رییس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت: خطر گوشی همراه و ماکروفر کمتر از پارازیت نیست

مریم صدرالادبایی-زهرا تالانی: همچنین دکلهای برق و مخابرات هم در فاصله کمی از افراد قرار دارند و بسیاری از پزشکان علت افزایش سردردهای میگرنی را وجود همین دکلها می دانند.آیا این موضوع صحت دارد و چقدر تشعشعات و انرژیهای خورشیدی می توانند سلامت انسان را به خطر اندازند؟ در این باره علی گورانی رییس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی تحقیقاتی را انجام داده است.
وی در کافه خبر با تاکید بر اینکه انرژیها به طور طبیعی وجود دارند می گوید: هنوز هیچ اسنادی وجود ندارد که نشان دهد چقدر پارازیت بر سلامتی تاثیر می گذارد اما قطعا خطرات گوشی تلفن همراه و ماکروفر کمتر از آن نیست.

سوال نخست این است که با وجود خطراتی که انرژیها برای ما دارند چرا هر روز استفاده از این انرژیها بیشتر می شود؟
در دنیای امروز امکانات و عمر محدود هستند برای همین باید از تمام منابع انرژی که در پیرامون ما وجود دارد استفاده کرد. یکی از این انرژیها امواج الکترو مغناطیس و انرژی اتمی هستند .خداوند ریزترین انرژیها را در دل اتم قرار داده که جزو پاکترین انرژیها هستند که دسترسی به آنها تقریبا آسان است و مولفه هایی برای ما دارد که برای همین در اسباب بازی تا پیشرفته ترین تکنولوژیها قابل استفاده هستند. البته خورشید، آب و باد هم انرژی دارند که هنوز در همه کشورها قابل استفاده نیستند. بنابراین ما با اتم زاده شدیم و نمی توانیم آن را نادیده بگیریم چون بیش از 99 درصد جهان هسته و انرژی هسته ای است و باید استفاده کنیم تا از دنیا عقب نمانیم. این انرژی در درمان و صنعت قابل استفاده است.
این تشعشات دو دسته هستند: یونیزان و غیریونیزان. عمده ترین پرتو یونیزان طبیعی که بیشترین آسیب را به انسان وارد می کند گاز رادیو اکتیو رادون است. این گاز که به طور طبیعی از دل زمین خارج و وارد هوا می شود و ما با تنفس هوای آلوده به گاز رادون در معرض خطرات این ماده رادیو اکتیو قرار می گیریم. بنا به گزارش سازمان بهداشت جهانی ، گاز رادون دومین عامل سرطان ریه بعد از سیگار است. لذا این سازمان برای کاهش خطرات این گاز به تدوین و طراحی پروژه بین المللی بهداشت گاز رادون مبادرت کرده و تمام کشورها موظفند در قالب این پروژه نسبت به کاهش خطرات آن اقدام کنند. عمده ترین پرتوی غیر یونیزان طبیعی که بیشترین آسیب را به انسان وارد می کند تشعشع پرتوهای ماورای بنفش خورشیدی به خصوص طیف A است. این مشکل در سراسر جهان آسیبهای بهداشتی و اقتصادی زیادی را به جوامع انسانی تحمیل می کند . به همین دلیل برای کاهش آسیب های ناشی از تشعشعات خورشیدی سازمان بهداشت جهانی پروژه ای را بنام intersun تعریف و تدوین کرده است .

عمده ترین پرتو گیری ارتباطات الکترونیکی مانند تلفن همراه هستند.آیا انرژی که از این وسایل به ما می رسد می تواند خطرناک باشد؟
تلفن همراه، فرستنده ماهوراره و رادیو و هرچیز بی سیم شامل این بخش می شود. باید توجه کرد که هر جا الکترون حرکت کند دو میدان الکتریکی و مغناطیسی ایجاد می شود. البته میزان انرژی این وسایل و مدت زمان قرار گرفتن در منبع باعث می شود تا انرژی که بدن ما می گیرد متفاوت باشد. همین ماکروفرها که امروز وسیله عادی در تمام خانواده ها شده بسیار پرفرکانس است وحدود 3 هزارمگاهرتز در ظرف مدت کوتاهی انرژی تولید می کند و خطرناک است. اما همانطور که گفتم اینکه چقدر استفاده کنیم و در چه فاصله ای قرار بگیریم میزان انرژی که به ما می دهد متفاوت است.

