طهورا شهبازی: نابودی دریاچه پریشان، خشک شدن دریاچه ارومیه، از سرگرفته شدن احداث کنارگذر تالاب انزلي، عبور جاده از جنگل ابر و جنگل ارسباران، احداث جاده در جنگل گلستان، خشک شدن زاینده رود و بی آبی کارون، برنامه فروش آشوراده و احداث پتروشيمي در گلستان و گيلان. اینها تنها نمونه هایی از تاثیر بی توجهی مسوولان در دولت های نهم و دهم نسبت به محیط زیست را نشان می دهد. معضلاتی که با انحلال شورای عالی محیط زیست در سالهای ابتدایی دولت نخست محمود احمدی نژاد، تیر خلاص را خوردند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم شورای عالی محیط زیست، بعد از هفت سال احیا شد. اما با گذشت یک سال از اولین جلسه این شورا، جلسه دوم آن در حد وعده و وعید باقی مانده است. تا پیش از دولت یازدهم، آخرین جلسه شورای عالی محیط زیست در سال 1385 و بدون حضور محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور پیشین برگزار شده بود. پس از آن، احمدی نژاد در شهریورماه 1386 و طی یک دستور 18 شورای عالی را منحل و وظایف آنها را به کمیسیون‌های دولت محول کرد. (اینجا)
اما بعد از گذشت هفت سال در 13آبان 1392 اولین جلسه شورای عالی محیط زیست به ریاست حسن روحانی، رئیس جمهور تشکیل شد. هرچند که مصوبه خاصی دراین جلسه به تصویب نرسید و تنها معاونان سازمان حفاظت محیط زیست، گزارشی مبسوط از وضعیت محیط زیست کشور ارائه کرده و تصمیماتی برای حل برخی معضلات اتخاذ شد، اما همین احیا شورای عالی محیط زیست، امیدها را به جدی بودن دولت جدید در مقابله با مشکلات ریز و درشت زیست محیطی ایران، زنده کرد.
وعده عملی نشده تشکیل مستمر شورای عالی
در این جلسه که علاوه بر رییس جمهور و رییس سازمان محیط زیست، معاون اول رییس جمهور، وزرای امور خارجه، نیرو، کشور، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حضور داشتند، گزارشی در مورد اوضاع و چگونگی پدیده گرد و غبار در کشور، وضعیت کانون‌ها و چشمه‌های داخلی و خارجی تولید این پدیده، عوامل مدیریتی و انسانی در افزایش و گسترش گرد و غبار و آثار و تبعات این پدیده بر محیط زیست و سلامت مردم ارائه شد و در نهایت قرار شد کارگروهی تخصصی برای بررسی مسائل مربوط به این زمینه تشکیل شود.
معصومه ابتکار رییس سازمان محیط زیست نیز پس از آن، با ابراز رضایت از برگزاری این شورا، امیدوار بود جلسات شورای عالی محیط زیست مستمر باشد. اتفاقی که تا امروز نیفتاده است. او دراین باره گفت: «امیدوارم بتوانیم در جهت عملیاتی کردن مصوبات این جلسه با کمک همه دستگاه های ذیربط پیگیر و موفق باشیم و در آینده نیز جلسات شورای عالی را با حضور رییس جمهور به طور مستمر برگزار کنیم.»
در یک سال گذشته، درباره معضلات زیست محیطی ایران بسیار حرف زده شده است؛ از دریاچه ارومیه، آلودگی هوای تهران و ۸ کلانشهر دیگر، زاینده رود، دریاچه هامون، ریزگردها، آلودگی آب و... . معضلاتی که برای درمان شدن، نیاز به مرجعی بالاتر از سازمان محیط زیست دارند.
هرچند که دولت تصمیماتی برای دریاچه ارومیه و تالاب های در معرض خشکی، آلودگی هوا، سوخت و ... گرفته، اما هیچ کدام تصمیم بالادستی نبوده است.
قدمت 40 ساله شورای عالی
برابر با قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 1353) و اصلاحیه‌های آن، شورای عالی محیط زیست به ریاست رئیس جمهور تشکیل میشود و وزرای جهاد کشاورزی، کشور، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس‌سازمان حفاظت محیط زیست و چهار نفر از اشخاص یا مقامات ذیصلاح بنا به پیشنهاد رییس سازمان حفاظت محیط زیست و تصویب رییس‌جمهوری برای مدت سه سال به عنوان عضو این شورای عالی منصوب می‌شوند.
