‌نامه‌هایی که از سوی شرکت‌های خاص صادر شوند برای مراجع بین‌المللی قبل قبول است و معلوم نیست بیمه‌نامه‌های مسئول یا بیمه‌های دولتی ایران مورد قبول این مراجع قرار بگیرد و آن‌ها اجازه تردد با این بیمه‌نامه‌ها را صادر کنند یا خیر؟

به نظر می‌رسد اذعان بخش خصوصی به وجود محدودیت تردد کشتیرانی جمهوری اسلامی و انکار از سوی مسئولان دولتی باب جدیدی را در روزهای آتی در حوزه تحریم بیمه‌ها خواهد گشود.