لاریجانی: سنتهای حوزوی در دانشگاه‌ها تقویت شود

در ادامه گزیده ای از سخنان علی لاریجانی در مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم به نقل از مهر می آید:

• روند رو به رشد مراکز علمی و آموزش عالی مثبت است. اگر نیروهای انسانی متخصص بر مبنای برنامه‌ریزی صحیح در این مراکز پرورش یابند توان ملی کشور بالا می‌رود اما برنامه ریزی‌های آموزشی متناسب با نیازها صورت نگرفته است. باید میان نظام آموزشی و نیازهای جامعه تناسب برقرار باشد تا دانشجویان دغدغه یافتن شغل نداشته باشند. اگر طرح نقشه جامع علمی محقق شود بسیاری از مشکلات آموزشی کشور حل می‌شود.

محوری‌شدن پژوهش‌ها به خوبی انجام نشده است

• سیاست‌های کلی نظام در اصل 44 لایحه‌ای را تصویب کرد که مسائل کشور به وضع طبیعی برگردد اگرچه در مقام اجرا چنان نشد که منجر به رقابت بیشتر شود. این مشکلات باید ریشه یابی شود تا توازن میان نیازها و بخش‌های آموزشی ایجاد شود و زمینه‌های رشد واقعی کشور فراهم شود.
• در سال‌های گذشته بودجه پژوهش در کشور رشد قابل توجهی داشته اما فعالیت‌ها برای محوری شدن پژوهش مفید نیست.
• یکی از ویژگی‌های مبنایی حوزه‌های علمیه، آموزش اجتهادی است. البته این رویکرد در دانشگاه‌ها به شدت حوزه نیست بنابراین کسانی که از حوزه به دانشگاه می‌روند از نظر علمی بسیار برجسته‌تر معرفی می‌شوند.

اقتباس دانشگاه‌ها از حوزه‌های علمیه

• روش تحقیق در حوزه‌های علمیه به گونه‌ای است که فرد ممهز به علوم مختلف می‌شود به خاطر اینکه در حوزه‌های علمیه تلاش می‌شود که منظومه فطری عالمان و دانشمندان درج شود اما در دانشگاه‌ها به پاس کردن واحدها می‌گذرد. از این رو این نکته در حوزه‌های علمیه باید قابل اقتباس باشد و در دانشگاه‌ها نیز سنت‌های حوزوی تقویت شود. بر این اساس باید در روش دروس و تحصیلات در رشته‌های دانشگاهی تغییراتی ایجاد شود و اقتباسی از روش‌های حوزه‌های علمیه صورت گیرد.
•  روابط استاد و طلبه را یکی دیگر از ویژگیهای تحصیل در حوزه‌های علمیه است. این رابطه بسیار عمیق است و استادان حوزه برای طلبه‌ها وقت بسیاری می‌گذارند که در دانشگاه‌ها عمدتا چنین نیست و گاهی فاصله زیادی میان استاد و دانشجو ایجاد می‌شود. این امر مطلوب نیست.
• ویژگی‌هایی که از نظر معنوی در حوزه‌های علمیه وجود دارد ساده نیست و از نظر تسری دادن و عرصه و ساحت این سیستم باید تلاش‌های زیادی برای تامین آن به کار برد.
• در حوزه دانشگاهی در سال‌های اخیر توجه زیادی به رشد مقالات و پژوهش‌ها شده است اما باید توجه کرد که اگر بخواهیم در مرزهای دانش حرکت کنیم باید به پژوهش به عنوان یک منبع درآمد نگاه نشود، بلکه باید به نیازهای کشور و به ارجاعات آنها توجه شود و قدرت مقالات را نشان دهد. اگر موضوع پژوهش متناسب با نیازها باشد هم قدرت علمی کشور را نشان می‌دهد و هم نیازهای جامعه را حل می‌کند.

تلفیق سنت‌های گذشته و دستاوردهای روز

• این وحی منزل نیست که سیستمی با سیستم موضوعه یا متعارف را ایستا در نظر گیریم و تغییرات را در آن لحاظ نکنیم که غربی‌ها هم خود را متسلب در یک روش نکردند.
• در علوم انسانی نباید فقط در یک سیستم متسلب شویم. اگر به نظام‌های مختلف برسیم می‌توانیم دستاوردهای بشیریت را ارتقا دهیم و باید در این مسیر دانشجویان و دانشگاهیان را سهیم کرده و با کمک آنها سیستم‌های نوینی را تاسیس کنیم.
• امیدواریم مسیر تحولات علمی و پژوهشی با نگاهی نقادانه، علمی و بازگشت به سنت‌های گذشته باشد و تلفیق درستی از سنت‌های حوزوی گذشته و دستاوردهای روز صورت گیرد که این تلفیق می‌تواند جان تازه‌ای به سیستم آموزشی و علمی کشور بدمد.

/2727