سید صادق روحانی: در طول تاریخ 34 ساله انقلاب اسلامی موضوع مذاکره با آمریکا یا رابطه با آمریکا هر از گاهی مطرح بوده است. رابطه ای که با اشغال سفارت این کشور در تهران قطع شد و در این سال‌ها همواره بخشی از انرژی دیپلماتیک کشور مصروف آن شده است.
در ماه های اخیر و به خصوص با شدت گرفتن تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان یک بار دیگر مسئله مذاکره با ایران مطرح است. مذاکره‌ای که شاید بتواند گره کور سیاست خارجی دولت اوباما و گره اقتصاد ایران را که به واسطه تحریمها بر آن تحمیل شده است را تا حدی باز کند. اما باید دید که این مذاکرات بیشتر به سود کدام طرف است؟
یک نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که از زمان روی کار آمدن دولت باراک اوباما فارغ از بحث تحریمها تمایل برای برقراری مذاکره با ایران وجود داشته و این موضوع به یک گره اصلی در توفیق این دولت در زمینه سیاست خارجی بدل گشته است. در این معنی شاید وضع تحریمها علیه ایران را بشود در همین چهارچوب و برای راضی کردن دولت ایران برای نشستن پشت میز مذاکره تفسیر کرد.
موضع ایران در چندماه اخیر موضعی اصولی بوده است. به این معنا که به رغم اینکه امکان مذاکره دو طرفه را نفی نکرده است این موضوع را منوط به شرایط عادلانه و بر پایه احترام متقابل و دو طرفه کرده است. شاید سخنان محمد جواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه را بتوان به عنوان مثالی درباره موضع ایران در این رابطه مطرح کرد. لاریجانی، معتقد است که ایالات متحده آمریکا با اعمال فشار بر تهران تلاش می‌کند یک "دیکتاتوری سکولار با نمای دموکراسی" را در ایران مستقر کند. وی می‌گوید: «الان فصل ایستادگی در مقابل آمریکا است، نه فصل کوتاه آمدن». لاریجانی با این جمله به پیشنهادهای اخیر در مورد گفت‌وگوی مستقیم تهران و واشنگتن واکنش نشان داده است.
وی که ماه پیش در جمع دانشجویان سخن می‌گفت ابراز داشت: استراتژی جمهوری اسلامی استراتژی مقابله و ایستادگی در برابر آمریکا است. در تاکتیک حالا اینکه صحبت [مذاکره مستقیم] بکنند یا نکنند، مسئولین امر می‌توانند به تناسب وضعیت، مسئله‌ای را که به نفع است اتخاذ کنند و هر چیزی که منافع ملی ما را داشته باشد پیش ببرند.
رئیس ستاد حقوق بشر قوه‌ی قضائیه طراحی متدهای درست مقابله داهیانه و باطل‌کردن توطئه‌های وسیع علیه ایران را استراتژی درست در شرایط کنونی می‌داند. وی در سخنان خود همچنین عنوان کرد: هر جا ده درصد دموکراسی باشد مردم به اسلام رأی می‌دهند و آمریکا این را نمی‌خواهد.(ایــنـــجـــا)
در طرف دیگر به نظر می‌رسد دولت اوباما که سخت ترین تحریمها را علیه ایران به اجرا در‌آورده است، بیش از هر زمان دیگری آماده گفت وگو با ایران است. بهانه این گفت و گوها هم مسئله افغانستان و خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است. چنانچه در حاشیه سفر اخیر سعید جلیلی به کابل شایعات زیادی در این باره منتشر شد که از سوی مقامات ایرانی تکذیب شد. (ایــنــجــا)
محافل سیاسی داخلی آمریکا هم در موقعیت‌های گوناگون به این اشتیاق دولت اوباما اشاره کرده‌اند. آخرین نمونه آن اظهارات جیمز دوبینز مشاور روسای جمهور پیشین آمریکاست. دوبینز که مشاور بیل کلینتون و جورج بوش در امور بین الملل بوده است گفتگوی مستقیم برای کاهش تنش ها میان تهران و واشنگتن را ضروری خواند و گفت: باراک اوباما آماده مذاکره برای به رسمیت شناختن حقوق هسته ای ایران است.
وی در گفت وگو با ایرنا ضمن تشریح دیدگاه هایش درباره روند گفتگوهای گام به گام ایران و آمریکا و مساله تحریم های یکجانبه غرب علیه برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی به سخنان باراک اوباما مبنی بر ˈوجود راهی برای برخورداری تهان از انرژی هسته ای صلح آمیزˈ اشاره کرد و گفت: اوباما با این صحبت نشان داد که آماده مذاکره برای اعتراف به حقوق هسته ای جمهوری اسلامی است.
دوبینز که سال های طولانی سمت معاونت وزارت خارجه آمریکا را نیز بر عهده داشته است، تصریح کرد: فکر می کنم دولت آمریکا حق غنی سازی ایران را زمانی رسما و بطور صریح و علنی به رسمیت بشناسد، که یک توافق جامع میان دو کشور بر سر مسایل مورد اختلاف شکل گیرد.
وی با تاکید بر اهمیت مساله غنی سازی در گفتگوها افزود: پذیرش حق غنی سازی ایران بدون شک بخشی از یک توافق نهایی خواهد بود.
دوبینز که جزء نویسندگان نامه ماه گذشته به باراک اوباما برای درخواست گفتگوی جدی میان آمریکا و ایران است، نگارش این نامه را در این مقطع بسیار حیاتی و با اهمیت دانست و گفت: وضعیت در منطقه خطرناک بوده و ما تلاش کردیم با این کار از میزان این خطر بکاهیم. پیشرفت در مسیر گفت و گوهای دوجانبه میان ما و ایران برای کاستن از میزان تنش ها بسیار اهمیت داشته و می تواند مانع یک درگیری نظامی شود.
دوبینز که اکنون ریاست مرکز امنیت بین المللی و سیاست دفاعی اندیشکده راند در واشنگتن دی سی را بر عهده دارد همچنین از دیدگاه خود برنامه گفتگوهای میان جمهوری اسلامی و آمریکا برای رسیدن به یک توافق نهایی را تشریح کرد و گفت: به نظر من در گام نخست، واشنگتن باید بخشی از تحریم های علیه تهران را تعلیق کند و ایران نیز به این اقدام آمریکا با توقف غنی سازی سطح بالا، مبادله اورانیوم با خلوص زیاد و همچنین تعلیق غنی سازی در فردو پاسخ دهد.
این دیپلمات آمریکایی افزود: این موارد البته گام های نخست به سوی یک توافق جامع خواهد بود که در چارچوب آن همه تحریم ها برداشته شده و روابط جامعه بین المللی با ایران عادی خواهد شد.
29219
نظر شما