اعلام موجودی اقلام اساسی/ مازاد برنج و مرغ

ابراهیم علیزاده: بررسی آمارهای رسمی از وضعیت موجودی برنج در کشور حاکی از واردات بیش از نیاز این محصول است. اما در مورد گندم فعلا کسری 1.2 میلیون تنی داریم که در پنج ماهه پایانی امسال نیاز است به این میزان، واردات داشته باشیم.

در مورد گوشت قرمز نیز نیم میلیون تن فعلا کمبود وجود دارد که باید تا پایان سال به این میزان واردات صورت بگیرد. با وجود این، در مورد گوشت مرغ وضعیت به گونه‌ای است که حتی مازاد بر نیاز این محصول به ایران وارد شده است.

دو محصول چای و شکر نیز با کمبودهای به ترتیب 40 هزار و 629 هزار تن مواجه هستند که تا پایان امسال باید از طریق واردات این کسری جبران شود.

برنج، مازاد بر نیاز

طبق آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت سبد مصرف مواد خوراکی خانوارهای ایرانی طی سال 1390 از جمله اقلام پرمصرف خانوار، برنج با 137 کیلوگرم مصرف در سال است. با توجه به وجود 21 میلیون خانوار (طبق اعلام مرکز آمار ایران)، می‌توان گفت که نیاز سالانه برنج ایران 2 میلیون و 877 هزار تن است.

طبق اعلام معاون امور تولیدات گیاهی وزیر جهاد کشاورزی نیز مصرف سرانه برنج در ایران 40 کیلوگرم است که با توجه به جمعیت 77 میلیون نفری ایران سالانه به سه میلیون تن برنج نیاز است. با وجود نزدیک بودن این دو رقم مدتی پیش ایسنا گزارش داد که طبق اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت مصرف سرانه برنج در کشور حدود 45 کیلوگرم است که آن وقت با توجه به جمعیت 77 میلیون نفری ایران، سالانه به سه میلیون و 465 هزار تن برنج نیاز است.

اما میزان تولید برنج ایران در سال 1392 آن طور که انجمن برنج ایران اعلام کرده، دو میلیون و 400 هزار تن خواهد بود. معاون وقت امور تولیدات گیاهی وزیر جهاد کشاورزی نیز در اردیبهشت ماه امسال اعلام کرده بود که سطح زیر کشت برنج در کشور حدود 630 هزار هکتار است که در سال گذشته حدود دو میلیون و 200 هزار تن برنج برداشت شد و پیش‌بینی می‌شود تولید برنج در سال جاری هفت درصد افزایش یابد.

با این احتساب طبق پیش‌بینی وزارت جهاد کشاورزی در امسال میزان تولید برنج به دو میلیون و 354 هزار تن خواهد رسید.

در واقع این ارقام نشان می‌دهد که ایران در امسال حداکثر به 3 میلیون و 465 هزار تن برنج نیاز دارد که از این میزان دو میلیون و 354 هزار تن آن از طریق تولید داخل جوابگو خواهد بود. این یعنی در سال 1392 ایران نیاز به واردات حداکثر یک میلیون و 100 هزار تن دارد.

طبق آخرین آمار گمرک ایران نیز میزان واردات قطعی برنج ایران در هفت ماهه امسال بیش از یک میلیون و 200 هزار تن بوده است. در واقع تا همین الان هم میزان واردات برنج ایران بیش از میزان مورد نیاز بوده است.

  گندم، فعلا کسری یک میلیونی

از جمله اقلام پر مصرف دیگر خانوار ایرانی نان است که در این مورد می‌توان به مصرف 356 کیلوگرم در سال خانوار ایرانی اشاره کرد که این رقم نشان می‌دهد در سال به هفت میلیون و 476 تن نان نیاز است. طبق گفته عبدالرضا جمشیدی، معاون بازرگانی شرکت بازرگانی دولتی نیز سرانه مصرف آرد در کشور 160 کیلوگرم است که با توجه به جمعیت 77 میلیون نفری ایران می‌توان گفت سالانه به 12 میلیون و 320 هزار تن آرد نیاز است.

