از قیصر تا سلطان ؛ قهرمان و پارادوکس های خشونت پروری

خشونت به معنایی که در جامعه ما مصطلح است ومعمولا بایک تصویر ذهنی از یک دعوای خیابانی به ذهن می آید ،ابعاد گسترده ای دارد.
در جامعه ما خشونت گرچه مزموم شمرده می شود اما برخی از تاییدات اجتماعی وجود آنرا ناگزیر کرده و تشدید می کند.به عنوان مثال بسیاری از کسانی که فرزند پسر دارند می کوشند او را به اصطلاح طوری بار بیاورند که بتواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد و در این راه نا خودآگاه کودک را خشن تر بارآورده و با تاییدات خانوادگی به او می آموزند که در مقابل زور زور اعمال کند.
این روش تربیتی که اتفاقا در بین اقشار تحصیل کرده هم دیده می شود پاسخی ناگزیر از نگرانی هایی است که جامعه آینده در ذهن والدین ترسیم کرده است.
وجود بی قانونی و پایبند نبودن گروههای مرجع به قانون در طول تاریخ اجتماعی ما ،افراد جامعه را به این عقیده متمایل کرده است که شخص باید خودش از حق خودش دفاع کند.
در سینمای ایران یکی از فیلمهای شاخص سینمای پیش از انقلاب "قیصر" است . که در بعد از انقلاب هم در فیلمهایی مانند" سلطان "باز تولید شده است.
شخصیتهای این فیلمها قهرمان تلقی می شوند و بسیاری از منتقدین و روشنفکران نیز بر سر موج نو بودن و سرآمد بودن چنین آثاری توافق دارند.
انگیزه قهرمانان این فیلمها درست بیانگر نقطه اصلی شروع خشونت ورزی در جامعه ماست و آن نگرانی از نارسایی قانون در بازستاندن ظلمیست که به فردی رفته است.
این نگرانی باعث نوعی عدم تعادل روحی می شود که با عوامل محیطی مانند گرانی مشکلات خانوادگی آلودگی صوتی و......تشدید شده و باعث بروز رفتار توام با خشونت می شود.
به عنوان مثال در هنگام تصادف دو اتومبیل بسیاری سعی می کنند با کتک کاری حقی را باز ستانند که گمان می کنند قانون در باز ستاندن آن نارساست.گرچه در این مورد خاص اشتباه فکر می کنند اما انگیزه های روانی افراد در لحظه همانطور عمل می کند که روح خشونت از آنها می خواهد.
اما نکته اصلی در این مسئله ، تاییدات محیطی است که نه تنها خشونت را محکوم نکرده بلکه با ماشالله و ایوالله گفتن آنرا تایید می کند.این موضوع در خانواده ها ، محلات و حتی رسانه های جمعی دیده می شود.
پس مانده های فرهنگ لوطی گری وجاهل مابی در برخی مناطق شهری که در پیوند با پدیدهای دیگر چون قاچاق مواد مخدر و استفاده از مواد مخدر صنعتی به پدیده های خاص آسیب شناسانه تبدیل شده اند، توسط گروهایی از نوجوانان و جوانان تایید شده و باعث ایجاد گروه های محلی جرم و جنایت می شود که با اسامی بی محتوایی مثل یاکوزا ،پنجه آهنین و غیره هر از گاهی در رسانه ها معرفی شده و گاهی اعضای آن با خفت دور شهر گردانده می شوند بدون آنکه عوامل پیدایی تاییدات خشونت در روان و سنخ آنان شناسایی شود.
گرچه در بررسی پدیده خشونت ،فرهنگ قهرمان سازی فرد خشن و تاییدات اجتماعی در فرهنگ ما یکی از عوامل مهم است اما طبیعتا تمام ماجرا نیست . البته با اعتماد سازی مجریان قانون و افزایش رفاه و اشتغال در جامعه می توان خشونت های رفتاری را مهار کرد اما هیچ گاه در کوتاه مدت نمی توان عوامل تایید خشونت در یک فرهنگ را حذف کرد.
45301