پنجشنبه‌های بی‌کیف و کتاب/ پرونده

امید کریمی: عنوان دهان پرکنی نیست؛ روز بدون کیف و کتاب. همینجا این سوال پیش می آید؛ "خب، بعدش؟!" باور کنید این سوال بسیاری از آنهایی است که اگر بعد از شنیدن طرح وزیر آموزش و پرورش برای ساماندهی تعطیلی پنجشنبه های مدارس، "پوف" نکنند و سری تکان نداده باشند، می پرسند؛ "خب، بعدش؟!" یعنی قرار است چه اتفاقی بیفتد؟

سخنان علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش درباره طرح جدید برای تعطیلی پنجشنبه های  خیلی مختصر و البته غیرمفید بود. او گفت: از سال تحصیلی آینده مدارس یک روز از شش روز هفته را به غیر از جمعه پذیرای دانش‌آموزان بدون کیف‌ و کتاب هستند که روز این برنامه آزاد در هر یک از مدارس به تشخیص مسئولین آن مدرسه است. در روز بدون کیف و کتاب دانش‌آموزان به فعالیت‌های هنری یادگیری مهارت های زندگی می‌پردازند.

و همین چند جمله کوتاه دوباره گمانه زنی ها را شروع کرد و به دغدغه تازه خانواده ها بدل شد. چه اینکه پس از سه سال برنامه‌ریزی ۱۳ میلیون خانواده ایرانی برای دو روز تعطیلی فرزندانشان در طول سال تحصیلی، ناگهان اتفاق تازه ای افتاده است؛ تعطیلی پنجشنبه های مدارس لغو می شود. حتی اگر معاونان وزارت آموزش و پرورش بگویند هدف لغو تعطیلی مدارس نیست (اینجا و اینجا)

جناب وزیر البته پیش از اعلام عمومی و رسمی لغو تعطیلی مدارس، گفته بود: اگر بتوانیم از شش روز هفته یک روز را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که دانش آموزان با خودشان به مدرسه «کتاب» نبرند و به فعالیت‌های فوق برنامه از جمله هنر، ورزش و مهارتهای زندگی بپردازند، می‌توان تعطیلی پنج شنبه‌ها را مفیدتر کرد. (اینجا)

پس از اعلام جایگزینی تعطیلی پنجشنبه های مدارس با روز بدون کیف و کتاب، فقط اعلام شده که یک روز دانش آموزان بدون همراه داشتن کیف و کتاب در مدرسه حاضر باشند و فعالیت هایی انجام دهند که به آن علاقه دارند. هرچند معاونان وزیر گفته اند حرف فانی اشتباه مخابره شده است و او نگفته که تعطیلی پنجشنبه ها لغو می شود. البته انها درست گفته اند، وزیر نگفته تعطیلی پنجشنبه ها لغو می شود، اما گفته که اکنون در مدرسه ها روز پنجشنبه ها تعطیل است، اما با اجرای این طرح باز می شوند. (فایل صوتی سخنان وزیر آموزش و پرورش دراین باره را اینجا بشنوید)

پیش از این وزیر آموزش و پرورش به خبرآنلاین گفته بود: من مخالف تعطیلی پنجشنبه‌ها نیستم. من گفتم که این مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، درست اجرا نشده است. شورای عالی آموزش و پرورش نهاد قانونگذاری آموزش و پرورش است. بیش از 90 سال قدمت دارد و هر تصمیمی که آموزش و پرورش بخواهد اجرایی کند باید در این شورا تصویب شود. این شورا نگفته است پنج شنبه ها تعطیل باشند، گفته است فعالیت های فوق برنامه، تربیتی، پرورشی و آموزش های ضمن خدمت فرهنگیان. (اینجا)