میزان انرژی که به بدن منتقل می شود از ماکروفر خطرناکتر است یا گوشی همراه؟
در طبیعت انرژی که گیرنده دریافت می کند از فرستنده خطرناک تر است. چون تمرکز انرژی در فرستنده بیشتر است. مثل یک ذره بین که انرژی را تمرکز می کند و سپس چوب یا هر چیز دیگری را آتش می زند. اما به هر حال تلفن همراه یک وسیله ارتباط الکترونیکی است که باید از آن استفاده کرد اما هوشمندانه باید استفاده کرد و محدودیتها را آموزش داد، چون استفاده از آن ضروری است. متاسفانه اشکال اصلی این است که ابتدا تکنولوژی وارد کشور می‌شود و تا سال‌ها بعد هم در مورد آن هیچ آموزشی ارایه نمی‌شود، لامپ‌های کم مصرف را وارد خانه کردیم اما هرگز نگفتیم مکانیزم این لامپ‌‌ها با لامپ‌های قدیمی‌ بسیار متفاوت است. مکانیزم تولید نور در لامپ‌های کم مصرف بسیار متفاوت است. در این گونه لامپ‌‌ها بخار جیوه وجود دارد و جیوه هم جزو عناصری است که نوروتوکسین محسوب می‌شود و برای سیستم عصبی سم است. لامپ‌های پر از بخار جیوه را وارد خانه ‌ها کردیم اما نگفتیم که این‌ها بمب جیوه است. در دنیا به این لامپ‌ها، لامپ‌های نشکن گفته می‌شود نه به این معنی که شکسته نمی‌شود، بلکه نباید شکسته شود چون جیوه موجود در آن با شکسته شدن، از طریق ریه جذب می‌شود و سیستم عصبی را درگیر و فلج می‌کند. در خانه‌‌ها، کوچه‌ها و خیابان‌‌ها شاهدیم که به راحتی لامپ‌های کم مصرف و فلوروسنت خرد و مانند زباله‌های دیگر حمل می‌شود در حالی که این لامپ‌ها باید با دستورالعمل ویژه جمع و امحاء شوند و خرده‌‌ها و خاک هایش نباید به هیچ وجه با جاروبرقی جمع شود. اگر لایه فلوروسنت این لامپ‌‌ها به خوبی مالیده نشده باشد نور ماوراء بنفش از آن ساطع می‌شود.
ورود این گونه ابزار‌ها به زندگی روزمره مردم در تمام دنیا با بسته‌های آموزشی آن انجام شد اما در ایران می‌بینیم این‌گونه نیست؛ به عنوان نمونه سال‌هاست تلفن همراه وارد زندگی ما شده اما هنوز فرهنگ استفاده از آن را به پیدا نکرده‌ایم.

بنابراین کسانی که از دکلهای مخابرات ترس دارند باید بدانند که تلفن همراهشان خطرناک تر است؟
دقیقا. تمام مراجع علمی هم این موضوع را قبول دارند. چون فاصله دکلهای برق از گوشی همراه بیشتر است. گوشی همراه بسیار آسیب زا است، برای همین در کشورهای اروپایی به عنوان وسیله اورژانسی از آن استفاده می کنند. در این کشورها استفاده از گوشی برای کودکان ممنوع است چون انرژی که از خود گوشی منتشر می شود در افراد بزرگسال 25 درصد محتویات مغز را متاثر می کند، در کودکان زیر 10 سال، 75 درصد و بالای 10 سال 50 درصد. بنابراین تاکید می کنم که وسایل گیرنده بسیار پرخطرتر هستند چون تمرکز انرژی آنها بیشتر است و به بدن انتقال می دهند.
بنابراین باید قانونمند استفاده شود و اصول بهداشتی رعایت شود. همچنین توجه کنید که در استفاده از این تشعشات، سازمان انرژی اتمی و سازمان بهداشت جهانی 3 اصل زمان، فاصله و حفظ را مطرح کردند. زمان یعنی تا جایی که می شود خود را در معرض تشعشات قرار نداد و مثلا از ماکروفر و سشوار در حد نیاز استفاده کرد و فاصله را هم رعایت کرد، چون اگرفاصله بیشتر باشد انرژی کمتر می رسد مثلا وقتی از فاصله دو متری به فاصله سه متری می روید، 9 برابر تاثیر انرژی کمتر می شود. همچنین باید برای تمام انرژی ها حفاظ ایجاد کرد که در کشور ما زیاد کار نشده است. در رادیولوژی ها ممکن است دیوارها را سرب کوبی کنند و این حفاظ است در زندگی عمومی هم باید این گونه باشد.

 حتما باید از منابع و تجهیزات فشار قوی فاصله داشت. این فاصله چقدر است؟
مردم در این زمینه باید به قانون برق که مصوب سال 47 است و هنوز هم اعتبار دارد مراجعه کنند که حریم ها مشخص است. حداقل فاصله 3 متر است که این فاصله با میزان ولتاژ باید تعیین شود.

