پس از حمله گروهی به سفارت بریتانیا در (هشتم آذر‌ماه 1390 ) روابط دیپلماتیک ایران و بریتانیا قطع شد و این کشور نسبت به اقدام، موضع سختی گرفت و آن را محکوم کرد. پس از این اقدام دیپلمات‌های ایرانی نیز از لندن خارج شدند. با این شرایط یک مرد انگلیسی مرتب به تهران سفر می‌کرد و در پی هر بار ورود به ایران به گرمی مورد استقبال قرار می‌گرفت. او کسی جز دکتر مایک موزر نبود. مایک موزر، کارشناس مجرب و کار‌آزموده‌ای در زمینه حافظت از آکوسیستم‌ها است. همچنین او بخشی کلیدی از هیأت نمایندگانی است که می‌توانند ایران را از یک فاجعه در شمال غربی خود نجات دهند. در واقع، او به ایران مشاوره می‌دهد تا چگونه دریاچه ارومیه را نجات دهد؛ دریاچه‌ای که بزرگترین دریاچه خاورمیانه، دومین دریاچه شور جهان و به عنوان یک ثروت طبیعی در سال 1977 به‌عنوان ذخیره‌گاه زیستکره انتخاب شده است.
ما یک موزر درباره دریاچه می‌گوید: «دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است، طی 15 سال اخیر روند خشک شدن آن افزایش یافته است. این دریاچه در این مدت بین 50 تا 65 درصد حجم آب خود را از دست داده است. این دریاچه از 2 هزار و 300 به کمتر از 900 مایل مربع کاهش یافته و در حال تبدیل شدن به یک پهنه نمکی وسیع است.»
«منطقه در وضعیت یک فاجعه بوم‌شناختی است». کشاورزی متراکم، بالا رفتن درجه حرارت خشکسالی شدید به علت تغییرات اقلیمی دلایل اصلی این وضعیت هستند. دریاچه ارومیه یک پارک ملی است و سواحل و جزایر آن سالانه گردشگران زیادی را از سراسر ایران به خود جلب می‌کرد. امروز تفرجگاه‌ها و رستوران‌ها از آب دور افتاده‌اند، بنادر خشک و قایق‌ها در پهنه‌هایی از نمک گرفتار شده‌اند. فلامینگو، پلیکان و حدود 200 گونه دیگر از پرندگان مهاجر که در آن زندگی می‌کردند تا حد زیادی ناپدید شده‌اند. این دریاچه برای ماهی‌ها بیش از حد شور بوده اما میگوی آب شور (آرتمیا) که در آب این دریاچه دوام آورده اند به دلیل شوری شدید تهدید می‌شود.
یک فرد محلی گفت: «دیدن دریاچه با غم و اندوه شدید و احساس از دست دادن همراه است. همه یک مرداب نمکی می‌بینند که در افق ناپدید می‌شود اما زمانی که با لاشه پرندگان مرده در نمک مواجه می‌شوید می‌گویید ای کاهش هیچگاه نمی‌آمدم.» برخی از کارشناسان معتقدند که دریاچه در چند سال آینده به‌طور کامل خشک خواهد شد، اما برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در فوریه (سال 2) در گزاش خود از این پدیده فقط به عنوان (یک فاجعه بوم‌شناختی پیش‌بینی نشده» یاد کرده است.
به دلیل تبخیر آب، 8 میلیارد تن نمک در بستر خشک دریاچه رسوب کرده است و در برخی نقاط عمق آب فقط 75 سانتیمتر است. نگرانی بزرگ این است که باد، نمک رسوب شده را در منطقه پراکنده کند. در این صورت باغ‌ها، مزارع و تاکستان‌های منطقه‌ای به وسعت کشور سوئیس به بیابان تبدیل می‌شود. در واقع، «توفان نمک» مدتی است که آغاز شده است برنامه محیط زیست سازمان ملل هشدار داد: «ده‌ها میلیون نفری که نزدیک یا در چند صد کیلومتری اطراف دریاچه زندگی می‌کنند، این توفان نمک را حس خواهند کرد.»
منتقدان ادعا می‌کنند که دولت هیچ اقدامی برای رفع این بحران انجام نمی‌دهد. آنها می‌گویند طرح‌های خیالی دولت مانند انتقال آب از دریای خزر، رودخانه ارس و رودخانه زاب به جایی نرسیده است محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق ایران کمبود بارش را عامل اصلی این وضعیت می‌دانست. اما دولت وی 40 سد عجیب و غریب روی رودخانه‌‌های حوضه آبریز این دریاچه احداث کرده است که با اعتراض شهروندان تبریزی و ارومیه‌ای و بسیاری از کارشناسان مواجه بوده است.
وحید گروسی از روسای از روسای مؤسسه حفاظت از دریاچه ارومیه می‌گوید:«دولت احمدی‌نژاد در حال تظاهر به انجام کار برای حافظت از دریاچه ارومیه است» اما دکتر مایک موزر می‌گوید: «انجام اقدامات اساسی می‌تواند از خشک شدن دریاچه جلوگیری کند اما کشاورزی سنتی وسیع با شیوه‌های نادرست که باعث اتلاف آب می‌شوند باعث مرگ دریاچه شده است. خوشبختانه دولت و مقامات سه استان حوضه آبریز دریاچه ارومیه قبول کردند که دریاچه برای احیا به 1/3 میلیارد متر مکعب آب در هر سال نیاز دارد اما در حال حاضر دریاچه فقط یک میلیارد متر مکعب آب دریافت می‌کند.» کل حوضه آبریز حدود 7 میلیارد متر کعب آب دریافت می‌کند که حدود 90 درصد آب مصرفی در کل حوضه آبریز در کشاورزی استفاده می‌شود.
دکتر موزر می‌گوید: »پروژه حفاظت از تالاب‌های ایران به مردم محلی آموزش می‌دهد که چگونه با آب کمتر، تولید بیشتر داشته باشند این پروژه برای حفاظت از ارومیه در حال کار کردن و آموزش دادن جوامع محلی اطراف تالاب‌های حاشیه ارومیه است.»
دولت ایران و تسهیلات محیط‌زیست جهانی برای حفاظت از ارومیه و سایر تالاب‌های در خطر که از سایت‌های پروژه تالاب هستند. 12 میلیون دلار بودجه اختصاص داده‌اند. دکتر موزر معتقد است «احیا و حفاظت از دریاچه ارومیه یک چالش بزرگ است و هیچ راه‌حل فوری وجود ندارد. این کار نیاز به عزم تعهد و تلاش برای چندین سال پیاپی دارد و پیامد‌های ناکامی در احیای ارومیه غیرقابل تصور و سنگین است.»
45301
نظر شما