معاون مبارزه با سرقت‌ پلیس آگاهی پاسخ می‌دهد؛ چرا دزدها تمام نمی‌شوند؟

مهدی بابایی: آمار سرقت در چند سال اخیر آنقدر افزایش داشته که امسال پلیس تصمیم گرفته تا به عنوان اولویت نخستش این معضل را ساماندهی کند و به همین دلیل قرارگاهی با عنوان «قرارگاه مدیریت بر جرم سرقت» را راه انداری کرده تا شاید با نظارت مستقیم سردار اسماعیل احمدی‌مقدم در جایگاه رییس پلیس کشور و رییس این قرارگاه بتوان از افزایش آمار سرقت جلوگیری کرد و همزمان با آن قدرت کشف پلیس را نیز افزایش داد.

فعالیت رسمی این قرارگاه از ابتدای امسال در 14 استان دارای بیشترین آمار سرقت آغاز شد و آنطور که سردار سید حسن بتولی، رییس پلیس آگاهی کشور و دبیر قرارگاه گفته است نتایج به دست آمده حاکی از کاهش وقوع سرقت و افزایش توان کشف بوده است.

سرهنگ علی غیاثوند، معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی کشور در گفت وگو با خبرآنلاین توضیحاتی درباره این قرارگاه و نوع فعالیتش داد. ضمن اینکه از او درباره دلیل بازگشت سارقان به چرخه سرقت پرسیدیم.

تعریف پلیس از سرقت چیست و قرارگاه مبارزه با سرقت برای برخورد با چه سرقت هایی راه اندازی شده؟

در تعریف حقوقی ، سرقت به معنای ربودن مال غیر به صورت پنهانی است، اما سرقت های دیگری هم وجود دارد که به شکل پنهانی انجام نمی شود ، مانند زورگیری ، بنابراین تمام مواردی که اموال افراد ربوده شده یا به زور از آنان گرفته شود حکم سرقت را دارد و در حوزه وظایف قرارگاه جای می گیرد.

اما گاهی برخی از سرقت ها اصلا گزارش نمی شود یا پس از گزارش پیگیری نسبت به آن انجام نمی شود.

فکر نمی کنم آمار سرقت های که به پلیس گزارش نمی شود بالا باشد ، مخصوصا اعلام وقوع آن چراکه پس از هر سرقتی، مالباخته با پلیس 110 تماس گرفته و پرونده ای در این خصوص تشکیل می شود که در سیستم ما نیز ثبت می شود. اما ممکن است پس از اعلام وقوع سرقت به دلایل مختلف نظیر کم بودن ارزش اموال مسروقه یا طولانی شدن روند رسیدگی برخی از ادامه ماجرا انصراف دهند .

پس باید به عقب تر برگردیم و اساسا کاری کنیم که دیگر کسی طرف سرقت نرود، این موضوع در اهداف قرارگاه وجود دارد؟

بله. برای اینکه بدانیم سرقت چیست ، باید علل و عوامل گرایش افراد به سرقت و وقوع آن را بررسی کنیم و همانطور که گفتید به جایی برویم که دیگر فردی به سراغ سرقت نرود. این خیلی خوب است و ماهم به دنبال همین موضوع هستیم بطور کلی معتقدم تا زمانی که علل و عوامل سرقت را نشناسیم ، مبارزه ما با سرقت مبارزه با معلول است نه علت. رویکرد ماهم در قرارگاه دقیقا همین موضوع است. یعنی مدیریت بر جرم سرقت و اینکه بتوانیم با بکار گیری نیروهای داخلی و خارجی به این هدف دست پیدا کنیم.

این نیروهای خارجی که اشاره کردید، چه نیروهایی هستند و چه باید بکنند؟

یعنی استفاده از ظرفیت سازمان های غیر از نیروی انتطامی. سازمان هایی که به اعتقاد من اگر نقش خودشان را به خوبی انجام دهند نه تنها آمار سرقت کاهش می یابد بلکه می توان گفت بسترهای انجام سرقت هم دیگر وجود نخواهند داشت.

مانند چه سازمان هایی؟

خودروسازان ، بانک ها ، آموزش و پرورش، بیمه ها و ... از جمله سازمان های تاثیر گذارند ، خودروسازان با رعایت یکسری اصول ایمنی می توانند در کاهش آمار سرقت خودرو و سرقت از خودرو موثر باشند . بانک ها می توانند در بحث رعایت نکات حفاظتی ، نگهبان ها، دوربین ها مدار بسته و صندوق های امانات و ... موثر باشند. آموزش و پرورش باید درس هایی را از همان سال های ابتدایی در کتاب های دانش آموزان قرار دهد که در آن راه های حفظ ایمنی و حفاظت از اموال به کودکان آموزش داده شود. ببینید حتی از نظرما سازمان ها و فروشگاه ها و ... باید به فکر تامین جای پارک خودروی کارکنان مراجعه کنندگان خود باشند، نباید مشتری یک مرکز تجاری خودرویش را در خیابان یا جایی که ممکن است از نظر ایمنی نامناسب است پارک کند.

