سرتاسر جاده‌ای که به قم می‌رسد، شوره‌زار است. هویت مذهبی و سفیدی زمین‌های اطراف، از ویژگی‌های اصلی این شهر به شمار می‌روند. که البته مورد دوم، برای مردم خیر و برکت چندانی نداشته است. مردم این شهر هنوز آب شیرین ندارند و بی‌اعتراض و هیاهو، به خرید آب با کارت‌های شارژی عادت کرده‌اند.
26 سال دارد و با عمامه‌ای مشکی، طلبه است. او به «صدای اقتصاد» می‌گوید:«دستگاه‌هایی که با کارت شارژی می‌توان از آن‌ها آب خرید، از قدیم بوده‌اند. سال 66، 67 آقای خلخالی که در آن زمان قاضی بود، دستور داد از روستای علی‌آباد چاه بکشند به شهر ما. در آن زمان فقط دو سه تا دستگاه موجود بود.»
باجه‌های کارت آب، شبیه باجه‌های تلفن کارتی‌اند، مصرف‌کننده کارت را داخل جایگاه قرار می‌دهد، از میان دو گزینه ١٠ لیتری و ٢٠ لیتری، یکی را انتخاب می‌کند و دکمه‌اش را می‌فشارد. گزارش میدانی صدای اقتصاد از سطح شهر قم نشان می‌دهد، مردم این شهر با 6 هزار تومان، کارت‌های آب هزار لیتری می‌خرند و با دبه، از این دستگاهها آب پر می‌کنند. سید حسین، طلبه جوان این شهر می‌گوید:«الان تقریباً در هر خیابانی 7،8 تا دستگاه هست. این دستگاهها دو گزینه دارند و می‌توان 10 یا 20 لیتر از آن‌ها آب گرفت. راهی جز دبه آوردن وجود ندارد. یک بار حتی دیدم کسی مخزن آب سرد کن آورد و با این دستگاهها پر کرد.»
زمین‌های آهکی و نمکی اطراف استان قم، جز شوری و تلخی آب، هبه دیگری ندارند. آب از هرجا که به این استان برسد، هرچقدر که شیرین و تمیز و آماده نوشیدن باشد، شور میشود و بعضا تلخ. منابع آبی که برای استان درنظر گرفته شده، در طول سالیان بعد از انقلاب، متفاوت بوده، از سد ١٥ خرداد تا سد کوچری تا انتقال آب از منابع آبی لرستان و استان مرکزی و دشت علی‌آباد، اقدامات نجات‌بخشی بوده که قرار بود آب قم را از شوری دربیاورد، اما این اقدامات، نتیجه‌ای در پی نداشت تا جایی که مردم قم مجهز به کارت آب شدند. البته قمی‌ها چند سالی است راه دیگری نیز برای شیرین کردن آب پیش گرفته‌اند. دستگاه‌های تصفیه آب، در بیشتر خانه‌های قم پیدا می‌شوند. طلبه جوان قمی به صدای اقتصاد می‌گوید:«ما خودمان از این دستگاهها استفاده می‌کنیم. دستگاه تصفیه آب زیر سیفون ظرف‌شویی یا روی دیوار نصب میشود، اما این یکی دیگر خیلی آب را شیرین می‌کند. تقریبا آب شور را به آب مقطر تبدیل می‌کند. دکترها می‌گویند باید کمی املاح هم در آب وجود داشته باشد. از هر راهی برویم، یک مشکلی وجود دارد.»
دستگاه‌های تصفیه موجود در قم، قیمتی بین ٣٠٠ تا ٦٠٠ هزار تومان دارند، با هزینه ماهانه تعویض فیلتر که به طور متوسط حدود شش تا هفت هزار تومان میشود.
عبدالحمید توکلی بینا، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب قم، چند روز پیش با روزنامه «اعتماد» از فقر منابع آبی قم صحبت کرده بود. او گفته بود آب‌خوان‌ها هرچه آب داشته‌اند استفاده شده و دیگر آبی باقی نمانده که نصیب قمی‌ها شود. همه منابع آبی که به قم رسیدند، اول آب شیرین داشتند، اما انگار هر آبی که به قم قرار است برسد، باید شور شود. توکلی بینا، می‌گوید:«دیگر آبی نیست که از جایی تامین کنیم. منابع تامین فقیر شده.» منابع تأمین آن‌قدر فقیر شده که حرکت آب که سابقا از سمت حوضه‌ها به دریاچه نمک بود، حالا معکوس شده و از دریاچه نمک، آب به سمت سفره آب شیرین می‌رود. سفره‌های آب زیرزمینی مثل اسفنج می‌مانند، وقتی از آب خالی شوند، سطوح بالایی خاک به آن فشار می‌آورند و فشرده میشود. وقتی آب به سفره‌ها برمی‌گردد، دیگر سفره به حالت سابق خود برنمی‌گردد و حجم آبی که می‌تواند در خود نگه دارد به یک چندم کاهش می‌یابد. نتیجه این میشود که آب به جای رفتن به زیرزمین، روی زمین جاری میشود، روان‌آب‌ها سیلاب درست می‌کنند و در نهایت تبخیر می‌شوند و اثری ازشان باقی نمی‌ماند.
گزارش‌های میدانی از سطح شهر قم نشان می‌دهد مردم این شهر وضعیت این‌چنینی را پذیرفته‌اند، آن‌ها باور دارند که وضعیت طبیعی و موقعیت جغرافیایی شهرشان نمی‌گذارد آب لوله‌کشی شیرین در خانه‌هایشان جریان یابد. سیدحسین، طلبه 26 ساله قمی می‌گوید:«به دلیل نمک‌زار بودن زمین‌های اطراف تصفیه آب قم هزینه خیلی زیادی می‌برد. همان سیستم تصفیه آب خیلی بزرگی که در تهران هست برای بالای 10 میلیون جمعیت پایتخت اگر به قم بیاید، باز هم کفاف نمی‌دهد. نمی‌دانم راه حل دیگری دارد یا نه. اما قرار بود از سد دز آب بیاورند، دو سه سال پیش تبلیغ‌های خیلی زیادی هم روی این قضیه انجام دادند. اما در نهایت اتفاق خاصی نیفتاد، آب دز که قرار بود برای شهر قم باشد به همه شهرهای بعدی و قبلی قم عمومیت پیدا کرد.»
3939
نظر شما