روزهای اخیر نتایج نظرسنجی از شهروندان تهرانی، اصفهانی، شیرازی و قمی درباره میزان و الگوی مصرف مطبوعات به تدریج منتشر شد که بر اساس آن‌ها هنوز میزان استفاده از صدا و سیما برای دریافت اخبار رویداد‌ها در سه شهر از میان چهار شهر مذکور بیشتر از دیگر رسانه هاست. نظرسنجی‌ها را مرکز ملی مطالعات و سنجش افکار عمومی به سفارش معاونت امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اسفندماه گذشته انجام داده و معاونت مطبوعاتی این روز‌ها گزارش آن‌ها را به تناوب منتشر می‌کند. به نظر می‌رسد این نظرسنجی در شهر‌ها و مراکز دیگر استان‌ها هم انجام شده و شاید حالا که این نوشته‌ها را می‌خوانید نتایج نظرسنجی در شهرهای دیگر هم اعلام شده باشد و با مجموع آن‌ها بتوان به تصویری از میزان و الگوی مصرف مطبوعات دست یافت.
هرچند در این گزارش‌ها به نحوه نمونه گیری اشاره دقیقی نشده - فقط در گزارش نظرسنجی شهروندان تهرانی آمده که جامعه نمونه از مناطق ۲۲ گانه تهران تعیین شده و میانگین تحصیلات آن‌ها ۱/۱۲ سال است- اما با فرض نمونه گیری علمی و توجه به اینکه جامعه آماری این طرح ساکنان شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها هستند و به وسایل ارتباطی و رسانه‌های گوناگون از جمله مطبوعات (که سنجش میزان و الگوی مصرف آن هدف اصلی نظرسنجی است) دسترسی دارند، نتایج به دست آمده و اینکه هنوز درصد و میزان استفاده از صدا و سیما برای دریافت اخبار بیشتر از دیگر رسانه هاست، قابل تامل است.
اطلاع رسانی صدا و سیما در سال‌های اخیر در جریان وقایع و رخدادهایی موجب شده از اعتبار این رسانه کم کند، صدا و سیما بار‌ها از رسانه‌های نوین و رسانه‌های اجتمای شکست خورده است و اعتماد مردم به آن کمتر شده اما در گزارش نظر سنجی مذکور هنوز رادیو و تلویزیون پیشتاز است.
نکته قابل تامل دیگر در گزارش نتایج نظرسنجی‌ها اینکه با وجود سایت‌های خبری و خبرگزاری‌ها، ماهواره‌ها و رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه، هنوز خانواده‌ها و اطرافیان در اطلاع رسانی رویداد‌ها نقش پررنگی دارند. گزارش نظرسنجی از شهروندان اصفهانی و قمی نشان می‌دهد که آن‌ها اخبار و اطلاعات را بیشتر از خانواده و اطرافین دریافت می‌کنند نه رسانه‌های دیگر. در واقع نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد هنوز رسانه‌های مختلف همزیستی دارند و مردم ما از همه رسانه‌ها از خانواده و دوستان گرفته تا صدا و سیما و مطبوعات و اینترنت و رسانه‌های اجتماعی اخبار را دریافت می‌کنند و در حالی که اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اطلاع رسانی را در هر لحظه و هر نقطه‌ای ممکن کرده، بخش عمده از مردم تمایل دارند از صدا و سیما و خانواده و اطرافیان از رویداد‌ها باخبر شوند. در نتایج هیچ یک از این چهار نظرسنجی میزان استفاده از مطبوعات و اینترنت (خبرگزاری‌ها، رسانه‌های اجتماعی و..) برای دریافت اخبار رتبه نخست را ندارند و بعد از صدا و سیما و خانواده و اطرافیان قرار گرفته‌اند.
اگر دو دیدگاه ارتباطی دکتر مهدی محسنیان راد را درباره جامعه خودمان به یاد آوریم نتایج این نظرسنجی‌ها آسان‌تر درک می‌شود. دیدگاه نخست زیست سه نسل شبکه اجتماعی در کنار هم در ایران است و بر اساس این دیدگاه هنوز مردم ما از شبکه اجتماعی نسل اول در کنار شبکه‌های اجتماعی نسل دوم و سوم که از دوستان و اطرافیان شکل می‌گیرد اخبار و اطلاعات دریافت می‌کند که در نتایج این نظرسنجی هم دیده می‌شود.
دیدگاه دوم محسنیان راد درباره مخاطب و ارتباط گر گزینشگر است. به اعتقاد محسنیان راد هنوز مخاطب به عنوان موجودی منفعل در جامعه ما در نظر گرفته می‌شود در حالی که مخاطب به معنای امروزی ارتباط گر گزینشگر است و از بین رسانه‌ها و پیام‌های فراوان انتخاب و گزینش می‌کند. یکی از مشخصهای مدل آرمانی «ملت، مطبوعات، دولت» محسنیان راد هم این است که به جای مخاطب (منفعل)، ارتابط گر گزینشگر داسته باشیم.
بر این اساس است که مردم به جای اینکه برای دریافت اخبار و پیام‌ها تلاش کنند، فعال باشند، انتخاب کنند و هزینه کنند هنوز می‌نشینند و می‌شنوند.
5757
نظر شما