به گزارش خبرآنلاین، ماه ربیع الاول را ماه عید و شادمانی در جامعه اسلامی نامیده اند. ماهی که ولادت آخرین پیامبر بشریت نیز در آن واقع شده است. خبرگزاری ایبنا به مناسبت آغاز این ماه و شناختن و پرداختن به موضوع شادی چند کتاب در این باره معرفی کرده است که در ادامه با دو عنوان از آنها که در باب شادی از نگاه دین اسلام است، آشنا می شنوید.
*شادی و نشاط در متون اسلامی با مقدمه استاد بهاءالدین خرمشاهی
کتاب«شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی» اثر حجت‌الاسلام شکرالله دانش، با مقدمه ای از بهاءالدین خرمشاهی، شادی و نشاط را در متون دینی و از نظر علما و حکما واکاوی می‌کند. فواید شادی، عوامل شادی، زینت و تجمل از نظر اسلام، شادی و رنگ لباس، شوخی، خوش‌رویی و خنده، شادی در تفریح و مسافرت، ورزش و بازی، عید، جشن، ضرورت دفع غم و غصه و نتیجه گیری از بخش‌های اصلی این کتاب است.
در بخشی از مقدمه این کتاب به قلم بهاءالدین خرمشاهی، دین‌پژوه می‌خوانیم:« نگارنده این سطور به عنوان یک دین پژوه از اینکه در فرهنگ عامه ما به دلیل نوعی زندگی، شادی هراسی تبلیغ و تلقین میشود و ما به جای آن که دنیا را«مزرعه الاخره»بدانیم، «سجن المومن»اش می‌خوانیم و به تعبیر توبیخ آمیز قران، بی جهت نعمت‌ها و رفاه عطیه الهی را به خود حرام می‌گیریم، اندوهگین و خونین دل بودم و درصدد نگارش رساله یا مقاله مبسوطی در این زمینه بودم، علایق گوناگون و موانع و مشغله‌های پایان ناپذیر زندگی امان نمی‌داد تا اینکه یک روز دوست دانشور فرزانه‌ام جناب آقای حبیب الله اسماعیلی، از دوست مشترک دانشمند فرهیخته مان استاد شکرالله دانش خبر داد که کتابی ارزشمند در همین زمینه نگاشته‌اند که نیاز به ویراستاری - مثل همه کتابها- و یک پیشگفتار -همین مقاله که مطالعه می فرمایید- دارد تا در عین سادگی به بهترین وجهی چاپ و نشر و ان شالله اثر گذار شود.
جناب آقای حسین علیزاده دوست شاعر هنرمند دانشمندم، این اثر را با دقت نظر معهودشان ویراستند و نیز نگاهی ویراستارانه به کل کار انداختند، لحن و بیان ساده کتاب از محاسن عمده آن است و اگر نه خوانندگان را به طرزی گزاف و افراط کارانه برای هر جمله و پاراگرافی به سنگلاخ کتاب‌شناسی‌های متعدد کشاندن، بی حکمتی است.چنانکه از سوی دیگر نا مستند سخن گفتن را هم خوانندگان فرهیخته امروز نمی‌پسندند. ایشان کتاب و سنت و امهات متون دینی را در اثبات این مدعا که ایمان با عشق و امید و شادی عجین و قرین است به خوبی کاویده‌اند. این کتاب با آنکه حجم کلانی ندارد از کتاب‌های دیده گشا و چه بسا امید و شادی‌های پارسایانه به خواننده می آموزد.»
همچنین در بخش مقدمه کتاب به نقل از نویسنده می‌خوانیم:« اسلام دین کامل و جامعی است که به تمام نیاز های فطری انسان توجه کامل داشته و برای تمام نیاز های جسمی و روحی، ابعاد مختلف، زوایای پیدا و پنهان زندگی بشر برنامه و شیوه ی کار را ارائه کرده است.
البته از وظایف متفکران و اندیشمندان دینی است که از لابه لای آیات قران کریم، با تحلیل سیره و سنت پیشوایان دینی و با بررسی نظریات مراجع و دانشمندان مذهبی نظر اسلام را راجع به تمام جنبه های حیات انسان و مسائل مبتلا به جامعه و مردم تبیین کنند. یکی از موضوعاتی که گاهی در محافل و مناظره های علمی و دینی و حتی در نوشته‌ها محل مناقشه و جدل است جایگاه شادی و نشاط در دین اسلام و تکلیف مسلمانان نسبت به ان است.
گاهی بر مسلمانان و خصوصاً بر شیعیان خرده می‌گیرند و حتی تهمت می‌زنند که دین اسلام و مذهب شیعه، آیین غم، افسردگی، عزا و شیون و حزن است و شادی ، نشاط، شادمانی و طرب که از نیازهای روحی انسان است در این دین حرام شده است.این شبهه با رفتار افرادی ساده لوح و گاه با واکنش‌های نا معقول آنها تقویت میشود، چنین افرادی با رفتار خود وانمود می‌کنند که شادی و نشاط، خنده و مزاح، سرور و شادی، تفریح و تفرج، استفاده از زینت‌ها، بهره برداری از لذایذ مشروع و نعمت‌های الهی در خور شأن مؤمنان نیست بلکه کار افراد سست مذهب و سبک سر است. حتی در میلاد ائمه علیهم السلام و روزهای جشن و اعیاد مذهبی نیز برنامه های شاد را محروم می‌کنند و باز صدای گریه و عزا بلند می‌کنند!