شما به موضوع فاصله از این پرتوها اشاره کردید.بنابراین دیشهای ماهواره هم خطرناک هستند؟
هر وسیله ای که موج می دهد انرژی می دهد. دیشها انرژی فضا را می گیرند و چون مترکز می کنند همانطور که گفتم بسیار خطرناک هستند، بنابراین این دیشها متناسب با زمان و شرایط بدنی افراد تاثیرات خطرناکی بر روی افراد می گذارد.

بنابراین پارازیت های ماهواره ای هم خطرناک هستند؟
بله اما خیلی قوی تر از امواج و سیگنالهای اصلی نیستند. متاسفانه به صورت غیر کارشناسی و غیرعادی به این موضوع پرداخته شده است. همانطور که گفتم 85 درصد آسیب های مردم از پرتوها و انرژی های تشعشعی ناشی از منابع طبیعی مانند اشعه ماوراء بنفش خورشید است، 50 درصد آسیب های مردم از آن 15درصد باقی مانده نیز مربوط به کاربری های پزشکی (اشعه های تصویربرداری) است. بنابراین جزء خیلی کوچکی از درصد آسیب های تشعشعی برای سایر کاربری ها باقی می ماند که بخش خیلی کمی از آن به ارتباطات الکترونیکی ، سیگنال ها و آنتی سیگنال های ماهواره ای، مربوط می شود. بنابراین نباید مساله را بزرگ کرده و برای مردم اضطراب ایجاد کنیم؛ آسیب زایی پارازیت های ماهواره ای نسبت به دیگر امواج تشعشعی، کوچک است.

اما بسیاری از کاربران ما عنوان می کنند که پزشکان دلیل عمده افزایش سقط جنین و ناباروری را پارازیت عنوان می کنند؟
در این موضوع افراط و تفریط شده و گاها حتی عنوان می شود که این پارازیتها عامل سرطان هم هستند در حالیکه عوامل زیادی تاثیر دارد و یکی از موارد هم تشعشات است. تشعشات می تواند تلفن همراه، ماکروفر و هرچیز دیگری باشد و تنها پارازیت و ماهواره نیست. بنابراین ادعاهای مربوط به تاثیر پارازیت های ماهواره ای بر سلامتی انسان و بروز بیماری هایی مانند سرطان و یا سقط جنین استناد علمی ندارد. شدت انرژی آنتی سیگنال ها (پارازیت ها) بیشتر از سیگنال های (امواج) ماهواره ای نیست و به هرحال مردم به طور مرتب از ماهواره ها استفاده می کنند و تمام افراد چه افرادی که ماهواره دارند و چه کسانی که ندارند، این امواج را دریافت می کنند. عوامل زیادی در سقط جنین می تواند موثر باشد از جمله بهداشت محیط، بهداشت آب، مواد غذایی، عوامل فیزیولوژیکی، استرس و بیماری های زمینه ای که هرکدام می توانند در کنار هم این عارضه را تشدید کنند اما اینکه پارازیت در این زمینه موثر است را هیچ مرجع علمی تاکنون اثبات نکرده است. گفته شده پارازیت ها باعث سقط جنین می شود اما باید این سوال را پرسید که بر چه مستندات علمی این نظریه داده شده است؟ انرژی آنتی سیگنال ماهواره آنقدر پایین است که نمی تواند باعث سقط جنین شود بلکه برای سقط جنین گاهی چندین عامل در کنار هم می تواند آسیب رسان باشد. بنابراین این که گفته شده پارازیت ها باعث سقط جنین می شود باید گفت که هیچ مستندات این چنینی نداریم و بدون اثبات علمی و منابع علمی نمی توان اظهار نظر کرد و این صحبت ها گنده گویی و غیر علمی است.

در یک مقاله ای که چند وقت پیش منتشر شد عنوان شده بود که سوسکهای تهران در مناطقی که پارازیت بیشتر است کم شده است؟آیا این موضوع صحت دارد؟
دور از عقل نیست. اما همانطور که گفتم باید استناد علمی داشت. پارازیت ها مثل لیزر می مانند که در امور پزشکی استفاده می شود و خیلی آسیب زا هستند اما کسی به آن توجه نمی کند. البته یکی از شیوه های مبارزه با حشرات استفاده از امواج است و بستگی دارد چطور از انرژی ها استفاده کنیم.

آیا درست که خودکشی نهنگها هم مربوط به امواج سونار زیردریایی ها است؟
با امواج صوتی امکان تحریک شدن وجود دارد. با صدای موتور شما ممکن است متاثر شوید و این هم بدیهی است و انرژی می تواند خطرناک باشد.اما هنوز به طور دقیق نمی توان اظهار نظر کرد.

