مجید جویا: شکارچیها زندگی سختی دارند. گرفتن حیوانات دیگر کار دشواری است، به خصوص اگر این حیوانها بتوانند از خود دفاع کنند، در نتیجه طبیعی است که احساس کنید که گیاهخواران زندگی راحتتری دارند.
اما یکی از سختترین کارها برای شکارچیان، نقل مکان از یک زیست بوم به زیست بوم دیگر است، زیرا شیوههای شکار که در یکی جواب میدهد، ممکن است در دیگری موثر نباشد. پنگوئنهای امپراطور شناگران شگفتآوری هستند و با ماهیگیری غذای خود را فراهم میکنند، اما در روی خشکی عملا هیچکارهاند و اگر آنجا بمانند، گرسنه خواهند ماند. و یا با وجود این که کوسههای سفید بزرگ در داخل اقیانوس بسیار وحشتناکند، اما اگر پایشان به صحرای سرنگتی برسد، تنها غذایی برای خوردن خواهند بود.
برخی از شکارچیها بین دو محیط خشکی و آب زندگی میکنند، اما به ندرت با هر دو محیط سازگار میشوند. حالا وقتش رسیده است تا با سازگارترین شکارچی زنده به نام سوسمار آلپی (نام علمی ایچتیوزورا آلپستریس) اشنا شوید.
داخل و خارج از آب
شروع زندگی دوزیستان عموما در آب است، و وقتی که بالغ شدند به سمت خشکی هم میآیند. مثال کلاسیک آن قورباغههای خاکی هستند، که در آب تخم میگذارند، تا زمان بلوغ در آب میمانند و بعد از دگردیسی به قورباغه بالغ، وارد خشکی میشوند.
سوسمارهای آلپی در انتخاب مکان زندگی خود انعطاف پذیرترند. آنها بعد از بلوغ، پاییز را بر روی خشکی میگذرانند، زمستان را در همان جا به خواب زمستانی فرو میروند، سپس در بهار به نزدیکترین رودخانه یا دریاچه شیرجه میزنند، و به سمت زیستگاه آبیشان می روند. و تا پاییز سال بعد در آب میمانند و تخم ریزی میکنند.
بدنهایشان نیز به همان اندازه تغییر میکند. در طول دوره تولید مثل، تاج جنس نر روی پشتش رشد میکند، و نوارهای سفید براق پهلویش بیشتر میشود. احتمالا این تغییرات وابسته به رفتار جنسی آنها است. زمانی که وارد آب میشوند، اندامی در آنها تکامل مییابد که میتواند لرزش در آب را حس کند. آنها این عضو را در برگشت به خشکی از دست میدهند.
شکار حشرات
به رغم حرکت بین خشکی و آب (شاید بزرگترین تغییر ممکن در زیست بوم یک گونه)، این مارمولکها در تمام طول سال غذا میخورند. اگون هیس از دانشگاه وین در اتریش میگوید با وجود این که بسیاری از گونهها میتوانند هم در خشکی و هم در آب شکار کنند، مارمولک آلپین بر خلاف اکثر آنها هیچ اولویتی بین شکار در خشکی و آب ندارد. برای درک چگونگی این امر، هیس و همکارانش از این مارمولکها در مواقع متفاوتی از سال در حین شکار، فیلم برداری کردند.
هیس مارمولکها را در چهار حالت مختلف بررسی کرد. مارمولکهایی که در دوره آبی یا خاکی زندگی خود قرار داشتند، و حشرات را در خشکی یا آب شکار میکردند.
در زیر آب، مارمولکها همواره حشرهها را به روشی مشابه به دام میاندازند، دهانشان را باز میکنند و همراه با مقدار زیادی از آب، طعمه خود را نیز میمکنند.
حمله زبانی
روی خشکی، کمی قضیه متفاوت خواهد بود. زندگی مارمولکها در فاز خشکی به طور قابل توجهی شبیه به زندگی قورباغهها است و از زبانشان استفاده میکنند، آنها حشرات را به دام انداخته و به داخل دهانشان میکشند. این گروه همچنین مارمولکهایی را که برای محیط آبی سازگار شدهاند، به دام انداختند و آنها را وادار به شکار در خشکی کردند. در این مورد، شکارچیان حشرات را در آروارههای خود به دام انداختند و سپس سر زیر آب میبردند و شکار را با آب میبلعیدند.
هیس میگوید: «بین حیواناتی که میشناسیم، هیچ حیوانی وجود ندارد که هم توانایی مکش غذا در آب را داشته باشد، و هم از زبانش در خشکی استفاده کند». برای مثال، مارمولکهای نرم از زبانهایشان در خشکی استفاده میکنند، اما نمیتوانند در آب عمل مکش طعمه را انجام دهند و باید بر گزندگی خود تکیه کنند. در حالی که قورباغههای بالغ، وقت خود را در آب میگذرانند اما شکار را در خشکی میجویند.
توانایی بی عیب و نقص این مارمولکها برای تغییر فاز شکار در خشکی و آب، بدون هیچ تغییر مشهودی در آناتومی، میتواند توضیح دهد که حیوانات خشکیزی اولیه چطور میتوانستند خارج از آب زندگی کنند. هیس میگوید: «ابزار شکار همان است، اما نحوه استفاده کاملا متفاوت است».
تحقیق روی گذار بین خشکی و آب، روی تغییرات اناتومی متمرکز است، مثلا این گذار بین پاها و بالها انجام میگیرد، اما توانایی تغییر موشکافانه رفتاری این حیوانات نیز امری ضروری میباشد.
53271
نظر شما