این شورایعالی، بالاترین مرجع تصمیم‌گیری درباره امور محیط زیستی در کشور است. تصمیم‌گیری درباره مسایلی همچون اجبار صنایع به پایبندی به اصول محیط زیست، الزام فعالیت‌های عمرانی به داشتن پیوست محیط زیستی، تعیین حدود مناطق چهارگانه تحت حفاظت و مواردی از این دست از وظایف شورای عالی حفاظت محیط زیست است.
مصوبات مهمی که محیط زیست را نجات می دهد
جلسات مستمر شورای عالی محیط زیست شاید راهی برای برون رفت از معضلات محیط زیستی باشد معضلاتي که باعث شدند در طول سال ها رتبه ایران در رسيدگي به مسائل زيست محيطي، چندین پله سقوط کند. آلودگی هوا، محافظت از تالاب هاي مهم بين المللي، حفاظت از گونه هاي در معرض خطر، دفاع از حريم مناطق حفاظت شده و اراضي ملي، مدیریت پسماند و فاضلاب شاید با حضور مرجعي عالي و مقتدر چون شوراي عالي محيط زيست قابل رفع باشد.
فرهاد دبیری مشاور ارشد رییس سازمان حفاظت از محیط زیست، ضرورت وجود شورای عالی محیط زیست را اینگونه بیان می کند: «برخی از ضوابط و مقررات فقط با تصویب شورای عالی محیط زیست است که قابلیت اجرا پیدا می کند و اگر تشکیل نشود آن دسته از مقررات یا برخی از موارد مثل تعیین میزان ضرر و زیان حیوانات بلاتکلیف باقی می ماند. در نتیجه برخی از استاندارد ها را باید شورای عالی محیط زیست تصویب کند که با تشکیل آن می توانیم آنها را اجرایی کنیم. یکی از فواید دیگر این شورا نیز هماهنگی بین دستگاه ها است.»
از مهم ترين مصوبات اين شوراي عالي مي توان به تعيين حدود مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محيط زيست اشاره کرد. همچنين مصوباتي درخصوص مقابله از آلودگي هواي تهران و کلانشهرها، تعيين ضوابط و استانداردهاي گازهاي خروجي از اگزوز خودروها، ممنوعيت ها و محدوديت ها درباره محيط زيست طبيعي، ضوابط صدور و نگهداري حيوانات وحشي و تعيين حيوانات وحشي حمايت شده در کارنامه شوراي عالي محيط زيست به چشم مي خورد.
شورا به زودی تشکیل می شود
مشاور ارشد سازمان حفاظت از محیط زیست وعده تشکیل شورای عالی در روزهای نزدیک پیش رو را می دهد: «فکر می کنم این شورا به زودی تشکیل خواهد شد. چیزی که مهم است بحث فایده این شورا نیست، بحث تاثیر آن مهم است. مساله اصلی اینجاست که شورای عالی یکسری قوانین و اختیاراتی دارد که مواردی فقط با تشکیل آن است که پیشگیر است. مهم این است که این ضوابط و استانداردهای که تصویب می شود اعتبارشان چقدر است و بعد از اتمام اعتبار آنها با تشکیل شورای عالی، تجدید نظر در مورد همان ضوابط صورت می گیرد. ممکن است موردی بعد از 2سال احتیاج به تجدید نظر داشته باشد.»
او می گوید: «به همین دلیل است که تا 7-8 ماه گذشته خیلی اصرار به تشکیل دوباره شورای عالی نداشتیم اما کم کم در حال آماده کردن مطالب هستیم تا درخواست برای شورای عالی داده شود. 2-3 ماه است که حجم مطالبمان پر شده است. در گذشته هم جلسات شورای عالی به همین گونه بود معمولا حداکثر دو بار در سال یا سالی یک بار تشکیل می شد. الان هم اگر تشکیل شود با یک ماه تاخیر این اتفاق خواهد افتاد و خیلی دیر نیست.»
از سال 1353یعنی شروع تشکیل شورای عالی محیط زیست، جلسات سالی یک بار برگزار می شده است. بعد از آن یک دوره ای به دلیل مسایل جنگی تعطیل و در زمان ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی، دوباره سالی یک بار تشکیل شد. تنها دولتی که در آن شورای عالی سالی دوبار هم تشکیل شده دولت سیدمحمد خاتمی است. در دولت یازدهم نیز قرار بر این شد تا شورا سالی دو بار تشکیل شود ولی تا به حال که این وعده عملی نشده است.
47233
نظر شما