زهرا خدایی:
اوضاع در شبه جزیرۀ کره همچنان پرتنش است. آخرین اقدام پیونگ یانگ طبق اعلام رسانه‌ها، استقرار دومین موشک میان‌برد و همچنین درخواست برای تخلیۀ سفارتخانه‌های آلمان، انگلستان، روسیه و چند کشور دیگر به دلیل شرایط حساس حاکم بر کشور اعلام شده است. ارتش در بسیاری از همسایگان دور و نزدیک کره شمالی به حالت آماده باش و نیمه آماده باش درآمده است.
هرچند واشنگتن پرتاپ موشک از سوی کره شمالی و آغاز حملۀ هوایی را متحمل دانسته، اما با توجه به قرار داشتن پیونگ یانگ در موقعیت ضعیف‌تر در مقابل قدرتهای بزرگ هستهای و منطقه‌ای بسیاری از کارشناسان و ناظران این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا باید واقعاً کره شمالی و تهدیداتش را جدی گرفت؟ و آیا رهبر جوان این کشور، از سرِ قدرت‌نمایی تهدیدات را افزایش داده است؟ اسماعیل بشری، کارشناس مسائل استراتژیک در گفتگویی با خبرآنلاین آخرین وضعیت شبه جزیرۀ کره را مورد بررسی قرار داده است.
آیا باید منتظر وقوع جنگ در شبه جزیره کره بود؟ و یا اینکه اصولاً قدرتهای جهان و یا حتی کره شمالی، توان ورود به جنگ را ندارد؟
از نظر منطق سیاسی و یا نظامی، کره شمالی در برابر مجموعه‌ای از تهدیدات ممکن است دست به حملۀ پیشدستانه بزند. قاعدتاً منطق نظامی این مسئله را تصور عقلائی نمی‌داند؛ منطقی نیست که کره شمالی تهدید کرده است که خاک آمریکا را مورد تهاجم هستهای قرار می‌دهد و یا اینکه اجازه استفادۀ از سلاح‌های هستهای را داده است.
طبق محاسباتی که صورت گرفته، کره شمالی حداکثر بتواند چند وسیلۀ محدود هستهای در اختیار داشته باشد که البته هنوز ابزار حمل کنندۀ آن را نیز به طور کامل در اختیار ندارد؛ مثلاً موشک قاره‌پیمایی که بتواند کلاهک هستهای را تا آمریکا حمل کند. لذا این مواضع کره شمالی بیشتر به بلوف می‌ماند. اما احتمال اینکه کره شمالی بخواهد دست به حملۀ علیه کره جنوبی بزند، بیشتر است، چون دو کشور همجوار هستند و با موشک‌های میان‌برد و کوتاه برد می‌تواند این کار را انجام دهد؛ ولی این پرسش مطرح است که آیا همین موشک‌ها قادر به حمل کلاهک هستهای هستند یا نه و این هنوز جای سوال دارد. چرا که هواپیمای بمب‌افکنی که احیاناً اگر کره شمالی در اختیار داشته باشد، قاعدتاً باید از پدافند سنگین کره جنوبی و آمریکا عبور کند تا بتواند کره جنوبی را مورد هدف قرار دهد.
بر فرض مثال اگر کره شمالی بتواند این کار را انجام دهد، یعنی نقطه‌ای از کره جنوبی را مورد تهاجم هستهای قرار دهد، در آن صورت آیا کره شمالی توان ایستادگی در برابر عملیات تلافی‌جویانۀ آمریکا و کره شمالی را خواهد داشت؟
آمریکا متعهد است که اگر کره جنوبی مورد تهاجم هستهای قرار بگیرد به آن پاسخ دهد. طبق پیمانی که بین آمریکا و کره جنوبی و ژاپن وجود دارد، آمریکا متعهد به گسترش چتر هستهای خود بر سر این دو کشور است. اگر آنها مورد تهاجم هستهای از جانب هر کشور هستهای خارجی قرار گیرند، آمریکا موظف به اقدام تلافی‌جویانه است. در نتیجه دست زدن به چنین اقدامی بیشتر به خودکشی شباهت دارد تا اینکه بتواند حکومت کره شمالی را از مشکلاتی که هم اکنون با آن دست به گریبان است، نجات دهد.
پس دلیل این همه نگرانی چیست؟
کره شمالی احساس می‌کند احتمالاً تهدیداتی از جانب آمریکا و کره جنوبی بر اثر مانورهای دو طرف در خاک کره جنوبی، متوجه کره شمالی است و از همین روست که دست به تهدیدات شدید میزند و قاعدتاً انتظار می‌رود بعد از پایان گرفتن مانورهای مشترک آمریکا و کره جنوبی از میزان تنش‌ها کاسته شود. اما باید گفت که تحولات اخیر، پر سر و صداترین تهدیداتی بوده که طی سالهای اخیر شاهد بوده‌ایم و کره شمالی به شدت حالت تهاجمی به خود گرفته است. شاید این مسئله به دلیل بی تجربگی رهبر جدید کره شمالی نیز باشد و یا اینکه تلاشی است که ژنرال‌های کره شمالی آن را به رهبر جوان تحمیل کرده‌اند. چرا که انتظار می‌رفت با روی کار آمدن رهبر جوان که نمایشی از اصلاحات و اصلاح‌طلبی در وی دیده می‌شد او از نظامی‌گری فاصله بگیرد؛ شاید بتوان گفت فشاری که حزب کمونیسم کره شمالی و همچنین نظامیان پرقدرت این کشور بر رهبر جدید آورده‌اند او را وادار به دست زدن به اقدامات تهدید‌آمیز کرده است.