پس می توان گفت که یکی از اهداف قرارگاه ایجاد هماهنگی میان همین سازمان هاست.

بله، هدف ایجاد هماهنگی میان نیروهای درونی و بیرونی است.

حالا همکاری این سازمان ها با شما چقدر است؟ در جلسات حاضر می شوند؟

اینطور نیست که در هر جلسه نمایندگان همه سازمان ها حضور داشته باشند، جلسات ما مصداقی است و مثلا یک جلسه به مسئولان بیمه داریم و افرادی از این سازمان در جلسه شرکت می کنند. درباره همکاری هم باید بگویم که تفریبا خوب است و وزیر کشور نیز پای کار و پیگیر ماجرا هستند. اما انجام یکسری از کارها نیازمند زیرساخت است و شرایط فیزیکی گاهی اجازه انجام یکسری کارها را در همان زمان به ما نمی دهد. اما در کل تلاش ما این است که همه پای کار بیایند ، اگر عزم در برخورد با سرقت جدی نشود، این قضیه به سرانجام نخواهد رسید و هرچقدر هم که پلیس پای کار باشد و موفقیت های چشمگیری هم در برخورد با سرقت داشته باشد به نتیجه دلخواه نخواهیم رسید.

پراید و انواع پژو در صدر سرقت خودرو هستند و پس از آن پیکان و نیسان هستند که البته این خودروها تیراژ بالایی هم دارند اما بهرحال مشکلات ایمنی نیز در آنها وجود داشته و نصب تجهیزات ضد سرقت تاثیر زیادی در کاهش آمار سرقت آنها داشته است. یک موضوع دیگر هم که باید به آن اشاره کنم این است که درصد بالایی از سرقت خودرو به خاطر استفاده از قطعات آن است و تنها حدود پنج درصد خودروها پس از ربوده شدن سند نمره می شوند و دوباره به فروش می رسند. گروهی دیگر از سارقان نیز پس از ربودن خودروها از آنها در کارهای دیگری استفاده می کنند و مثلا از خودروی سرقتی در سرقت از منازل و ... استفاده می کنند.

چرا؟

ببینید، پلیس سارق را دستگیر می کند و او به زندان می رود، اما پس از مدتی سارق آزاد می شود و دوباره به چرخه سرقت باز می گردد در نتیجه به آنچه که می خواهیم در مبارزه با سرقت نمی رسیم.

یعنی مشکل قانون داریم ؟

بله، احساس ما این است که یک جاهایی خلا قانونی داریم که باید رفع شود.

برای رفع این خلا چه کار کرده اید؟

چندی پیش کلیات قانون برخورد با سلاح سرد پس از گذشت حدود هفت سال تصویب شد، در مورد سرقت هم نیازمند قوانین صریح هستیم که معاونت حقوقی و پارلمانی نیروی انتظامی مشغول پیگیری آن هستند و البته بسیاری از خلا های قانونی رصد و اعلام شده است.

خب اگر می گویید که خلاها رصد شده پس چرا یکسری مشکلات همچنان باقی است؟ مثلا برخی نقص های ایمنی خودروها همچنان وجود دارد.

همانطور که گفتم باید زیرساخت ها ایجاد شود و البته در بحث خودروها از سال 86 به بعد یکسری اقدامات انجام شده و اقداماتی نیز در حال انجام است. من یک آماری را به شما می گویم، 80 درصد خودروهای ربوده شده در سال 92 را خودروهای تولید سال 86 و قبل از آن شامل می شود و این یعنی الزام خودروسازان به نصب تجهیزات ضد سرقت نقش مهمی در کاهش آمار سرقت خودرو داشته است. مشکلی که بسیاری از این خودروها داشتند در قسمت سوئیچ و قفل و ... بود که با اقدامات انجام شده بسیاری از این مشکلات با همکاری خودروسازان رفع شد. یک موضوع دیگر هم این است که گاهی در بین خودروهای سرقتی ، خودروهای مدل بالا و ساخت کشورهای خارجی دیده می شود که گرچه آمار آن کم است اما عمده آن ناشی از سهل انگاری مالباختگان یا سرقت های به عنف است.

حالا که بحث به موضوع سرقت خودرو کشیده شد، خودروهای مورد علاقه سارقان چیست؟

پراید و انواع پژو در صدر هستند و پس از آن پیکان و نیسان هستند که البته این خودروها تیراژ بالایی هم دارند اما بهرحال مشکلات ایمنی نیز در آنها وجود داشته و نصب تجهیزات ضد سرقت تاثیر زیادی در کاهش آمار سرقت آنها داشته است. یک موضوع دیگر هم که باید به آن اشاره کنم این است که درصد بالایی از سرقت خودرو به خاطر استفاده از قطعات آن است و تنها حدود پنج درصد خودروها پس از ربوده شدن سند نمره می شوند و دوباره به فروش می رسند. گروهی دیگر از سارقان نیز پس از ربودن خودروها از آنها در کارهای دیگری استفاده می کنند و مثلا از خودروی سرقتی در سرقت از منازل و ... استفاده می کنند.

