تألیفات جدید در سیره پیامبر (ص) به همان معنای مصطلح یعنی پرداختن به زندگی پیامبرقبل از بعثت و پس از بعثت است، همراه با تغییراتی از نظر روش بحث و تحقیق و نقد و دقتهای عقلی و گاهی سلیقه‌ای. در برخی از این تألیفات به ویژگیهای اخلاقی و خصوصیات پیامبر (ص) نیز پرداخته شده است و در برخی صرفاً سیری در تاریخ زندگی پیامبر (ص) و مغازی آن حضرت صورت گرفته است. به عنوان نمونه مرحوم حاج شیخ عباس قمی درگذشته به 1359 هجری قمری کتابی مختصر و مفید تألیف کرده است به نام «کُحْل البصر فی سیرة سیّد البشر» که در آن به نسبت پیامبر و میلاد آن حضرت و اجداد و اقوام و مسأله مبعث و معراج پیامبر (ص) پرداخته است و نیز اندکی درباره اخلاق کریمه و صفات بزرگوارانه آن حضرت سخن گفته و مقداری نیز غزوات پیامبر و حوادث دیگر تا رحلت آن حضرت بحث کرده است.
مرحوم علامه سیّد محمدحسین طباطبایی، صاحب تفسیر گرانقدر المیزان، نیز کتابی تألیف کرده است با عنوان «سنن النبی» که مجموعه‌ای است از روایات سنن و آداب پیامبر (ص) و اعمالی که آن حضرت در زندگی خود به آنها مداومت می‌فرموده است. در این کتاب پس از مروری در احادیث شمایل پیامبر، احادیث مربوط به آداب معاشرت، امور نظافت و احکام زینت، آداب سفر، آداب لباس، آداب مسکن، آداب خواب، امور زناشوئی و تربیت فرزند، آداب خوردن و آشامیدن، آداب مسواک کردن، آداب وضو گرفتن، آداب غسل کردن، آداب عبادات و مانند اینها گردآوری شده است.
از دیگر تحقیقات جدید در سیره پیامبر که به سبک تاریخی نوشته شده است، می‌توان از کتاب «الصحیح من سیرة النبی الاعظم» تألیف «سیّد جعفر مرتضی عاملی» نام برد که از دانشمندان و مورخان لبنانی معاصر و در قید حیات است. وی در این اثر با ارزش به نقد تاریخ پرداخته و به پاره‌ای از تناقضات و جعلیات مشهور و رایج در کتابهای تاریخ دست یافته است و در کار خود اصول و مبانی قرآنی و سنّت پیامبر (ص) و دقّتهای سندی و متنی را اساس ارزشیابی و داوری قرار داده است.
همچنین «هاشم معروف حسنی» از دانشمندان و مورخان معاصر اثری تألیف کرده است با نام «سیرة المصطفی» که در آن تلاش کرده است نگرشی نوین به زندگی پیامبر اکرم (ص) را تدوین نماید که به روش مصطلح سیره نویسی با تأملی در برخی مطالب و تحلیل آنها عمل کرده است. این کتاب به فارسی ترجمه و چاپ شده است.
دکتر احمد محمد حوفی از جمله کسانی است که در اثر خود به نام «مِنْ اَخلاقِ النّبیِ» پس از مقدمه‌ای در معنا و مفهوم اخلاق و مذاهب اخلاقی و اخلاق اسلامی به ویژگیها و خصوصیات اخلاقی پیامبر اکرم (ص) پرداخته است، مانند: شجاعت، بزرگواری، عدالت، پاکدامنی، راستی، امانتداری، صبر، بردباری، گذشت، رحمت، و مانند این ویژگیهای اخلاقی در پیامبر (ص)
دکتر احمد شلبی نیز در دائرة المعارف ده جلدی تاریخ اسلام خود جلد اوّل را با عنوان «السیرة النبویّة العطرة» به بحث در سیره پیامبر با روش تاریخ تحلیلی و تاریخ سیاسی اختصاص داده است.
تألیفات متعدد دیگری نیز در سیره پیامبر اکرم (ص) صورت گرفته است که همگی از همان روش مصطلح و مرسوم تاریخی یعنی پرداختن به زندگی پیامبر قبل از بعثت و پس از بعثت او مغازی آن حضرت پیروی کرده‌اند، با تفاوتهایی در نوع بیان مطالب و گاهی همراه با تحلیل و نقد و بررسیهای جدید، از این شمار است فروغ ابدیّت از حضرت آیة الله سبحانی، تاریخ پیامبر اسلام مرحوم دکتر محمّد ابراهیم آیتی با تکمیل و تنقیح استاد دکتر ابوالقاسم گرجی.
تنها اثری که با عنوان سیره نبوی به معنای درست آن یعنی روش شناسی و سبک شناسی زندگی پیامبر منتشر شده است مجموعه مباحث استاد شهید مرتضی مطهری رحمة الله علیه است که پس از شهادت ایشان تنظیم و چاپ شده است و استاد بزرگوار در این مباحث خود، پس از مقدّماتی در سیره شناسی به معرفی و تبیین چند اصل عملی در سیره پیامبر پرداخته است. حقیقت این است که هنوز تنها اثر روش شناسانه ، کتاب استاد مطهری است.
نظر شما