با این وجود من هنوز ورود کره شمالی به جنگ پیشدستانه از جانب کره شمالی را عاقلانه نمی‌بینم و به نظرم دور از ذهن است. مگر اینکه مقامات کره شمالی آنچنان دچار استیصال شده باشند که دست به این اقدام که شبیه خودکشی است، بزنند.
موضع قدرتهای منطقه‌ای اعم از چین و روسیه، به رغم تأثیرگذاری آنها بر کره شمالی، پیشگیرانه و تأثیرگذار در جهت کاهش تنش‌ها نبوده است. ارزیابی شما چیست؟
روسیه تلاش کرده تا جانب بی‌طرفی را حفظ کند و با آمریکا در شورای امنیت هماهنگی دارد. چین نیز با آمریکا در شورای امنیت هماهنگ است. کره شمالی چون تهدید کرده است که دست به حملۀ پیشدستانه میزند، بر همین اساس من بر این اعتقادم که این مسئله می‌تواند خودکشی باشد. چرا که عملیات پیشدستانه می‌تواند حمایت این کشورها را به دنبال خود نداشته باشد.
کره شمالی نمی‌تواند همان تصور دهۀ 1950 و حمایت مسکو و پکن را از خود داشته باشد. در آن زمان در مسکو شخصی به نام استالین حاکم بود و در پکن نیز شخصی به نام مائو تسونگ. هر دوی آنها ادعای پیشتازی جهان کمونیسم و دشمنی با آمریکا را داشتند. اما در حال حاضر هم روسیه و هم چین هر دو همکار تجاری آمریکا هستند. در واقع کشورها از دوران جنگ سرد فاصله بسیار زیادی گرفته‌اند. از این رو به لحاظ نظامی، کره شمالی نمی‌تواند روی پشتیبانی روسیه و چین حساب کند. اگر کره شمالی دست به اقدام پیشدستانه بزند، این کشورها حتما از کره شمالی حمایت نخواهند کرد. ولی اگر این حرکت نظامی از جانب آمریکا و کره جنوبی علیه کره شمالی باشد و تهاجمی صورت گیرد، می‌توان گفت که امکان دارد چین به کره شمالی کمک کند. اما نشانه‌هایی که دیده میشود حاکی از این نیست که آمریکا و کره جنوبی قصد حملۀ نظامی به کره شمالی را داشته باشند. به رغم احساس خطری که دو کشور از سوی کره شمالی دارند، اما منتظر حرکت از جانب شمال هستند و نه اینکه بخواهند برای جلوگیری از تهدید خودشان به اقدام پیشدستانه دست بزنند.
آیندۀ این بحران را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
من امیدوار بودم 6 کشوری که خودشان را در مسائل شبه جزیرۀ کره ذینفع می‌بینند، بعد از یکسری تنش‌ها به پای میز مذاکره بنشینند و به سمت تنش‌زدایی پیش بروند، اما ظاهراً با اقدامات کره شمالی اعم از آزمایش موشکی و متعاقب آن آزمایش هستهای و تهدیدات پر سر و صدا علیه کره جنوبی، ژاپن و آمریکا چشم‌انداز مذاکرات تیره است و در کوتاه مدت این انتظار که طرفین دور یک میز بنشینند و بتوانند به یک مصالحه دست یابند، مقداری تیره است.
اما در هر حال بهترین راه حل برای کاهش بحران در شبه جزیره کره، نشستن پایِ مذاکره است و اینکه کره شمالی از بلندپروازی هستهای خود فاصله بگیرد، چون در نهایت ثابت شده است که سلاح هستهای نمی تواند امنیت کاملی را برای نظام کره شمالی فراهم کند و این کشور بهتر است دست به اصلاحات اقتصادی به سبک چین بزند و در این موقعیت، وضعیت داخلی خود را سامان بدهد و با کمک گرفتن از چین همان روشی را دنبال کند که آنها دنبال کرده‌اند؛ یعنی در عین حفظ نظام ایدئولوژیک خود، یکسری اصلاحات اقتصادی به وجود آوردند و از تنش بکاهند تا در مرحلۀ بعد بتوان از اتحاد دو کره سخن به میان آورد اما در کوتاه مدت من وضعیت روشنی از شبه جزیره کره نمی بینم.
4952
نظر شما