شما اشاره کردید که 85 درصد تشعشات را ما از طبیعت می گیریم. چطور می توانیم در مقابل این تشعشات مثل انرژی خورشید و ماورابنفش از خودمان محافظت کنیم؟
محیط زندگی انسان‌‌ها اقیانوسی است از تشعشات زندگی و این موضوع در دوره‌های مختلف حاکم بوده اما هم‌اکنون به دلیل افزایش استفاده از وسایل تکنولوژیک به طرز چشمگیری افزایش یافته‌است.
تحقیقات نشان می‌دهد میزان اورانیوم در خاک برخی مناطق کشور بسیار زیاد است؛ این در حالیست که اورانیوم در طول زمان به مواد مختلفی تبدیل می‌شود و یکی از این مواد، گاز رادون است.گاز رادون پس از سیگار‌، دومین عامل سرطان ریه است و این درحالیست که 55 درصد از تشعشات طبیعی در کشور ما را گاز رادون تشکیل می‌دهد. ایران جزو کشورهایی است که تشعشات بالایی از گاز رادون دارد و عمده آسیب‌های سلامتی در کشور ما از تشعشات طبیعی ایجاد و این تشعشات موجب بیش از 80 درصد آسیب‌‌ها می‌شود؛ البته تشعشات مصنوعی نیز در حال افزایش است اماسهم آن از ایجاد آسیب ‌ها 20 درصد است. به علت آنکه روی بحث تشعشات کار سازمان یافته‌ای انجام نگرفته، پرتوگیری در کشور ما بسیار بالا است. اشعه ماوراء بنفش خورشیدی طیف A به نسبت طیف C و B بیشترین خطر را دارد. در ایران سرطان پوست‌، شایع‌ترین و نخستین سرطان در بین آقایان و دومین سرطان در بین خانم‌هاست، همچنین علاوه بر آسیب‌های پوستی، پیر پوستی نیز در کشور ما رایج است؛ کاتاراکت یا آب مروارید نیز به طور گسترده در کشور وجود دارد. در شرایط فعلی باید آموزش‌های همگانی قانون‌گذاری‌‌ها و اعمال قوانین و مقررات در زمینه استفاده از تکنولوژی ‌ها جدی گرفته شود.

سال گذشته موضوع اشعه فرابنفش،از سوی وزارت بهداشت بسیار مطرح شد و سازمان هواشناسی اعلام کرد که مطرح شدن موضوع افزایش دروغین اشعه ماوراء بنفش (UV) برای این است که یا عینک‌های UV بالا را زیاد وارد کرده‌اند یا می‌خواهند کرم‌های ضدآفتاب را به فروش برسانند. چرا سال قبل وزارت بهداشت هر روز هشدار می داد و امسال این موضوع تکرار نشد. آیا خطر آن از بین رفته است یا داستان چیز دیگری است؟
مطابق آمارهای موجود در کشور ما سرطان پوست در آقایان اولین و در خانم ها دومین سرطان شایع است. همچنین پیر پوستی زود رس و سایر آسیب های پوستی ازجمله مشکلات بهداشتی کشور است که سالیانه مقادیر قابل توجهی هزینه های درمانی را به مردم تحمیل می کند.
ضمنا" کاتاراکت یا آب مروارید نیز از جمله بیماری های شایع در کشور است که بیش از 70 درصد علل مشکلات اشاره شده ناشی از پرتوگیری از نور خورشید است که با اقدامات پیشگیرانه بسیار ساده ای می توان این مشکلات را کاهش داد.
خطر اشعه ماورابنفش همیشه بوده و اینکه سال قبل اینقدر بر روی آن بحث شد به دلیل اعلام شاخص های آن از سوی دانشگاه تهران است. میزان اشعه ماوراءبنفش را وزارت بهداشت نمی گوید بلکه دستگاههای اندازه گیری و سایتهایی که به همین منظور راه اندازی شده اند، مشخص می کنند. بنابراین نمی توان منکر این قضیه شد که حجم بیماریهای پوستی در کشور زیاد شده و بیش از 70 درصدی این آسیبها ناشی از اشعه ماوراءبنفش است. اشعه های ماورا بنفش خطرات زیادی از جمله سرطان های پوست را سبب می شود. بنابراین مردم باید از تماس با این اشعه ها چه کوتاه مدت و چه بلند مدت، اجتناب کنند. بنابراین این اشعه هنوز هم خطرناک است و وزارت بهداشت هنوز هم هشدارهای خود را می دهد. البته شاید مانند گذشته رسانه ها به این موضوع توجه نداشتند.
45232