سعید نوایی:پس از ماهها انفعال صدا و سیما در خصوص اتفاقات رخ داده در فضای سیاسی ایران، بالاخره مسوولان این رسانه تصمیم گرفتند باب جدیدی در گفت‌وگو بین فعالان سیاسی جامعه باز کنند. به نظر می‌رسد این اقدام صدا و سیما با دو هدف صورت گرفته باشد: اول آنکه دعوای سیاسی مخالفان و موافقان دولت را از خیابانها و از رودررویی مردم با مردم، به عرصه فعالان سیاسی و نمایندگان تفکرهای موجود در جامعه بکشاند و دوم آنکه کمی از بار انتقادات به این رسانه در خصوص انفعالی عمل کردن در زمینه حوادث چند ماه اخیر کم کند؛ چه آنکه صدا و سیما در جریان رخدادهای پس از انتخابات به طرفداری از دولت و ارائه یک سویه اخبار متهم شده بود و می‌بایست وجهه خود را تا حدی اصلاح می‌کرد.
برخی ناظران سیاسی معتقدند که اقدام تازه صدا و سیما در برگزاری مناظره‌های سیاسی بین نمایندگان طیف‌های مختلف فکری تا حدی می‌تواند از بروز درگیری‌های خیابانی جلوگیری کند و نشاط را به فضای سیاسی ایران برگرداند. بر این اساس بسیاری بر این باورند که این مناظره‌ها هر چند دیر هنگام شروع شده، اما نفس برگزاری آن را بسیار خوب توصیف می‌کنند.
البته نظر حامیان دولت بسیار متفاوت است. به نظر می‌رسد افراطیونی که در ماههای گذشته هرگونه حرکت در جهت برقراری آرامش و اعتدال به فضای سیاسی را برنمی‌تافتند، در تلاشند تا زمینه توقف پخش این مناظره‌ها را فراهم کنند. تلاش برای بی‌خاصیت نشان دادن این مناظره‌ها و همچنین برجسته کردن نقاط ضعف آن و زیانبار خواندن مطالبی که در مناظره‌ها مطرح می‌شود، از شیوه‌هایی است که آنهادر روزهای اخیر در پیش گرفته‌اند تا مانع از فراهم شدن زمینه‌ای مناسب و منطقی برای طرح نظرات مختلف شوند. به گونه‌ای که کاظم انبارلویی در روزنامه رسالت می‌نویسد: «وقتی یک طرف مناظره منکر همه فجایعی است که همه روزه از تلویزیون بی بی سی و رسانه‌های صهیونیستی و استکباری علیه نظام و مردم ایران پخش می‌شود، وقتی آنها منکر حمایت رسمی دولت آمریکا و انگلیس و رژیم صهیونیستی از جنبش به اصطلاح سبز هستند و حاضر نیستند هیچ سند و مدرک معتبری را گردن بگیرند، دهان به دهان شدن با آنها در رسانه ملی چه فایده‌ای دارد؟»
هر چند برخی از حامیان دولت که انتقادات مطرح شده در مناظره‌ها به مذاق آنها خوش نیامده، تلاش می‌کنند کرکره مناظره‌ها را پایین بکشند؛ اما بیشتر فعالان سیاسی از این اقدام حمایت کرده‌اند؛ به گونه‌ای که مصطفی کواکبیان - نماینده اصلاح‌طلب مجلس - می‌گوید: «ادامه مناظره‌های سیاسی که اخیرا در صدا و سیما برگزار می‌شود، با اصلاحاتی اندک می‌تواند اعتراضات را از کف خیابانها جمع کرده و بساط شبکه‌های فارسی زبان بیگانه را هم برچیند.»
نقطه مشترک
با نگاهی به آنچه که در مناظره‌های روزهای گذشته مطرح شد، به نظر می‌رسد که انتقاد از دولت - هرچند سطحی - به نقطه مشترک سخنان طرفهای مناظره تبدیل شده است. در مناظره‌هایی که تاکنون پخش شده است، حجم زیادی از وقت به انتقاد از احمدی‌نژاد و مدیریت وی اختصاص یافت به گونه‌ای که دولت وی آماج حملات اصلاح‌طلبان و اصولگرایان منتقد قرار گرفت. از همین رو برخی بر این نظرند که روند برگزاری مناظره‌ها به زودی متوقف می‌شود همچنان که اعلام شده که این برنامه تنها روزهای پنجشنبه پخش خواهد شد.
برخی فعالان سیاسی معتقدند محتوای برخی مناظره‌ها تاکیدی بر این مساله است که درخواست‌ها و حرفهایی در فضای سیاسی وجود دارد که صدا و سیما تا به حال حاضر به شنیدن آن نشده و اینک با دعوت از فعالان سیاسی جناحهای مختلف، این فرصت برای آنها به وجود آمده تا گوشه‌ای از خواسته‌ها و نظرات خود را مسقیما با مردم در میان بگذارند. کاهش وجهه عمومی صدا و سیما در روزهای پس از انتخابات در اتخاذ این سیاست موثر بوده است و این نکته‌ای بود که عزت‌الله ضرغامی در روزهای پس از انتخابات به آن اعتراف کرد که صدا و سیما بیش از 60 درصد مخاطبان خود را از دست داده است.
از سوی دیگر، برخی معتقدند صدا و سیما بی هدف و بی جهت دست به چنین اقدامی نزده و باید منتظر بود و دید در آینده چه نتایجی از این مناظره‌ها به دست خواهد آمد. تفاوت سیاست‌گذاری در سیما و دولت در خصوص ایجاد فضایی برای ابراز انتقادها، یکی از مواردی است که این سوال را در ذهن مخاطب ایجاد می کند که چه هدفی از این مناظره‌ها دنبال می شود؟ اگر باز کردن فضای سیاسی در دستور کار قرار گرفته، چرا دایره نظارت، تذکر و تعطیلی مطبوعات تنگ‌تر می شود و اگر این طور نیست چرا در یک رسانه به گستردگی صدا و سیما حتی درخواست محاکمه احمدی‌نژاد هم مطرح می‌شود.
برای پاسخ به این سوال باید گفت اگر زمینه حضور همه نمایندگان جناحهای سیاسی در مناظره‌های صدا و سیما فراهم شود، می‌توان به بازگشت جامعه به مسیر اعتدال امیدوار شد. در واقع می‌توان گفت گفت‌وگو بهترین و راحت‌ترین راه حل برای پایان دادن به مناقشات سیاسی است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در صورت بی طرفانه بودن برگزاری این مناظره‌ها و عدم اعمال محدودیت برای حضور افرادی از جناحهای مختلف، گفت‌وگو در سطح جامعه جایگزین اقدامات خودسرانه و خشونت‌آمیز خواهد شد و جامعه به سمتی حرکت خواهد کرد که راه حلی سیاسی برای برون رفت از بحران بعد از انتخابات پیدا کند.
به نظر می‌رسد رسانه ملی با تجدید نظر در آنچه که تاکنون انجام داده، می‌تواند به بازسازی اعتماد مردم بپردازد و با ایجاد فضای منطقی بحث و گفت‌وگو، نقش مؤثری در ایجاد نشاط اجتماعی و شکل‌گیری فضای نقد منصفانه فراهم کند و همانطور که ریاست این رسانه ابراز امیدواری کرده، این سازمان بتواند با همکاری و تعامل سازنده همه نخبگان و جریانات مختلف فکری، آزاد اندیشی واقعی را در جامعه نهادینه کند.
نظر شما