زورگیری در قرارگاه مبارزه با سرقت دنبال می شود یا در معاونت مبارزه با جرایم جنایی؟

به جز زورگیری های با سلاح گرم مابقی در قرارگاه مبارزه با سرقت پیگیری می شود و اتفاقا چون جزو جرایمی است که با خشونت همراه است و موجب افزایش احساس ناامنی می شود مورد توجه ویژه پلیس نیز قرار دارد و جزو اولویت های ماست.

پس اولویت اول قرارگاه مبارزه با سرقت ، برخورد با زورگیری است؟

نه نمی توان اینطور گفت. اولویت برخورد با سرقت است و اولویت اول ما در استان ها مربوط به شرایط همان استان استف یعنی اینکه اگر فرضا در استانی سرقت خودرو آمار بالایی داشته باشد این موضوع جزو اولویت ها قرار می گیرد و اگر در جایی دیگر زورگیری آمار بالایی داشته باشد برخورد با آن به عنوان یک اولویت تعریف می شود. بطور کلی اما می توانم بگویم که سرقت از منازل ، سرقت های به عنف و ... از مواردی است که پلیس حساسیت زیادی روی آن دارد و از نظر ما سرقت مهم تلقی می شود.

بیشترین سرقت در کشور چیست ؟

بیشترین سرقت ها در کشورمان مربوط به سرقت های خرد می شود بطوریکه این آمار حدود 55 درصد از کل سرقت ها در کشور را شامل می شود.

شما به چه سرقتی ريال سرقت خرد می گویید؟ قبلا یک تعریف و سقف ارزش ریالی وجود داشت برای سرقت های خرد.

از نظر پلیس باید با تمام سرقت ها برخورد شود اما در کل به سرقت های مانند جیب بری ، کیف قاپی، سرقت داخل خودرو، سرقت قطعات خودرو ، سرقت از اماکن نیمه کاره و ... جزو سرقت های خرد محسوب می شوندو درباره ارزش ریالی هم این موضوع تنها یکی از مولفه های ماست و چندان مورد تاکید نیست چون ممکن است گاهی سارقان با شیوه تخریب وارد یک خانه شوند و وحشت زیادی ایجاد کنند اما موفق به ربودن چیزی نشوند، پس نمی توان به آن سرقت خرد گفت.

در صحبت هایتان به بازگشت دوباره سارقان به چرخه سرقت اشاره کردید، چند درصد از سارقان دوباره به چرخه سرقت بازمی گردند؟

درصد دقیقی از آمار بازگشت به سرقت سارقان را در اختیار ندارم اما بطور کلی حدود 40 تا 45 درصد دستگیری های ما مربوط به سارقان سابقه دار است و مابقی سابقه دستگیری ندارند . اما متاسفانه آمار سارقانی که پس از آزادی از زندان متنبه می شوند زیاد نیست و عمدتا دوباره به سرقت باز می گردند. البته این را هم بگویم که اگر بتوان کاری کرد که این افراد به سرکار بروند مشکل حل می شود ولی عنوان سابقه داری این افراد مانع از پیدا کردن کار برایشان می شود و باید شرایطی را فراهم کرد که آنان بتوانند به سرکار بروند. اینطوری تنها سارقان حرفه ای دوباره به این چرخه باز می گردند.

باندهای سازمان یافته و گروه های بین المللی سرقت هم داریم؟

بعضی از سرقت ها را به تنهایی نمی توان انجام داد و معمولا به همراهی دو یا سه نفر نیاز هست اما اینکه باند ها و شبکه های سازمان یافته داشته باشیم تعداد آن خیلی کم استو درباره گروه های بین المللی هم باید بگویم که یکسری سارقان هستند که مسلط به چند زبان زنده دنیا هستند و علاوه بر ایران در کشورهای دیگر هم دست به جیب بری و کف زنی می کنند که بخش زیادی از آنها شناسایی و دستگیر شده اند. اما اینکه باندی بین المللی در بحث سرقت وجود داشته باشد چنین چیزی نداریم.

قرارگاه مبارزه با سرقت، سارقان را تحت نظر هم می گیرد؟

یک موضوعی به نام کنترل مجرمان رها شده یا همان آزاد شده از زندان وجود دارد که مشغول انجام آن هستیم. از سوی دیگر از قوه قضاییه خواسته ایم که لیست سارقان آزاد شده و نتیجه محکومیت و زمان آزادی سارقان را نیز به ما بدهد تا حواسمان به آنها باشد. البته ممکن است در این بین یکسری مشکلات قانونی وجود داشته باشد که در حال رفع آن هستیم.

۴۷۴۷