آنچه معارضان سوری خارج از کشور دنبال می‌کنند و به موجب آن این روزها نشست‌هایی در دوحه داشته اند هماهنگ با طرحی است که آمریکایی‌ها آن را هدایت می کنند و عمدتا تاکید بر یک طرح منسجم تر و قوی‌تری است برای مقابله جدی تر با نظام موجود در سوریه و از طرفی در مواجهه با گروه‌های تندروی اسلام‌گرا تحت عنوان جهادگران سلفی، در واقع هدف آن ها مبارزه همزمان در دو جبهه است. ولی به نظر می رسد در سوریه راه‌حل نظامی خیلی موثر نیست و راه به جایی نمی‌برد. جایگزین آن طرح سیاسی کاملی است که بتواند هم نظر مخالفین را تامین کند و هم نظر دولت را در نتیجه دولتی با حضور همه سلایق شکل بگیرد. این موضوع می تواند تنها از خلال نشست و گفتوگو برای تشکیل یک دولت وحدت ملی شکل گیرد و عملا وارد یک دوره انتقالی شود که بعد از آن روند به سمت برگزاری انتخاباتی بروند که مردم سوریه مستقیما نظرخودشان را از طریق صندوق‌های رای نسبت به مدیریت سیاسی آینده جامعه سوریه ابراز و اعلام کنند.
این طرحی است که ایران دنبال می‌کند و معتقد است به هر حال نظر مردم باید در این مسیر حاکم شود نه این که یک جریان خارجی از طریق فشار روند سوریه را به سمتی ببرد که نه تنها نقش مردم در آن دیده نمی‌شود بلکه با اعمال فشار خارجی اقدام به جابجایی حکومت مرکزی کندکه از مشروعیت حقوقی برخورداراست.
در همین چارچوب آقای اخضر ابراهیمی نیز تلاش‌هایی را انجام می‌دهد وبا گروه‌های معارض تماس‌هایی را برقرار می‌کند که اعتقاد دارد اینها باید قبل از هر تحولی روند گفتوگو با دولت سوریه را دنبال کنند. روس‌ها هم با ارتباطی که با گروه‌های مختلف معارضه برقرار کرده اند اخیرا تلاش دارند که همین طرح را جلو ببرند. در واقع آنچه که مدنظر روسیه است فعال کردن توافق‌نامه ژنو است که در آن توافق‌نامه کلیه طرف‌های مهم بین‌المللی و منطقه‌ای به این جمع‌بندی رسیدند، باید راهکارهای سیاسی مدنظر قرار بگیرد و در راس همه آنها نشست گروه‌های مخالف و موافق با همدیگر یعنی طرفداران دولت و مخالفین دولت بدون پرداختن به موضوع رهبری فعلی سوریه یعنی بدون پرداختن به بحث بشاراسد این طرح را جلو ببرند و مسیر به سمتی برود که نهایتا مردم در آن تصمیم‌گیرنده باشند.
در زمینه عملیات‌های نظامی داخل سوریه باید گفت صحنه میدانی به طور مرتب تغییر می‌کند البته امروز شرایط امنیتی در داخل سوریه سخت‌تر شده است درگیری‌ها به داخل دمشق مجددا بازگشته و تعداد تلفات از دو طرف و از مردم هم افزایش پیدا کرده است، خروج برخی از پناهندگان سوری به کشورهای همسایه هم روند رو به افزایش را نشان می‌دهد که اینها نشانه‌های خوبی نیست؛ اما باید گفت که هیچ طرحی هم به جز طرح توافق‌نامه ژنو وجود ندارد. آنچه که امروز در صحنه مخالفین خارج و طرفداران تهاجم نظامی دیده می‌شود بروز اختلافات جدی است که در بین آنها دیده می شود و هر روز دامنه آن گسترش می یابد علاوه بر انفکاک و انشقاقی که ما در صفوف معارضان می‌بینیم این گروه‌ها هیچ برنامه‌ای را نیز برای آینده سوریه ندارند و به نقل از خودشان بیشتر در پی این هستند که پست‌های آینده را در یک فضای مجازی و توام با یک نوع توهم بین خود تقسیم کنند.
بنابراین به نظر می‌رسد که به لحاظ میدانی گرچه ممکن است شرایط مقداری سخت‌تر شده باشد ولی همچنان ابتکار عمل در خیلی از موارد در اختیار ارتش و نیروهای امنیتی است. اما به لحاظ سیاسی با توجه به فشارهایی که از بیرون وارد می‌سازند گرچه فضای سنگینی را علیه دولت سوریه فراهم می آورد ولی به دلیل مشکلاتی که بین خود مخالفان وجود دارد تقریبا بی اثر است . البته این بدان معنا نیست که بشاراسد از به کارگیری برگه‌هایی که در اختیار دارد غافل بماند بلکه احیانا از آن ها خوب استفاده می‌کند.
صحنه سوریه صحنه بسیار پیچیده‌ای است و وجود متغیرهای داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی مختلف نیز به این پیچیدگی صحنه می افزاید. برگه‌هایی که هم اسد و هم مخالفین ایشان به کار می‌گیرند با توجه به شرایط جدید و نوع متغیرها شکل می‌گیرد و بستگی به صحنه میدانی داخلی و سیاسی منطقه ای دارد . این متغیرها فضای جدید را ایجاد می‌کنند واحیانا فضای گذشته را تغییر می دهند.
منبع: روزنامه مردم سالاری مورخ 22/8/91
نظر شما