اما در مجموع براساس برخی آمارهای رسمی سرانه مصرف گندم در ایران حدود 190 کیلوگرم در سال است که با توجه به جمعیت 77 میلیون نفری میزان گندم مورد نیاز کشور 14 میلیون و 630 هزار تن است.

تابستان سال گذشته زمانی که وزارت جهاد کشاورزی می‌خواست میزان تولید گندم را اعلام کند این رقم را 13 تا 14 میلیون تن ذکر و اعلام کرده بود: این میزان نیاز کشور را تامین خواهد کرد.

اما میزان تولید گندم در سال جاری آن طور که 20 شهریور ماه امسال ناصر توکلی، معاون امور تولیدات گیاهی وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده 12 میلیون تن برآورد شده است.

با توجه به این میزان تولید و حداکثر مصرف 14.6 میلیون تن گندم در کشور به نظر می رسد در مجموع برای امسال نیاز است که 2.6 میلیون تن گندم وارد کشور شود.

مراجعه به آمارهای گمرک ایران نشان می دهد که طی هفت ماهه نخست امسال بیش از یک میلیون و 356 هزار تن گندم وارد شده است.

در واقع با توجه به این ارقام در مجموع نیاز است که در پنج ماهه پایانی سال 1392 بیش از یک میلیون و 274 هزار تن گندم وارد کشور شود.

گوشت، فعلا کمبود نیم میلیون تن

از جمله اقلام پرمصرف دیگر خانوار گوشت است که طبق آخرین آمار بانک مرکزی 21 میلیون خانوار ایرانی به طور متوسط 48 کیلوگرم گوشت در سال مصرف می‌کنند. این نشان می دهد سالانه ایران یک میلیون و هشت هزار تن گوشت دام نیاز دارد. همچنین طبق اعلام اتحادیه مرکزی دامداران، سرانه مصرف گوشت در ایران 11 کیلوگرم است که با توجه به جمعیت 77 میلیون نفری ایران میزان مورد نیاز گوشت سالانه ایران بیش از 847 هزار تن می شود.

اما میزان تولید گوشت سالانه در کشور طبق آخرین بررسی سالانه مرکز آمار ایران کمتر از میزان مورد نیاز بوده است. بر این اساس مرکز آمار ایران اعلام کرده که مقدار تولید گوشت قرمز در کشتارگاه های کشور بر حسب وزن لاشه های کشتار شده در سال گذشته 416 هزار تن بوده است. این در حالی است که اواخر سال گذشته سعادت الله عباسی، معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی پیش‌بینی کرده بود میزان تولید گوشت قرمز تا پایان سال گذشته به 980 هزار تن برسد.

با توجه به نیاز حداکثر یک میلیون و هشت هزار تنی گوشت دام و ظرفیت تولید حداقل 416 هزار تنی در کشور به نظر می‌رسد در بدترین وضعیت ایران نیاز به واردات 592 هزار تن در امسال داشته باشد.

مراجعه به آمار گمرک ایران نشان می دهد طی هفت ماهه نخست امسال تنها 56 هزار تن گوشت قرمز وارد کشور شده است. این رقم حاکی از این است که طی پنج ماهه پایانی امسال نیاز به واردات 536 هزار تن گوشت قرمز است. در واقع طی پنج ماه پایانی امسال حدود 10 برابر میزان واردات در هفت ماهه نخست امسال باید گوشت قرمز وارد کنیم.

مرغ، واردات اضافی

در مورد گوشت مرغ هم طبق آخرین آمار بانک مرکزی میزان مورد نیاز 21 میلیون خانوار ایرانی به گوشت پرندگان 91 کیلوگرم در سال است که این رقم نشان می‌دهد میزان کل مورد نیاز اقتصاد ایران به گوشت پرندگان سالانه یک میلیون و 911 هزار تن است.

