محمد حسین نجاتی: آلودگی هوا در کلانشهر های بزرگ دنیا طی 50 سال اخیر حوادث مرگباری را رقم زده است.شهر های بزرگی همچون لندن در انگلیس، لوس آنجلس در آمریکا، توکیو در ژاپن بوپال در هند و مکزیکوسیتی در کشور مکزیک در نیم قرن شاهد بیشترین تلفات آلودگی بودند. البته این کشور ها طی 20 سال گذشته با توسعه حمل و نقل عمومی ، بالا بردن بردن کیفیت سوخت و اتومبیل های شخصی و خارج کردن کارخانه های صنعتی از شهر های بزرگ توانستند آلودگی هوای شهر های خود را کنترل کنند.
هوا یکی از پنج عنصر ضروری (هوا، آب ، غذا ،گرما ، نور) برای ادامه حیات انسان است . هر فرد روزانه نزدیک به 22000 بار تنفس می کند و تقریبا به 15 کیلوگرم هوا در روز نیاز دارد.معمولا انسان می تواند به مدت 5 هفته بدون غذا و مدت 5 روز بدون آب زنده بماند . اما نمی تواند بدون هوا حتی 5 دقیقه زنده بماند. اگر چه هوا در سطح زمین به فراوانی موجود و قابل دسترس است.اما حاوی مقادیر زیادی ناخالصی است.
تمام ناخالصی هائی که در هوای استنشاق شده وجود دارد به سلامت انسان آسیب نمی رساند و این بستگی به چند عامل دارد از جمله نوع ناخالصی و درصد آن در هوا .
در ایران اگرچه تا کنون هیچ آمار رسمی در رابطه با میزان تلفات آلودگی هوا در کلانشهر هایی مانند تهران، مشهد و اصفهان اعلام نشده است اما تجربه کلانشهر های بزرگ دنیا نشان می دهد، آلودگی هوا می تواند منجر به تلفات جانی زیادی برای شهروندان کلانشهرها باشد.
مرگ 4 هزار نفر در سال 1952 در لندن
از 5 تا 9 دسامبر سال 1952 یک توده هوای پرفشار موجب بروز وارونگی دما و مه بر فراز شهر لندن گردید.بعلت وارونگی حرارتی در سطح پائین ، سکون هوا ،دود و دی اکسید گوگرد 4000 نفر از مردم جان خود را از دست دادند و چندین نفر بعلت ابتلا به بیماریهای تنفسی بستری شدند.به طور مشابه در ژانویه سال 1956 و دسامبر سال 1962 پیشامد های ناگوار آلودگی هوا در لندن اتفاق افتاد و صدها نفر از مردم جان خود را ازدست دادند.
مرگ 2 هزار نفر در لوس آنجلس در دهه 70
شهر لوس انجلس بر روی یک دشت در ساحل رودخانه در قسمت جنوبی ایالت کالیفرنیا قرار گرفته است. ارتفاع زمین به تدریج از خط ساحلی به طرف کوههای شرقی افزایش می یابد به طوریکه در فاصله 50 کیلومتری دارای ارتفاع 600 متر است. گازهای زیان آور که از هزاران دستگاه اتومبیل آزاد شده اند بعلت هوای پایدار در اتمسفر محبوس شدند. پدیده وارونگی حرارتی غلطت گازهای خروجی اتومبیل را در هوا افزایش داد که در نهایت منجربه تشکیل مه دود فتوشیمیائی و پراکسی استیل نیترات(PAN) گردید که باعث کاهش میزان دید ، تحریک و سوزش چشمها و صدمه به گیاهان گردید. آمار ها نشان می دهد این شهر در اوایل دهه 70 میلادی در یعنی 40 سال پیش بیش از 2 هزار نفر به علت آلودگی هوا در این شهر جان خود را از دست دادند.
مشکلات ننفسی در توکیو و بیماری 6 هزار شهروند
در بامداد هجدهم ژوئن سال 1970 مه غلیظی که بر فراز شهر توکیو تشکیل شده بود منجر به افزایش مقدار اکسیدان های اتمسفر شد.در اثر این پدیده 6000 نفر از مردم دچار سوزش چشم ،زخم گلو و مشکلات تنفسی شدند. اکسیدان فتو شیمیائی با دی اکسید گوگرد واکنش داده که باعث تشکیل مه اسیدی شده که سبب تحریک و سوزش چشم شد.
آلودگی صنعتی در بوپال هند و مرگ دو هزار و پانصد شهروند
در بامداد روز سوم دسامبر سال 1984 ، 30 تن گاز سمی ایزوسیانات از تانک ذخیره بعلت نقص سیستم به اتمسفر آزاد شده بود. بیش از 2500 مورد مرگ اتفاق افتاد و یک صد هزار نفر از مردم بشدت دچار سرفه ، تورم ملتحمه ، مشکلات تنفسی و نارسائی قلبی شد.
45237
نظر شما