با همه این توضیحات گذشته و حرف‌های اکنون، قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ به گفته رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، در این روزها مشاوره، کلاس های تقویتی، اردو، آموزش به معلمان و مانند این فعالیت ها انجام می شود (اینجا). او توضیح بیشتری دراین باره نداده است. اما پیش از این به خبرآنلاین گفته بود: در مدارس خارج از کشور که دو روز تعطیل هستند در یک روز که برای آنها شنبه می شود،مدرسه باز است و اختصاص به کارهای آموزشی و فرهنگی دارد. مثلا چکاپ دانش آموزان، کلاس های فوق برنامه، اردو، آموزش معلمان و مانند اینها برگزار می شود، یعنی کلاس تعطیل می شود نه مدرسه. اشکال تعطیلی پنج شنبه‌های مدارس در ایران، نبود برنامه جایگزین بوده و با این طرح، در مدارس به طور کامل بسته شد؛ در حالی که باید کلاس ها تعطیل می‌شد. (اینجا)

اما لغو ضمنی تعطیلی پنجشنبه های مدارس درحالی است که علی اصغر فانی در دوران سرپرستی در وزارت آموزش و پرورش هم تلویحی با این مورد مخالفت کرده بود: در کشور ژاپن تصمیم گرفته شد، یک روز تعطیل و به امور فوق برنامه پرداخته و به موازات آن یک ششم محتوای کتاب‌ها کاسته شود، اما این اتفاق در آموزش وپرورش ما بدون کاهش محتوای کتب درسی و تعطیلی مدارس در روز پنج شنبه انجام شد که لازم است با برنامه‌ریزی امور فوق برنامه در این روز، امسال به صورت اختیاری در هر محله‌ای یک تا دو مدرسه در روزهای پنج شنبه دایر و از مشارکت مردم در اداره آن استفاده شود. (اینجا)

خبرآنلاین در چندباری و همیشه پس از حرف تازه ای درباره تعطیلی پنجشنبه های مدارس از مخاطبانش خواسته است که دراین باره اظهار نظر کنند. طبیعی است که کم کم نظرات تغییر کرده است و از تعداد مخالفان کاسته شده است. در شهریور امسال که فانی دراین باره حرف زد، عمده کاربران خواستند تا پنجشنبه ها تعطیل باشد (این خبر را بخوانید)

پس از اعلام طرح جدید آموزش و پرورش برای تعطیلی مدارس هم نظرخواهی خبرآنلاین چنین واکنشی از سوی مخاطبان داشت: آموزش و پرورش هنوز ساختار مناسب برای فعالیتهای غیر درسی ندارد.

دلیل هم البته تیتر نهفته است؛ امکانات و ساختار فعالیت های فوق برنامه و غیردرسی در مدارس دولتی و حتی بسیاری از مدارس خصوصی بسیار ضعیف و عمدتا هیچ است. 

به همین دلیل است که البته کارشناسان آموزشی با تردید به طرح وزیر آموزش و پرورش نگاه می کنند (اینجا)

طرح تعطیلی پنجشنبه‌ها از فروردین ماه ۹۰ به صورت آزمایشی در تمام مدارس ابتدایی و در سال تحصیلی ۹۰-۹۱ بصورت قطعی در دوره دبستان و از سال تحصیلی ۹۱-۹۲ در تمام دوره‌های تحصیلی اجرایی شد. (اینجا و اینجا) هرچند که در تابستان ۹۰ مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرد که باید این طرح متوقف شود چون آسیب های جدی برای دانش آموزان و بازدهی نظام آموزشی دارد (اینجا) اما گوش حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش دولت دوم محمود احمدی‌نژاد به این هشدارها بدهکار نبود و کار خودش را می کرد (اینجا و خبرهای این صفحه را بخوانید)

اما پس از دوران حاجی‌بابایی، مهدی نویدادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش که اتفاقا از مدیران تغییر نکرده دولت دهم است، گفت: «تعطیلی‌» پنج‌شنبه مدارس در هیچ یک از مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش مورد تایید قرار نگرفته است، بلکه در مصوبه شورای عالی، سامان‌دهی زمان آموزشی مطرح است. (اینجا)

به هرحال اکنون علی‌اصغر فانی وزیر است. مدیری که سالها خاک آموزش و پرورش را خورده و البته تلاش می کند حساب شده تر قدم بردارد. هرچند که نخستین قدم برای اصلاح نظام آموزشی چندان با اقبال مواجه نشده است. 

۴۷۴۷