اما به صورت جزیی‌تر در مورد گوشت مرغ، طبق اعلام سازمان دامپزشکی سرانه مصرف سالانه هر نفر در ایران 23 کیلوگرم گوشت مرغ است. با توجه به جمعیت 77 میلیون نفری ایران می‌توان میزان مورد نیاز گوشت مرغ در کشور را سالانه یک میلیون و 771 هزار تن اعلام کرد.

اما وزارت جهاد کشاورزی مصرف سرانه گوشت مرغ در ایران را 25 کیلوگرم اعلام کرده که با توجه به این رقم نیز می‌توان میزان مورد نیاز گوشت مرغ را در سال یک میلیون و 925 هزار تن محاسبه کرد.

در مورد وضعیت تولید مرغ در کشور نیز می توان به برآورد رضا ترکاشوند، مدیر کل پرورش و بهبود تولیدات طیور وزارت جهاد کشاورزی اشاره کرد که  فروردین ماه امسال اعلام کرده بود: در سال گذشته حدود یک میلیون و 900 هزار تن گوشت مرغ در کشور تولید شد که پیش‌بینی می‌شود امسال این رقم به دو میلیون تن برسد و حتی ایران 80 هزار تن نیز گوشت مرغ صادر کند.

تولید حدود دو میلیون تن گوشت مرغ در امسال مورد تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز است.

با این احتساب میزان حداکثر مرغ مورد نیاز ایران در امسال یک میلیون و 925 هزار تن است که اگر برآورد تولید دو میلیون تنی گوشت مرغ محقق شود ایران می‌تواند حتی مرغ مازاد نیاز (حدود 80 هزار تن) را صادر کند. این یعنی ایران نیازی به واردات مرغ ندارد.

با وجود این، آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد که طی هفت ماهه نخست امسال حداقل بیش از هفت هزار تن گوشت مرغ وارد کشور شده است.

چای، کسری 40 هزار تنی

میزان مورد نیاز خانوار ایرانی به چای نیز سالانه پنج کیلوگرم است که با توجه به 21 میلیون خانوار نیاز سالانه ایران به چای 105 هزار تن است. طبق آمارهای اعلام شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی نیز مصرف چای در کشور حداقل 100 هزار تن تخمین زده می‌شود که میزان تولید سالانه آن 35 تا 40 هزار تن است.

این  رقم نشان می‌دهد که ایران نیاز به حداکثر 70 هزار تن واردات چای در سال دارد که آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در هفت ماهه نخست امسال حدود 30 هزار تن چای وارد شده است. در واقع در بهترین حالت و بدون در نظر گرفتن آمارهای تجارت غیررسمی فعلا ایران با کسری بیش از 40 هزار تن چای مواجه است که تا پایان امسال فرصت واردات آن را دارد.

شکر، کسری 600 هزار تنی

در مورد شکر نیز می‌توان ابتدا به آمارهای رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد. براساس آمار ارائه شده از سوی وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت در اردیبهشت ماه امسال، در سال‌ 1392 میزان تولید داخلی شکر به یک میلیون و 494 هزار تن خواهد رسید و با توجه به نیاز داخلی در امسال به میزان دو میلیون و 331 هزار تن، کسری تولید به مصرف کل 837 هزار تن برآورد می‌شود.

اما بر اساس آمار گمرک ایران در هفت ماهه نخست امسال 208 هزار تن قند و شکر و شیرینی وارد کشور شده است. در واقع این اعداد حاکی از کسری 629 هزار تن شکر است که باید در پنج ماهه پایانی امسال وارد شود. در واقع باید طی پنج ماه پایانی امسال سه برابر میزانی که در هفت ماهه امسال واردات شکر داشتیم، شکر وارد کنیم.

31235