پر واضح است که دین اسلام خواسته‌ها و حوائج بشر را دسته بندی کرده و راه های مشخصی را برای برطرف کردن نیازهای وی قرار داده است و متناسب با درجات رشد و کمال انسان و به قصد تعالی بیشتر وی دستورات روشنی را بیان کرده است که البته این ادعا نیازمند اثبات و استدلال است. این نوشتار بر آن است که با استفاده از آیات قران کریم و با بررسی احادیث و روایات و نقل سیره پیشوایان دینی به تبیین این مطلب کمک و نیز شادی و نشاط را در متون دینی و از نظر علما و حکما بررسی کند تا بخشی از اشکالات و سؤالات ایجاد شده در اذهان پرسشگر و حقیقت جوی نسل جوان را در قالب یک پژوهش علمی پاسخ دهد.»
* روایات اسلامی درباره شادی و اندوه چه می گویند؟/ نخستین و مهم‌ترین عامل برای نشاط و شاد زیستن چیست؟
کتاب «نشاط و شادی» جلد چهارم از مجموعه سیره پیامبر اکرم (ص) تالیف حبیب‌الله فرحزاد، موضوع شادی و نشاط را از دیدگاه آیات و روایات بررسی و راه‌های شادی و نشاط و فرار از غم‌ها و غصه‌های بی‌جا را برای رسیدن جامعه به شادی و سلامت معرفی می‌کند.
این کتاب در قالب هشت گفتار مباحث مختلف درباره موضوع کتاب را به مخاطب ارایه می‌دهد.
دو گفتار نخست با عنوان «به‌سوی شادمانی» به مباحثی نظیر مفهوم غم و شادی، نشانه‌هایی از اصالت شادی، جنود عقل، زمینه‌های اندوه، همراهی نفس، توصیه به غم‌زدایی، برترین حالات نفس، از ویژگی‌های اهل ایمان، محضر بهشتی اهل بیت (ع) و غم و شادی اهل آخرت اشاره می‌کند.
یکی از نشانه‌های اصالت شادی که در این فصل از آن نامبرده شده، گواهی فطرت است که در شرح آن آمده: «یکی از دلایلی که غم و اندوه را برای انسان بی‌اساس و مقطعی می‌داند و فرح و شادی و سرور را اساس خلقت و فطرت آدمی بر‌می‌شمارد، این است که فطرت انسان شادی را دوست دارد. آدمی همواره به‌دنبال شادی و شاد زیستن است و از غم و اندوه گریزان است.»
گفتار سوم کتاب با موضوع «اندوه سازنده» نمونه‌هایی را درباره لازم بودن اندوه در برخی موارد بیان کرده است. در این گفتار گونه‌های اندوه به مخاطب معرفی و به مواردی از اندوه سازنده نظیر اندوه برای آخرت، اندوه در برابر گناه و حزن در مصایب اهل بیت (ع) اشاره کرده است.
گفتار چهارم موارد و عوامل اندوه ویرانگر و راهکارهای و دعاهایی برای اندوه‌زدایی را توضیح می‌دهد. از راهکارهای اندوه‌زدایی می‌توان از پناه بردن به خدا، ذکر و دعا، اعتماد و توکل به خدا، زیارت و نظافت و آراستگی نام برد.
در گفتارهای پنجم و ششم کتاب، نشاط و عوامل آن و همچنین شیوه‌های نشاط بخشیدن به خانواده مانند اظهار محبت، قدردانی، شاد کردن زنان و کودکان و دادن هدیه بررسی شده است. در این دو گفتار از مهم‌ترین عوامل نشاط در خانواده، یاد خداوند، دعا، ولایت اهل بیت (ع)، دل کندن از دنیا، شاد کردن دل‌ها و عوامل روح‌افزا ذکر شده‌اند.
به عقیده نویسنده نخستین و مهم‌ترین عامل برای نشاط و شاد زیستن، ارتباط با خدای متعال و یاد اوست و ارتباط قلبی با منشا قدرت، جمال، علم، کمال و همه خوبی‌ها، به انسان اطمینان خاطر و آرامش روح می‌دهد.
دو گفتار پایانی کتاب، تفریح و شوخی و خنده را از عوامل نشاط‌آور و غم‌زدا در خانواده و جامعه معرفی کرده است. در گفتار هشتم از مواردی از قبیل دروغ در شوخی، دل‌آزاری، زیاده‌روی در شوخی و شوخی‌های بی‌جا به عنوان آفات شوخی نام برده شده‌اند.
/6262
نظر شما