قصه‌های شگفت سرخپوستان را بخوانید/ داستان دب اکبر و راه شیری

به گزارش خبرآنلاین، در طول دهه های اخیر زندگی و بینش و نگرش سرخپوستان بومی آمریکای شمالی توجه بسیاری از انسان شناسان را به خود جلب کرده است. این انسان شناسان برای شناخت جهان غریب ِ این مردمان غریب، در گام نخست، به میان قبائل گوناگون آنها رفته، اسطوره ها و افسانه های شفاهی شان را از زبان برخی از افراد این قبائل ضبط کرده و آنها را به صورت کتابهای گوناگون انتشار داده اند. کتاب «اسطوره های سرخپوستان آمریکا» یکی از این کتابها ست که توسط دو مؤلف، آلیس ماریوت و کارول ک. راچلین، در دهه هفتاد میلادی منتشر شده و حالا در ایران ترجمه و از سوی انتشارات نون روانه بازار نشر شده است.

متن این کتاب در 4 فصل «جهان فراسوی ما»، «جهان پیرامون ما»، «جهانی که اینک در آن زندگی می کنیم» و«جهانی که پس از مرگ به آن می‌رویم» تدوین شده و داستانهای کتاب از قول قبیله های سرخپوستی ای نظیر «چه ین»، «چه روکی»، «مُدُک»، «توا»، «زونی»، «آراپاهو»، «سائوک»، «کیووا»، «هوپی» نقل می شوند. این داستانها حتی به وضعیت سرخپوستان آمریکا پس از مغلوب شدن شان توسط مهاجمان سفید پوست نیز می‌پردازند.

داستانها، داستانهایی بسیار شگرف و غریب اند. همه چیز از زمین نشأت می گیرد، در ارتباط با طبیعت بکر است و منشأئی سرخپوستی دارد. در جهان این داستانها تمایزی میان اشیاء، حیوانات و آدمیان، تفاوتی میان فیزیک و متافیزیک، و تباینی میان جسم و روح نیست. جهان کیفیت پیوسته ای ست که رو به سوی خیر و برکت دارد و مهرانگی بر آن حاکم است. در این کیفیت پیوسته، پدیدارهای آلوده به شر و بدی به سختی کیفر می بینند و ناپدید می شوند. مسیر این مهرانگی ِ حاکم بر جهان، البته، مسیری آمیخته با رنج است، امّا این رنج نیز گاه جلوه هایی بسیار زیبا به خود می گیرد و پاسخ انسان سرخپوست در برابر آن، بیش و پیش از هر چیز، سپاس و شکر است.

غرابت داستانها به حدّی ست که مثلاً دب اکبر ، خرسی بوده است در لانه اش در زمین که سه شکارچی سرخپوست به آزار و تعقیب آن می پردازند؛ و این خرس در گریز از آنها به آسمان عروج می کند و آن سه را نیز به دنبال خود برای همیشه به آسمان می کشانَد. یا راه شیری، نشان ِ مسیر ِ یکی از مهاجرتهای سرخپوستان است. این غرابت گاه با اندوهی عظیم همراه می شود، اندوهی که انسان را به بدویّتی ازلی و بکارت روح می کشاند. نمونه این اندوه مثلاً در داستانهای «پنجاه مرد جوان و یک لاک پشت» و «غول رودخانه بزرگ»، هر دو از افسانه های قبیله چه ین، و «یک لیوان آب، لطفاً!»، از افسانه های قبیله سائوک، ژرفایی خاص دارد.

به اعتقاد ناشر با آن که بسیاری از داستانهای کتاب بیشتر افسانه اند تا اسطوره، در ترجمه از همان عنوان اصلی،«اسطوره های سرخپوستان آمریکا»، استفاده شده است. در ترجمه سعی شده است زبان متناسب با نوع داستانها متغیر باشد: یعنی در داستانهای مربوط به آفرینش و مسائلی از این قبیل ، زبان تا حدودی فاخر، در داستانهایی نظیر ِ "تعقیب خرس" از قبیله مسکواکی که بیانگر اتفاق ِ غریب ِ تعقیب و گریز خرس زمینی توسط سه شکارچی سرخپوست و تبدیل شدن خرس به دب اکبر و شکارچیان به ستاره های دنبال ِ آن در آسمان می باشد، زبان دارای لحنی حماسی، و در داستانهای دیگر که به مسائل روزمره و اینجایی ِ سرخپوستان می پردازند، زبان امروزی و روان است.

اسطوره های سرخپوستان آمریکا توسط آلیس ماریوت و کارول ک. راچلین، در دهه هفتاد میلادی منتشر شد و اولین کتاب از مجموعه‌ اسطوره نشر نون است و با ترجمه‌ محمد شریفی به بازار کتاب ایران راه پیدا کرده است.
محمد شریفی بیشتر به عنوان داستان‌نویس معروف است و این کتاب دومین اثر ترجمه‌ اوست که منتشر می شود از او به‌تازگی مجموعه‌شعر کوتاه «جزیره‌های معطل» از سوی همین ناشر به چاپ رسیده و چاپ سوم مجموعه داستان «باغ اناری» او نیز به تازگی منتشر شده است.
6060